Volgens Het Oude Testament was Gomorra – samen met Sodom – één van de twee steden uit de Jordaanvallei die berucht waren vanwege de “slechtheid” van de inwoners. Dat is wel het minste wat je kan zeggen over het stukje Napels dat Matteo Garrone laat zien in zijn schokkende, maar treffende Gomorrah. In de Bijbel werd het oord des verderf door God zonder medelijden verwoest, maar de maffiapraktijken van de Camorra heeft nog niemand kunnen stoppen. Met vandaag nog meer dan 200 actieve familieclans loop je dan ook maar beter niet in hun vizier, waardoor dit brutale misdaadportret van Matteo Garrone, waar ondertussen al een serie met vijf seizoenen is uit voortgevloeid, toch een zeer moedige film is geworden.
De Camorra is het best te vergelijken met de Siciliaanse Cosa Nostra. Deze maffiabende is in zowat alles actief: drugshandel, wapenhandel, verduistering van fondsen, industriële namaak van luxe producten en het verwerken (of beter gezegd wegstoppen) van chemisch afval. Iedereen die tot de Camorra behoort krijgt maandelijks netjes zijn loon uitbetaald, zelfs als iemand in de gevangenis zit. Het is dan ook zowat de enige manier voor een heleboel mensen uit de armetierige wijken uit Napels om een inkomen te hebben. Maar het is een job met de nodige risico’s. Je weet wel wanneer je vertrekt, maar niet of je terug thuiskomt, want achter iedere hoek van de straat kan je begluurd worden door iemand van een concurrerende bende. Het beeld waarmee Gomorrah uit 2008 opent en waarin we zien hoe koelbloedig een paar mannen vermoord worden in een zonnebank zet meteen de bikkelharde toon.
De film volgt meer dan één verhaal, ook al is de constante gewoon dat een leven voor de Camorra niets voorstelt. Wie in de weg loopt of aan de verkeerde kant staat wordt zonder pardon geëlimineerd. Terwijl je de mannen die daadwerkelijk de touwtjes stevig in handen hebben zelden of nooit in actie ziet, worden de vuile klusjes doorgegeven aan jongeren – vaak zelfs kinderen – die dwepen met Scarface en hopen dat ze net als Tony Montana op een dag de hele wereld aan hun voeten zullen krijgen, terwijl hun moeders die in het meest verschrikkelijke appartementsgebouw van de stad wonen en maar al te goed beseffen dat op een dag hun geliefde kroost geboeid de gevangenispoorten zal bietreden.
Hoewel het onderwerp quasi hetzelfde is, gebruikt Matteo Garrone niet de soapopera-stijl van The Sopranos, maar wel een bijna docu-achtige aanpak waarin het brutale niet wordt geschuwd. Sommige scènes zijn hartverscheurend en spijkerhard in een film die het lelijkste uit Italië laat zien. Een moedige film over mensen die absoluut vergeten zijn dat er zoiets bestaat als humane waarden en hoe aangrijpend en navrant het ook is, levert het wel twee uur grandioze cinema op die je niet te snel zal vergeten.
GENRE: misdaad
JAAR: 2008
REGISSEUR: Matteo Garrone
CAST: Gianfelice Imparato, Salvatore Cantalupo, Toni Servillo, Salvatore Abruzzese
LAND: Italië
SPEELDUUR: 137 minuten
