Over Eddy Merckx (geboren in Meensel-Kiezegem op 1.06.1945) kunnen we een sumo-boek volpennen, maar buiten kijf staat zeker dat hij de beste wielrenner aller tijden is met een palmares op zijn naam om amechtig van te worden. Hoewel er al een aantal documentaires en televisiefilms gerealiseerd zijn over en met Eddy Merckx (Eddy Merckx in de Tour (1974) en Les Années 70 (2000), heeft het in feite nog behoorlijk lang geduurd vooraleer er een documentaire is gemaakt waarin de integrale en fenomenale carrière en de persoon die de bijnaam ‘de kannibaal’ al een halve eeuw met zich meedraagt, is gemaakt.
Als we trouwens even rewinden, is het duidelijk dat Merckx zo’n monument is dat hij zelfs ooit zijn opwachting mocht maken in Hollywood met een (minuscule, maar kom wat een erkenning) cameo in de sportfilm American Flyers van John Badham (Saturday Night Fever, Nick of Time, Who’s Life is it Anyway?) over een zware wielerwedstrijd in de Rocky Mountains, met Kevin Costner in de hoofdrol.
Vanaf deze week kan je dus (eindelijk) in de bioscopen terecht voor Merckx, een nieuwe documentaire geregisseerd door twee Belgen: Christophe Hermans (scenarist, castingdirector, regisseur en docent aan de universiteit van Luik) en Boris Tilquin (auteur, scenarist, regisseur en filosoof). Hun gezamenlijke bio-docu biedt een diepgaand portret van de Belgische wielerlegende. Tussen 1967 en 1975 domineerde hij magistraal de wielersport met liefst vijf overwinningen in zowel de Tour de France als de Giro d’Italia, drie wereldkampioenschappen, een Vuelta-zege en een legendarisch werelduurrecord in Mexico. Zijn indrukwekkend palmares omvat daarnaast talloze klassiekers, wat hem tot een ongeëvenaard icoon in de wielergeschiedenis maakt.
De film is volledig opgebouwd uit archiefbeelden, wat een authentieke en nostalgische sfeer creëert. Deze keuze stelt de kijker in staat om Merckx’ carrière te herbeleven en de intensiteit van zijn races opnieuw te ervaren. De documentaire belicht niet alleen zijn successen, maar ook de uitdagingen en tegenslagen die hij onderweg tegenkwam. Zo wordt duidelijk hoe Merckx, ondanks valpartijen en obstakels, telkens weer opstond, vastberaden om zijn grenzen te verleggen.
De grootste troeven van Merckx-the docu zijn ongetwijfeld dat het een eerlijke en rechttoe-rechtaan benadering kent en kan worden omschreven als een waar kassei-verpulverend heldenepos, dat net als zijn onderwerp, zonder veel optooi is. En dat het regisserende tweespan het eenvoudige portret van een onverwoestbare kampioen weet te overstijgen omdat het via Eddy Merckx een breed sociaal, economisch en politiek landschap verkent waardoor het een verhaal van een sport in transitie wordt dat hoe langer hoe meer wordt gegijzeld door een geglobaliseerd kapitalisme.
Deze nuchtere en doordachte presentatie kan je gerust een parallelle weerspiegeling noemen van Merckx’ eigen persoonlijkheid. Al zal natuurlijk wel een schare asportievelingen deze archiefdocumentaire eerder en voornamelijk een opsomming noemen van Merckx’ overwinningen die bovendien weinig inzicht biedt in de persoon achter al deze gespierde prestaties. Wielerkenner Michel Wuyts benadrukte op zijn beurt en daarentegen wel de kracht van de gebruikte archiefbeelden. Hij roemt eveneens de lange sequenties en de mogelijkheid om stemmen uit het verleden opnieuw te horen, wat bijdraagt aan een diepere beleving van Merckx’ carrière.
Samenvattend biedt Merckx een nostalgische en respectvolle terugblik op de carrière van een van de grootste wielrenners aller tijden. Dankzij een meeslepende dramatische structuur brengt Merckx een tijdsgewricht tot leven en is het een universeel verhaal over een man die zich verzet tegen onrecht, tegenslagen altijd opnieuw tot zijn motor weet te maken en die met zijn veerkracht iedereen kan blijven inspireren. Hoewel de documentaire toch soms wat te oppervlakkig blijft in het verkennen van de mens achter de legende, biedt het beslist een waardevol historisch overzicht voor zowel wielerliefhebbers als nieuwkomers die meer willen weten over deze iconische atleet die ooit ironisch liet optekenen: “Je kan geen Tour de France winnen met alleen water te drinken.”
Genre: documentaire
Jaar: 2025
Regisseur: Christophe Hermans, Boris Tilquin
Cast: Eddy Merckx
Land: België
Speelduur: 84 minuten
