Het concept om de vijf beste detectives ter wereld in één film te verzamelen is vrij uniek en geniaal, toch is Murder By Death dezer dagen nog nauwelijks bekend en ook toen de film in 1976 uitkwam deed hij maar weinig stof opwaaien. De vijf speurneuzen worden opgetrommeld door de mysterieuze Lionel Twain (Truman Capote, auteur van In Cold Blood en Breakfast at Tiffany’s) voor een diner waarbij het de bedoeling is om de dader van een moord te vinden die om middernacht zal plaatsvinden waaraan een prijs van 1 miljoen dollar vasthangt.
Dit leuk idee kwam uit de pen van Neil Simon, die met stukken als Barefoot in the Park en The Odd Couple één van de populairste toneelschrijver op Broadway was. Om allerlei legale redenen moest Simon pseudoniemen gebruiken, maar er is beslist niemand die niet weet over wie het gaat. De blikvanger, en ook de man van de foute humor, is Peter Sellers die als yellowface inspecteur Sidney Wang moet voorstellen, maar iedereen weet dat het om Charlie Chan gaat, inclusief het fout uitspreken van alle Engelse woorden waarmee hij alle Aziaten belachelijk maakt maar in 1976 lag daar niemand wakker van.
Dick en Dora Charleston (David Niven en Maggie Smith) zijn gebaseerd op de personages Nick en Nora Charles uit de in de VS populaire Thin Man-filmreeks. Myrna Loy die zelf in deze films uit de jaren 30 zat kreeg al eerste de de rol van Dora Charleston aangeboden, maar ze weigerde het aanbod dat ze naar verluidt vrij belachelijk vond, en voegde er later aan toe dat ze in de kont wilde geknepen worden door David Niven. Agatha Christie ziet twee van haar personages opdraven, de niet altijd even grappige ijdeltuit Milo Perrier (James Coco) die verwijst naar de Belgische speurneus Hercule Poirot en Jessica Marbles (Elsa Lanchester) die Miss Marple moet voorstellen). Ten slotte is er nog Sam Diamond (de zoals altijd mompelende Peter Falk met een sigaret in de mond) wiens personage een verwijzing is naar Sam Spade, het Humphrey Bogart-karakter uit The Maltese Falcon.
Murder By Death is een vergeten titel die je zeker niet moet bekijken voor de clue, want die is op zijn zachtst gezegd nogal dwaas, maar de spoof werkt vooral door de vele filmiconen die hier de lol van hun leven hebben, ook al slaagt Simon er niet in om de onderbroekenhumor anderhalf uur zonder spurten vol te houden. Anno 2023 is het vreemd om Sellers als geschminkte Japanees te zien rond te lopen, maar het is humor die (mits je de mantel der liefde bovenhaalt) best wel werkt. Voor de rest moet je het doen met de blinde butler Bensonmum (Alec Guiness) die later het nog eens het gezelschap krijgt van de doofstomme kokkin Yetta (Nancy Walker), een deurbel die het geschreeuw van scream queen Fay Wray uit de King Kong-film uit 1933 als geluid heeft, of de flamboyante Truman Capote die gewoon zichzelf is, ook al zag regisseur Robert Moore (die daarna niks meer bekends maakte) dat bij aanvang niet zitten en wilde hij Orson Welles maar die zijn agenda zat overvol waardoor het toch een rol voor de excentrieke schrijver werd.
GENRE : komedie, detective, thriller
JAAR : 1976
REGIE : Robert Moore
MET : Alec Guiness, Nancy Walker, Peter Sellers, Richard Narita, David Niven, Maggie Smith, James Coco, James Cromwell, Peter Falk, Truman Capote
LAND: USA
