Dat de weg naar erkenning, aanzien, faam en uiteindelijk respect geen Ikea-pakket is dat je door een leveringsdienst overnight aan de voordeur wordt bezorgd, is gemeengoed. Daar weet de boomlange in 1957 geboren Finse producent, scenarist en regisseur Aki Kaurismäki, trouwens alles over.
Voor hij internationaal doorbrak had hij een groot aantal banen, waaronder postbode, afwasser en uiteindelijk filmcriticus, voordat hij samen met zijn oudere broer Mika Kaurismäki, ook een filmmaker, het productie- en distributiebedrijf Villealfa oprichtte als eerbetoon aan Jean-Luc Godards Alphaville: Une Étrange Aventure de Lemmy Caution uit 1965. Zowel Aki als Mika zijn ondertussen productieve filmregisseurs en sinds het begin van de jaren 1980 verantwoordelijk voor een vijfde van de totale productie van de Finse filmindustrie.
Hoewel Aki een flinke reputatie heeft opgebouwd als subversieve kerel bij wie meer wodka door de aderen stroomt dan bloed, wordt zijn filmwerk wereldwijd enorm geapprecieerd, bejubeld en beloond. Typerend voor de eigenwijsheid van Aki is de fameuze anekdote toen hij in 2002 voor zijn film The Man Without a Past de Grand Prix won in Cannes en er eerst zichzelf bedankte en pas daarna de juryleden, waarna hij vervolgens bijzonder nors en bruusk wegliep.
Ondertussen heeft de man een pendolino (de Finse TGV) aan kortfilms, documentaires en langspeelfilms (zo’n twintigtal) op zijn palmares staan (Le Havre, Drifting Clouds,Leningrad Cowboys Go America, Juha, The Match Factory Girl), allen stijlvaste triviale romantisch-melancholische dramedy’s van korte speelduur, over de tegenstellingen van rijkdom en armoede, met veel woestijndroge humor en heel weinige (minimalistische) dialogen. Voor zijn buitengewoone oeuvre staanniet minder dan zestig awards op een speciale plek in zijn privé-sauna uitgestald.
Nadat hij de Zilveren Beer won als Beste regisseur in 2017 voor The Other Side of Hope over een pokeraddict, restauranthouder en voormalige handelsreiziger die vriendschap sluit met een groep vluchtelingen die pas in Finland zijn aangekomen, trok de Scandinavische relschopper zich terug en verdween in alle anonimiteit, naar verluidt omwille van zijn problematisch drankgebruik dat hem nog verder belette om acceptabel te functioneren of te regisseren.
Het was (zeker voor de fans) hopen op een comeback, als die er ooit nog zou komen. En voilà, na zes jaar stilte en volgehouden ontwenning, is de meester eindelijk terug uit zijn riante blokhut gekropen en stelde hij Fallen Leaves (originele titel Kuolleet Lehdet) zijn nieuwste kleinood, meteen voor in Cannes, met triomf.
Fallen Leaves vertelt het verhaal van twee eenzame zielen die elkaar toevallig treffen in een donkere doorsnee Helsinki-nacht. Beiden op zoek naar menselijke warmte, gezelschap en misschien wel een spatje liefde. Hun eerste ontmoeting neigt naar meer en de kans bestaat dat de levenslijn van de twee einzelgängers een positieve wending neemt. Doch door overdadig alcoholgebruik, verloren telefoonnummers en het niet kennen van elkaars namen of adressen, lijkt een nieuwe ontmoeting knap lastig te worden. De algemene neiging van het leven om obstakels op te werpen voor degenen die streven naar geluk, duwt de situatie ook niet bepaald de goede richting uit.
Fallen Leaves is een heel typische Kaurismäki-komedie met alle gekende en strak gecontroleerde ingrediënten en betekent een heuse rentree langs de rode loper voor de veel besproken filmmaker. Na de juryprijs in Cannes en de Fipresci Award op het San Bastian International Filmfestival, was Falling Leaves een van de absolute toppers tijdens het afgelopen Film Fest Gent omdat het uitgepuurde arthousecinema van eerste klasse is, het minimalisme hier ten top wordt gedreven en er (alweer) een constant volgehouden droogkomische voile over de prent hangt. Bovendien is het een frisse en kleurrijke ode aan pure liefde die alles – hoeveel tegenslagen aardse stervelingen in hun korte bestaan ook te verwerken krijgen – overwint. Een staande ovatie voor Aki Kaurismäki omdat hij met grote stijl terug is opgestaan en trouw blijft aan zijn eigen (bijna) unieke stijl die hem terecht een markante plaats heeft opgeleverd in de filmgeschiedenis. Bovendien passen de introverte acteurs als symbool voor de arbeidersklasse, perfect in het plaatje. Fallen Leaves is volledig terecht ook de Finse inzending voor de Oscars.
GENRE: tragikomedie, zwarte komedie
JAAR: 2023
REGISSEUR: Aki Kaurismäki
CAST: Alma Pöysti, Jussi Vatanen, Janne Hyytiäinen, Nuppu Koivu, Matti Onnismaa, Simon Al-Bazoon, Martti Suosalo
LAND: Finland, Duitsland
