Het jaar is 1939, een jonge man onder de naam Stan Carlisle sluit zich aan bij een rondtrekkend circus waar hij na sleep- en tilwerk de rechterhand wordt van de “helderziende” Madame Zeena en haar alcoholistische echtgenoot, van wie hij de kneepjes van het vak leert. Tot zijn oog op het bevallige “elektrische meisje” Molly valt en hij andere toekomstperspectieven ziet.
Na alles te hebben geleerd van Zeena en haar man Pete, verlaat Stan met Molly aan zijn zijde het circus en slaat zijn vleugels uit. Een succescarrière als mentalist in clubs volgt, maar hij had toch beter acht geslagen op de waarschuwing rond het soort acts die enkel maar voor narigheid zorgen…
Er is geen business zoals showbusiness en er is geen instituut hier beter van op de hoogte dan Hollywood. Misschien net daarom blijft de showbizz van weleer zo’n populair thema voor de Amerikaanse filmindustrie. Een opvallend niche hierbij is de circuscultuur van de late 19de eeuw tot de eerste helft van de 20ste eeuw.
Één kijkje in één van de huizengrote curiositeitenkabinetten van cineast Guillermo del Toro leert ons dat de monstermeester ook gebeten is door dit virus. Zo hard zelfs dat hij er zich ook aan waagde met het grimmige Nightmare Alley, de tweede filmadaptatie van gelijknamige roman van William Lindsay Gesham uit 1946. Del Toro brengt geen lichte kost noch kijkt hij het naar dit milieu doorheen de roze bril zoals bijv. The Greatest Showman dat deed.
Nightmare Alley sleurt ons mee naar een harde wereld vol zwendelaars en geldwolven die teren op de hoop en het geloof van naïeve bezoekers. Toch is dit neo-noir mysterie-epos evenzeer een gure waarschuwing over de ambitie van een man die steeds verder richting de zon rijkt, de stemmen van zijn omgeving negerend die waarschuwen voor een Icarusvlucht . Geen eenvoudige taak, maar de cast en crew zijn dan ook geen groentjes.
Naast de ervaring en veelzijdigheid van het talent in de regiestoel zien we op het witte doek zelf grote sterren scherpe dialogen spuwen die hard binnenkomen en blijven hangen. Gefascineerd kijk je toe hoe Bradley Cooper in de hoofdrol zich ontpopt tot een gewiekst en geslepen mentalist en hoe de ogen van Rooney Mara’s brave Molly meer en meer opengaan. Cate Blanchett als de ijskoningin-psychologe Dr. Ritter en Richard Jenkins’ hoopvolle maar scherpe rijkaard Grindle die elk op hun eigen manier beroep doen op de talenten van Stan, creëren een onvergetelijke atmosfeer…
Je verliest de tijd bijna zelfs uit het oog. Maar ook de kleinere rollen zijn goed ingevuld. Onder de ‘carnies’ vinden we bijvoorbeeld toppers als de direct herkenbare Ron Perlman, de hier bijna identificeerbare William Dafoe of de flirterige Toni Collette, allemaal uitgedost in prachtige periode-specifieke klederdracht en paraderend in beeldschone omgevingen.
Dit mag dan misschien del Toro’s minst fantasierijke en meest down-to-earth prent zijn tot op vandaag, ook hier verliest hij niets van zijn typische sprookjesachtige cinematografische stijl. Een perfect samenspel van kleur en geluid, licht en duisternis in beeld en thematiek. Dat deze film goed was voor 4 Oscarnominaties (zij het geen gewonnen dat jaar), mag dan ook niet verwonderen. De beelden spreken voor zich.
Met een loopduur van 2,5 uur is Nightmare Alley een behoorlijk lijvige rit. Zeker als je niet bekend met het originele verhaal vraagt het enig geduld om te achterhalen welke eindhalte de maker in gedachten heeft voor de trip. De film neemt zijn tijd voor expositie en ontwikkeling, voornamelijk in het eerste uur verloopt alles wat traag.
Het eindresultaat mag er wel zijn, met een finale die de lange duur zeker rechtvaardigt. Het zal niet elke kijker even makkelijk aan het scherm gekluisterd krijgen, zeker doordat het beloofde mysterie-element is eerder licht uitvalt. Maar toch, met deze Oscargenomineerde vertelling toont de Mexicaanse filmtitaan aan dat hij ook zonder ondenkbare creaturen op ons los te laten, een tot de verbeelding sprekende topper kan afleveren. Nightmare Alley is zeker geen boze droom.
Genre: neo-noir, drama, thriller
Jaar: 2021
Regisseur: Guillermo del Toro
Cast: Bradley Cooper, Cate Blanchett, Richard Jenkins, Rooney Mara
Land: Verenigde Staten, Mexico, Canada
Speelduur: 152 minuten
