De Berlijnse School is een belangwekkende stijlrichting in de Duitse film, die vanaf het midden van de jaren 90 is ontstaan. In dit kenmerkende filmgenre gaat het de filmmakers voornamelijk om het heel nuchter weergeven van de keiharde realiteit en het ‘normale’ leven, in voorkeur met een lichte cynische toets en in beperkte statische beelden.
Kenmerkende figuren van de Berlijnse School zijn Angela Schanelec (Ich War Zuhause, Aber, Musik), Thomas Arslan (Gold, Helle Nächte), Christoph Hochhäusler (Bis Ans Ende Der Nacht, Unter Dir Die Stadt) en vooral de opmerkelijke scenarist/regisseur Christian Petzold. Hij bouwde het laatste decennium in stilte, maar ijverig, een van de meest indrukwekkende filmografieën van deze eeuw op, denk maar aan intimistische doch beklijvende prijsbeesten als Barbara, Phoenix, Transit en Undine. Zijn nieuwste worp Roter Himmel, is opnieuw een sensibele parel die op het jongste filmfestival van Berlijn terecht aan de haal ging met de gegadigde Zilveren Beer.
Leon, een lompe, troosteloze en extreem nukkige jonge romanschrijver en Felix, een vrolijke, vlotte, maar wat naïeve zwarte fotografie-student, zijn samen met de auto onderweg voor een soort werkretraite. Wanneer ze autopech krijgen, worden ze gedwongen om voor enkele dagen naar een vakantiehuisje te trekken aan de Baltische kust die eigendom is van Felix’s familie. Hun verbazing is echter groot wanneer ze ontdekken dat er nog een huurder aanwezig is. Dat blijkt de wat mysterieuze Nadja te zijn.
Zij is ijsventer die tevens het huishouden bereddert, maar die het duo weinig ziet, maar wel hoort in de woning. De dagen zijn warm en het heeft al weken niet geregend. Nadja dartelt de dagen daarop verleidelijk rond de twee kerels van wie je eigenlijk niet goed weet wat hun relatie is. Nadja blijkt ook nog een vriend te hebben die plots het trio vervoegt. Het nieuw gevormde kwartet probeert met elkaar op te schieten, maar Leon is stuntelig en meteen ook het storende element in de groep van oude en nieuwe vrienden. De uitgedroogde bossen om hen heen beginnen te branden, net als hun emoties. Geluk, lust en liefde, maar ook jaloezie, wrok en spanningen. Ondertussen worden de branden heviger en komen de vlammen gevaarlijk dicht bij de boschâlet dat intussen een vat van emoties is geworden.
Na “water”, waaruit Christian Petzolds Undine voortkwam, vervolgt de befaamde regisseur zijn Elementen-trilogie nu met “vuur” onder de titel Roter Himmel. Heel speels, met verrassende wendingen en subtiele nuances, ensceneert Petzold heel nauwkeurig en subtiel – aan de hand van zachte beelden en natuurlijke dialogen – het boeiende ontwikkelingsverhaal van een jonge, onzekere man geplaagd door zelftwijfel, die gedwongen wordt om zijn met veel moeite gecreëerde en gecultiveerde zelfbeeld opnieuw in twijfel te trekken en daarbij de hand uit te steken naar anderen.
In tegenstelling tot veel zomerfilms speelt het Roter Himmel-drama zich volledig af in de natuur. Bosbranden maken het gebied rond het huis tot een gevarenzone. Deze locatie koos Petzold heel bewust om te duiden dat duidelijke gevolgen van de steeds erger wordende klimaatverandering die de zomerherinneringen van de jongere generatie negatief beïnvloeden. Tegelijkertijd poneert de filmmaker de branden als metafoor voor de onwetendheid van het egocentrische hoofdpersonage dat blind is voor de dreigende realiteit.
De ensemblecast draagt op verbluffende wijze de hele film. Om zijn beoogde doel op dit vlak zo optimaal mogelijk te bereiken, omringt Petzold zich met een stel uitstekende acteurs en doet hij opnieuw beroep op zijn vertrouwde protagoniste Paula Beer – ze werkten al samen in Undine en Transit – wat hem zeker geen windeieren legt. Rasactrice Paula Beer (ook bekend van Franz, Werk Ohne Autor) zet de rol van de ongecompliceerde Nadja met zo’n briljante flair neer dat je haar zo van het scherm zou willen rukken om samen met haar op vakantie te vertrekken.
Thomas Schubert speelt de rol van de grimmige pseudo-romancier Leon met zo veel karakter en fysieke inzet dat je hem zijn bundel aan vervelende trekjes, uiteindelijk vergeeft en dat je zelfs sympathie en tegelijkertijd medelijden voor hem opbrengt. Beer en Schubert deelden reeds het scherm in Andreas Prochaska’s Alpenwestern Das Finstere Tal en dat voel je. Jamaicaan Langston Uibe vertolkt zijn opgewekte personage Felix, met een flinke dosis aantrekkelijke veerkracht. Ook de nevenpersonages zoals de badmeester en de uitgever worden voortreffelijk ingevuld.
De constant aanwezige spottende ondertoon, de dromerige sfeer, de gespannen relationele verbondenheid, de angstaanjagende en bangelijk likkende vuurzee, de onverwachte accidentele clou met een van de hoofdpersonages en de spaarzaam gebruikte doch filmtonaliteit vattende muziek (onder meer In my Mind van Wallners) en de rustige gevoelige regie, maakt Roter Himmel tot een van meest toegankelijke, hypnotiserende, vermakelijke en geloofwaardige films in Petzolds diephumane en reeds omvangrijke filmportfolio.
GENRE: drama
JAAR: 2023
REGISSEUR: Christian Petzold
CAST: Paula Beer, Thomas Schubert, Langston Uibe, Enno Trebs, Matthias Brandt
LAND: Duitsland
