Joe Dante is voor de meeste dan wel de vader van de Gremlins, wie de man wat beter volgt op zijn podcast The Movies That Made Me weet dat hij een fervente cinefiel is met een kloppend hart voor de B-films uit de jaren ’50, en dan in het bijzonder voor de zwart-witfilms waarin één of ander beest blootgesteld werd aan nucleaire stralen en transformeert in een reusachtig bloeddorstig monster. Matinee is dan ook de meest persoonlijke film van Dante geworden, niet alleen omdat deze prent boordevol met spullen uit zijn privécollectie zit, ook omdat dit een avonturenfilm is geworden waar de passie vanaf druipt waardoor de 90 minuten zo voorbij zijn.
De lijn tussen de filmstijlen die Joe Dante en Steven Spielberg hanteren, is vaak flinterdun, maar nooit maakte Dante zo’n Spielbergiaanse film als het ferm onderschatte Matinee uit 1993, een flop waarvan de Universal-producers a priori niet wisten hoe die te verkopen, maar het is wel een prachtige ode aan de cinema geworden en dan in de het bijzonder aan de B-film. Een matinee is een begrip uit de bioscoopwereld dat wij zo goed als niet kennen, maar wat in de VS ontzettend populair was en garant stond voor een namiddagvullend bioscoopprogramma met twee hoofdfilms (vaak Disney-titels) met daartussen een heleboel cartoons met de jeugd als hoofdpubliek.
Gene Loomis (Simon Fenton) en zijn jongere broer Dennis (Jesse Lee) wonen samen met hun moeder Anne op een militaire basis in Key West, Florida. De vader is opgeroepen om toe te zien dat de Russen vanuit Cuba Amerika niet met nucleaire wapens zullen bombarderen. Het is dan ook oktober 1962.
Gene en Dennis zijn een beetje de weirdos van de school en brengen al hun tijd door met te snuisteren in filmbladen en het bezoeken van de plaatselijke bioscoop, en met een voorliefde voor films met monsters, of met andere woorden hoe waarschijnlijk de jeugd van Joe Dante er uitzag. De twee kunnen hun plezier niet op als ze zien dat sterproducer Lawrence Woolsey (John Goodman) zijn nieuwste film Mant! in hun favoriete bioscoop zal komen voorstellen. Ondertussen zien de jongens op televisie hoe een bezorgde president Kennedy een toespraak houdt waarin hij de aanwezigheid van Sovjet-raketten in Cuba bevestigt.
Dante schetst op een speelse manier de angst van de atoombom. De tijden zijn niet veranderd, want ook in de jaren zestig dreigden de Russen ermee om met hun raketten de aarde naar de kloten te schieten. En toch hoe angstaanjagend ook, is dit niet meer dan een achtergrond want de volledige focus komt op de passie voor de cultfilm te liggen.
Dante kiest voor het film within a film-concept. Het zijn er twee geworden die, hoewel verdeeld over Matinee, twee afzonderlijke films zijn geworden. De kortste is The Shook-Up Shopping Cart met een piepjonge (en toen compleet onbekende Naomi Watts). De komedie is een duidelijke verwijzing naar Disney-films als The Love Bug en The Ugly Dachshund, ook al verschenen die pas op het einde van de jaren ’60.
De hoofdbrok vormt Mant!, een titel die je moet verstaan als “wat er gebeurt als een man een reuzenmier wordt”. De film verwijst duidelijk naar films als Tarantula uit 1955, waarin een wetenschapper wordt geïnjecteerd met een nucleaire stof, Them! of The Giant Claw waaruit sommige dialogen zijn overgenomen.
Het personage van producer Woolsey is gebaseerd op William Castle, een regisseur die zijn films voorzag van speciale gimmicks die het cinemagebeuren van een extra touch moest voorzien. Dit is een perfecte rol van Goodman, die er met zijn dikke sigaar uitziet als Alfred Hitchcock, die trouwens samen met Castle de enige cineast was die een voorwoordje mocht plaatsen voor de screenings. De naam Woolsey is dan weer een verwijzing naar Lawrence Woolner, die met zijn bedrijfje sciencefictionklassiekers als Attack Of The 50 Foot Woman distribueerde. En zo kan je wel een tijdje verder gaan: de naam van Ruth Corday (het personage van Cathy Moriarty) is gebaseerd op die van actrice Mara Corday die in Tarantula, The Black Scorpion en The Giant Claw zat, terwijl de naam van Herb Denning (vertolkt door de altijd aanwezige Dick Miller) refereert naar acteur Richard Denning, die de hoofdrol speelt in Creature From The Black Lagoon en Day The World Ended.
Matinee is een film die echt boordevol weetjes zit. De muren hangen vol met iconische filmposters of dialogen die het hebben over bepaalde filmklassiekers. En toch, hoe nerdy Matinee ook is, kan het evengoed bekeken worden als een heerlijke blockbuster die perfect past bij andere Dante-titels. Verborgen pareltje deze!
GENRE: avontuur, sciencefiction
JAAR: 1993
REGISSEUR: Joe Dante
CAST: John Goodman, Cathy Moriarty, Simon Fenton, Omri Katz, Kellie Martin, Lisa Jakub
LAND: USA
SPEELDUUR: 99 minuten
