Het jaar is 1979, Amerika is verdeeld tussen de seksuele repressie uitgedragen door Christelijke bewegingen en de vrije liefde waarin alles moet kunnen. Voorstanders van die laatste filosofie zijn zeker Wayne en zijn crew. Bestaande uit hemzelf, zijn vriendin en actrice Maxine, vrienden en acteurs Jackson en Bobby-Lynne, plus RJ, de cameraman, en diens vriendin Lorraine als geluidsvrouw, reizen ze af naar een pensionnetje gelegen bij een boerderij die zij willen gebruiken als filmlocatie. Ze gaan ook niet zomaar een film maken, het zal een cinematografische pornofilm worden.
Want elk hebben ze grote dromen van roem, rijkdom en succes en hopen ze dit via de seksfilmindustrie te bekrachtigen. Niet dat alles zo soepel gaat als ze hadden gehoopt. Ze worden namelijk niet al te hartelijk onthaald door de boer van wie het pension is. Ze zullen het dus allemaal stiekem en uit het zicht moeten proberen te doen van het bejaarde koppel. Maar ze zijn niet de enige met geheimpjes. Het koppel zelf heeft er zo ook een paar en wanneer er plots iets ontwaakt bij de twee oudjes, zal hun “natuurdocumentaire” plots een veel duistere kant van de menselijke ervaring gaan belichten…
X is een korte en bondige titel en in zijn eenvoud best fascinerend. X kan namelijk voor alles gebruikt worden en dat dwingt wel enige intrige af. Het is tevens de titel van een horrorfilm die in 2022 heel wat eindejaarlijstjes heeft gehaald. We hebben het natuurlijk over X van Ti West. Een ode aan late ‘70’s/ begin ‘80’s, deze jonge telg voelt steenoud aan op de meest positieve manier. Het geeft namelijk het gevoel van een film uit die tijd en dat al vanaf de eerste minuut, een zowel bevredigend als bevreemdend gevoel en een goede start voor een film die nog regelmatig gaat verrassen.
Zoals met het verhaal. Het klinkt namelijk allemaal best rechtdoorzee. Een groepje jonge libertijnse twintigers die hun seksdrive op beeld willen vastleggen voor financieel gewin en hierbij in de problemen komen, is niet het meest unieke concept, maar door de thema’s van religieuze seksuele repressie en complete seksuele vrijheid zo naast elkaar te leggen en zelfs met elkaar te verweven op momenten, krijgen we een film die thematisch ver boven zijn eigen gewicht begint te heffen.
Dit is niet zomaar een slasher met een boodschap, het is een hele exploratie van enkele lastige en diepgaande thema’s, zeker wanneer de ideeën die de personages hebben eens op de proef gesteld worden. Het idee van betekenisloze seks mag allemaal mooi op papier klinken voor de personages, maar ervaren zij dat in de werkelijkheid ook zo als het dichtbij komt? Ook jeugd en ouderdom wordt eens onder de loep genomen en zorgt voor een fijne tegenstelling.
Qua thema’s en verhaalstructuur is dit ongetwijfeld één van de meest ambitieuze slasherfilms van de laatste jaren en dit zonder te moeten inboeten op hetgeen waarvoor we bij een slasherfilm komen. De moorden (en misschien ook wel het nodige naakt, wat dankzij het verhaal erg natuurlijk kan worden ingewerkt in het geheel). De moorden doorheen de film zijn fenomenaal en bruut, zowel in executie als in opbouw. Er wordt erg fijntjes naar de kills toegewerkt in deze film en in één bepaald geval weten we perfect wat er zal gebeuren.
We zien het gebeuren en we weten dat het onafwendbaar is én net dat maakt een simpele scène met een nagel toch nagelbijtend. En dat is nog één van de bravere momenten, veel van de moorden doorheen de film zijn erg bloederig. Niet dat alles wordt getoond, er zijn ook momenten dat de film het wijselijk heeft gevonden niet alles te tonen en het is een keuze die we volledig volgen. Sommige dingen hou je beter voor de fantasie, de aanzet is voldoende en met het oog op realiteitszin is het ook beter om niet al te veel te tonen.
Dus dat laat nog één aspect van de film over om te bespreken en dat zijn de personages. Ook zij vormen een interessant boeket aan karakters, ze zijn interessant als mens, de achtergrond die ze hebben is boeiend, maar vooral waarvoor ze symbool staan, is absoluut leuk. De personages zijn in het algemeen leuk, maar het zijn toch voornamelijk de filosofieën die ze voorstellen en de verschillen in filosofieën, die aanspreekt.
Zoals sekslust die enkel overtroffen door een roemlust bij de twee actrices. Zij willen het maken en een luxeleventje willen en als ze daarvoor hun lichaam moeten verkopen, dan is dat maar de prijs. De film brengt deze filosofie perfect in beeld, zonder zelf een oordeel te vellen. Wayne is dan weer iemand die vooral het geld vanachter de camera verdienen en voor wie het geld en roem haast al even erotiserend is als de beelden die hij schiet. Zijn louche manier van doen, past hier ook perfect bij.
Er zal zelden een raarder moment in een film voorkomen dan wanneer de regisseur zijn cameraman vraagt zijn erectie te voelen, maar hier werkt het hilarisch goed. Maar ook Jackson is een erg boeiend personage. Vietnamveteraan, Jackson heeft al wat gezien en meegemaakt, en het is waarschijnlijk van hieruit dat zijn drang naar hedonisme is gegroeid. Ook interessant met de personages is de exploratie van het lossen van religieuze principes tegenover je er volledig tegen afstoten. Beide komen in de film voor en het effect is wonderlijk.
De minpunten van deze film kan je dan ook haast kwijt op een enkele post-it. En zelfs dan zullen de meningen wat uiteen lopen. Eén van lastigste aspecten van de film, is bijvoorbeeld een personage dat je vooral moet liggen. Dat personage is Maxine. Eén van de twee porno-actrices, samen met Bobby-Lynne. Maar waar Bobby-Lynne nog best aardig te doen, komt Maxine ietsje teveel als een zelfverklaarde prinses over. Als iemand die vindt dat ze het “goede leven” verdiend, gewoon omdat. Dit in combinatie met een erg dik accent, maakt haar een iets minder personage, toch op vlak van dialoog. En toch, het is ook nooit irritant genoeg om ze volledig af te schrijven.
X moet één van de beste moderne slashers zijn. Een geweldig waagstuk waarbij ’70’s nostalgie en complexe thema’s en heerlijke moordmomenten allemaal de blender ingaan ter vorming van een briljant, homogeen meesterwerk. Met de juxtapositie tussen seksuele repressie en vrijheid, waarbij de nadelen van beiden prachtig tegen elkaar worden afgewogen, in X deconstrueert Ti West heel wat van typische elementen rond seks in horror en herstructureert die met een verfijnd inzicht, zonder ooit te raken aan de brutaliteit die we zo graag zien terugkeren in horror en vaak de reden zijn van ons voornaamste kijkgenot.
Eveneens presenteert hij personages die dieper zijn dan je zou denken op basis van hun karakterprofielen. Dit werd terecht benoemd als één van 2022’s beste horrorfilms. Enkel Maxine is hierbij een mogelijk uitschieter, een beetje afhankelijk van hoe verdraagzaam je bent tegenover haar houding en haar accent. Maar we hebben nog tijd om aan haar te wennen. Naast de tevens vorig jaar verschenen prequel Pearl die het gelijknamige personage in haar jeugd onderzoekt, krijgen we binnenkort het laatste deel in dit drieluik: MaxXxine.
GENRE: HORROR, MYSTERY, THRILLER
JAAR: 2022
REGISSEUR: Ti West
CAST: Mia Goth, Jenna Ortega, Brittany Snow, Kid Cudi
LAND: Verenigde Staten, Canada
