L’étranger 

De vermaarde Franse regisseur François Ozon (Sous Le Sable, Frantz) liet zijn verfijnde handen los op een mijlpaal van de Franse literatuur en de wereldliteratuur ‘tout court’ L’Ėtranger van Nobelprijswinnaar Albert Camus.

Misschien bent u nog van een generatie die voor de les Frans, het boek moest lezen. Toen hard labeur, nu voor ons het besef: wat een privilege om een dergelijke brok levenswijsheid op zo’n jonge leeftijd mee te krijgen. Bewerkingen allerhande doken op: van een dansspektakel tot slechts één luttele filmbewerking door Luchino Visconti met Marcello Mastroianni et Anna Karina in een productie van warempel Dino de Laurentiis. Naar verluidt had Ingmar Bergman ooit het idee er zich aan te wagen. Het boek leek onverfilmbaar door thema’s als de absurditeit van het menselijk bestaan en het omgaan met de dood.

Camus kreeg al snel het etiket ‘existentialist’ opgekleefd, waar hij zich helemaal van distantieerde, Hij noemde het werk een confrontatie tussen het menselijk verlangen naar duidelijkheid en zingeving enerzijds en de onverschilligheid van de samenleving anderzijds. Revolteren leek hem het enige antwoord op het absurde bestaan. Bekeken vanuit die filosofie van het absurdisme, bekruipt je automatisch enige mildheid ten opzichte van het op het eerste gezicht asociale, haast inhumane hoofdpersonage dat geen grein ambitie op welk vlak dan ook lijkt te bevatten. Begin er maar eens aan als regisseur om een dergelijke roman die inmiddels ontieglijk vaak tot op het bot ontleed werd te verfilmen.

François Ozon bewerkte al eerder minder bekende romans en had een drieluik geschreven waarvan de verfilming niet van de grond kwam. Vrienden raadden hem aan om van één luik een langspeelfilm te maken en toen besloot Ozon ter voorbereiding L’Étranger te herlezen. Tot zijn grote verbazing had de roman niets aan kracht ingeboet en vond hij er elementen in terug die hij nu net wou exploreren in het afgeblazen filmproject. Zo besloot hij zich te wagen aan een verfilming van het boek met deze adorabele adapatie als resultaat.

François Ozon behandelde het boek met het allergrootste respect. Hij paste evenwel de chronologie aan en vergrootte het aandeel van de twee voornaamste vrouwelijke personages, protagonist Meursaults vriendin Marie en de zus van het slachtoffer Djemila. Hij legde ook net iets meer het accent op de spanningen tussen de Franse kolonialen en de indigènes. De scène met een bezoek aan de bioscoop reveleert je reinste apartheid. Het begin van de film zet onmiddellijk de toon met een soort publicitaire reel over Algiers om Franse toeristen aan te trekken. De woorden zijn authentiek, de beelden niet.

Net als in de roman verleent Ozon aan oerkrachten als water en zon een macht van sensualiteit en schoonheid. Het effect dat ze op menselijke geest en daden hebben, werd zelden zo treffend verwoord en verfilmd. De sleutelscènes zijn haast zonder dialoog maar appelleren des te meer aan andere zintuigen.

Visconti verklaarde dat hij Alain Delon in de hoofdrol wou, eerder dan Mastroianni en het casten van Benjamin Voisin door Ozon komt in de buurt van de ultieme Franse ‘beau mec’. Voisin kent u misschien nog van Ozons gecombineerde coming of age/coming out drama Été ’85. De César voor meeste beloftevolle Franse acteur viel hem toen te beurt en amper zes jaar later weet hij een van allerberoemdste Franse romanpersonages overtuigend neer te zetten. In verzengend zwart en wit weet Ozon Voisin in beeld te brengen zoals fotograaf en regisseur Bruce Weber hem dat eerder voordeed om over Robert Mapplethorpe te zwijgen. In een kleine bijrol overrompelt Denis Lavant (Mauvais Sang), die het absurdisme mede symboliseert door zijn hond te haten en hem tegelijkertijd niet te kunnen missen. Net als hij is Meursault een pak minder eendimensionaal dan hij lijkt.

De debuutroman L’Étranger verleende de Britse band The Cure de titel van hun debuutsingle Killing Of An Arab, wonderlijk gebruikt in deze film.

Na het zien van de film herlazen wij de roman zo’n 45 jaar na een eerste lezing. We raden u aan hetzelfde te doen en in die volgorde. Magie verzekerd.

Genre: drama,
Jaar: 2025
Regisseur: François Ozon
Cast: Benjamin Voisin, Rebecca Marder, Pierre Lottin, Denis Lavant, Swann Arlaud, Christophe Malavoy
Land: Frankrijk, Marokko, België
Duur: 122 minuten