De zoektocht naar Scanners, mensen met ongelooflijke telepathische en psychokinetische vermogens, blijft doorgaan. In het bijzonder door mensen die ze willen gebruiken voor hun eigen doeleinden. Scanners zijn zeldzaam en waardevol, maar door de hoge aard van psychose zijn velen van hen, als ze worden gevonden, niet zolang bruikbaar omdat ze verdoofd moeten worden met het erg verslavende Eph2, een Ephemerol-variant.
Eén van zo’n Scanner, dierenartsstudent David Kellum, komt na het stoppen van een overval in het vizier van een politiecommandant. Deze agent, John Forrester, vertelt hem de waarheid over zijn ware aard en rekruteert hem om ongrijpbare criminelen alsnog bij de kraag te vatten. Hij zal hem hierbij trainen en samen zullen ze de stad opruimen. Dat klinkt allemaal mooi op papier, maar zoals wel vaker zit er een addertje onder het gras. Met wat Scanners kunnen, is het heel gemakkelijk om de verkeerde dingen te doen…
Tien jaar na de eerste Scanners was het tijd voor een sequel, één die meteen op videocassette is verschenen en niet warm werd onthaald door critici (niet dat de eerste film zo’n succes was bij de recensenten van de tijd), maar is Scanners II: The New Order echt zoveel minder dan de eerste? Eigenlijk niet. Een veelvuldig gemaakt verwijt is dat het niet voldoende weet te bouwen op de originele premisse, maar dat valt nog goed mee.
Het speelt zich een generatie af na de gebeurtenissen van de eerste film (marketing spreekt van 10 jaar maar het is waarschijnlijker minstens 20 jaar) en wederom krijgen we een plot voor onze kiezen waarbij de telepaten tegen elkaar worden uitgespeeld en waarbij de hogere machten hun vermogens willen gebruiken voor hun eigen doeleinden. Het verhaal in deze is echter net iets sterker, iets meer uitleggend en vooral iets meer down-to-earth.
Het gebruik van een telepaat om misdaden op te lossen is een goed idee, het misbruik van deze macht onder invloed van politieke corruptie nog beter en doorheen de film hebben we dus een aardig machtsspel alsook een kleine zoektocht naar identiteit. Centraal in beide staat David Kellum, onze Scanner, die niet alleen zijn vermogens wil gebruiken om het goede te doen waar mogelijk, maar begrijpelijk ook op zoek wil naar enkele antwoorden.
Hierbij wordt er een leuke link opgezet naar de vorige film en biedt het enkele interessante vragen om over na te denken. Want ook hier wordt niet alles ons zomaar braaf op een presenteerblaadje gebracht. Ook de slechteriken in deze film zijn erg leuk, hun motivatie duidelijk en hun methodes genadeloos. Het helpt natuurlijk ook wel dat de cast voor deze personages ook weer best sterk is voor een horrorfilm (zeker van deze tijd en voor een direct-naar-video product).
Ook de gore is geslaagd. De telepathische en psychokinetische vermogens zijn ook hier een excellente vorm van body horror, met naar het einde toe een leuke hommage naar de bekendste scène van de eerste film. Ja, dat kon natuurlijk niet ontbreken en het is goed dat ze dit zelf niet zijn vergeten. Het is echter meer dan alleen fanservice voor fans van de eerste film. Ook andere executies waren voortreffelijk gedaan, zeker wanneer ze bij een al memorabele moord besluiten er een excellent schepje boven op doen.
Maar doorheen de film exploreert Scanners II: The New Order ook een ander soort horror, nog meer dan in de vorige film. Het vermogen van een Scanner om iemands lichaam vanop een afstand te besturen of door hun ogen te zien. We kunnen ons enkel maar voorstellen van hoe vreselijk dit moet zijn. Leuk hierbij is ook hoe de ogen van de Scanner veranderen om aan te duiden dat ze iemand hebben overgenomen. Het zijn simpele praktische effecten maar wel effectief.
Wel moet het gesteld worden dat door de net iets duidelijkere motieven die doorheen het verhaal spelen, het allemaal ook net een stukje meer zwart-wit begint te worden. De moordenaar is het eerste verhaal zou niemand snel aanzien als een held, maar net doordat het allemaal minder duidelijk was welke belangen er bij hem speelde, was het net iets moeilijker om over hem te oordelen. Hier liggen de motieven veel meer op tafel en is er net iets minder ruimte voor grijstinten.
In de bodyhorroraspecten van de film merken we dan weer dat dit niet langer Cronenberg is die achter de knoppen zit. Christian Duguay en zijn team doen wel hun best, maar het is niet toevallig dat de bekendste scène uit de reeks nog steeds uit de eerste film komt. Ondanks hun verdienstelijke poging om hier hommage aan te brengen, blijft die scène ongeslagen.
Een laatste opvallende verandering is hoe Scanners hier terug meer worden gezien als een mythe ondanks dat feiten van de eerste film (die uiterst openbaar leken op verschillende momenten) én de opener die ook meer dan enkele vragen zou oproepen. Het is een element niet dan ook niet 100% werkt.
Tien jaar hebben de liefhebbers van de cultklassieker Scanners moeten wachten op een sequel én toen hij er was, was het een direct naar video release. Hoewel dit zelden een goed teken is, is Scanners II: The New Order geen verkeerde film. Tuurlijk, het kreeg bakken kritiek over zich bij release, maar de eerste Scanners was nu ook geen doorslaand succes bij release, voor het een herwaardering kreeg van een cultpubliek. En dergelijke behandeling verdient deze sequel volgens ook.
Voor een vervolg die het zonder de body horrormaestro moet stellen, is dit een opvallend aardige cultfilm. Het verhaal is leuk om te volgen, iets meer zwartwit dan in vorige film maar wel tof met duidelijke motieven en motivaties. De spanning is wederom voldoende aanwezig en ondanks dat de bodyhorror op enkele vlakken minder ambitieus oogt dan in zijn voorganger, hebben ze toch meer dan hun best gedaan om de stijl van de eerste te emuleren.
Een poging waarin ze beter zijn geslaagd dan de meesten die iets gelijkaardig hebben geprobeerd met andere franchisen. Nee, als het aankomt op sequels is Scanners II: The New Order zeker bij de betere en als je een fan was van de originele film, zeker eens de moeite om te zien.
GENRE: Horror, science fiction, actie
JAAR: 1991
REGISSEUR: Christian Duguay
CAST: David Hewlett, Deborah Raffin, Yvan Ponton, Isabelle Mejias
LAND: Canada
