Het is het jaar 895, het schiereiland Hrafnsey wordt geregeerd door de Oorlogsraven, Vikingkoning Aurvandill. Onder de genade van Óðinn heeft hij weer succes geboekt in de strijd maar dit keer heeft het hem toch meer gekost dan hij had gehoopt. Aurvandill wordt oud en hij voelt dat het niet lang meer zal duren voor iemand op het slagveld zich zijn meerdere zal tonen en hem op z’n welverdiende laatste trip naar Valhǫll zal sturen.
Maar voor dat heugelijke moment dat een Valkyrja hem zal komen halen, moet zijn zoon, prins Amleth klaargestoomd worden om het rijk van zijn vader over te nemen. Als zijn vader ooit komt te sneuvelen, is het aan Amleth om diens dood te wreken, of hij zal anders eeuwig in schaamte leven. Maar die moordenaar komt sneller dat iemand had verwacht en vanuit een hoek dat ze niet hadden zien aankomen.
Aurvandills verraderlijke halfbroer Fjölnir de Bastaard heeft besloten dat het tijd is voor een troonswisseling en na eigenhandig zijn broer te hebben onthoofd, heeft zijn handlangers het bevel om meteen heel de bloedlijn droog te leggen en Amleth om te brengen. Een opzet waar de moedige jonge prins nog net een stokje kan voor steken, maar het koninkrijk van zijn vader is verloren, zijn moeder gevangen en zijn volk weg. Varend naar andere oorden zweert Amleth dat hij zijn vader zal wreken, zijn moeder zal bevrijden en zijn oom zal doden. Velen jaren later, is de prins een man geworden, een Berserker en eindelijk klaar om de pad dat Nornen voor hem hebben uitgezet: dat van de wreker!
Vikingverhalen zitten nu al weer een hele tijd in de lift in de media. Tuurlijk, in metalmuziekkringen zijn ze altijd wel in fashion geweest, maar sinds we de avonturen van Ragnar Lothbrok konden volgen in de televisiehit Vikings is hun drakkar weer volledig de mainstream beginnen opvaren. Met inclusies in videogames als Assassin Creed: Valhalla en God of War: Ragnarök (en diens soft reboot voorhanger) is Noorse mythologie erg prominent in de kijker gezet en natuurlijk kunnen we de erg vrije interpretatie van dondergod Thor in de MCU niet vergeten.
Het was dus maar een kwestie van tijd voor Hollywood om er vol voor te gaan en met een Vikingepos aan te zetten. En haast alsof de Alvader hemzelf er zich heeft mee gemoeid, kregen we er één van niemand minder dan de moderne filmlegende Robert Eggers. Na eerder al diepe indrukken te hebben achtergelaten met The VVitch (2015) en The Lighthouse (2019), laat Eggers het arthouse horrorgenre even rusten voor wat wel eens dé Vikingfilm van de eeuw zou kunnen worden!
The Northman brengt de saga van Amleth, voor het eerste neergepend door Deens historicus Saxo Grammaticus in de 12de eeuw na Christus, en doet dit met een ongelooflijk oog voor historische accuratie/plausibiliteit, overgoten met een licht Noors mythologisch sausje. In net iets meer dan 2 uur zien we de val van het rijk van Aurvandill en de opkomst van een de bersekerprins Amleth die zijn nieuw land van Roes achter zich laat om zijn verraderlijke oom een kopje kleiner te gaan maken en haast elke minuut is glorieus om te aanschouwen.
Eggers en zijn team brengen deze tijdsperiode prachtig tot leven met een beeldschone setting gefilmd in Noord-Ierland en natuurlijk IJsland, geweldige kostumering en met een fijne afwisseling tussen de culturele en oorlogsaspecten van de Vikingen. Nergens schuwt Eggers de wreedheid en het geweld dat zo centraal stonden in de cultuur van de Noormannen, met zeer veel brute en bloederige executies en toch wordt het nooit exploitatief.
Eggers toont voldoende om zijn punt te maken en gaat dan verder met bijvoorbeeld een verdere exploratie van de religieuze ideeën van de tijd. Zo krijgen we uiteraard heel wat verwijzingen naar de goden Óðinn en Freyr in het bijzonder, maar zo ook een prachte visuele verschijning van de wereldboom Yggdrasill. En mooi als dit allemaal zou zijn, het zou allemaal alsnog kunnen invallen als een kaartenhuisje als het niet kon rekenen op de geweldige performances van de acteurs. Maar dat kon het dus wel.
De hoofdrol is hierbij natuurlijk weggelegd voor Amleth, als kind gespeeld door Oscar Novak en als volwassen door Alexander Skarsgård. De jonge Novak doet de rol zeker eer aan, maar het is toch wel Skarsgård die de sterkste performance van de film neerzet. Bruut en wraaklustig, deze is een berserker in het vlees. Niet dat het zo verwonderlijk is dat Skarsgård zich zo goed voelt in zijn rol, een Noorse saga naar het grote scherm mogen vertalen is al een jaren een passiedroom van Zweedse acteur en nu hij dus die kans heeft gekregen, doet hij dit met volle overgave.
Maar hij draagt de film zeker niet alleen op zijn schouders. Eggers heeft namelijk een hele sterrencast rond zich verzameld voor zijn film, van Ethan Hawke als koning Aurvandill en een haast onherkenbare William Dafoe als een narfiguur tot natuurlijk een oude bekende in de gedaante van actrice Anna Taylor-Joy, die eerder al haar filmdebuut maakte in Eggers’ The VVitch. Als Olga weet ook zij een indruk achter te laten op de kijker en zo kunnen we natuurlijk nog heel de castlijst afgaan… Dus gaan we het korthouden: deze film staat niet als een huis, het staat als de Hal van de Alvader!
Het is dus zeker zoeken naar punten om dit meesterwerk op af te rekenen. Die zijn namelijk erg miniem en bovenal smaak gerelateerd. Zo blijft dit natuurlijk een “Robert Eggers” film, weliswaar zijn meest toegankelijke film (zo maakt hij de begrijpelijke keuze om haast de hele film in het Engels te maken, met slechts enkele zinnen Oud-Noors en Oud-Slavisch voor specifieke scènes zoals rituelen of achtergrondklap) tot op vandaag, maar dat wil dus ook zeggen dat dit geen simpel popcornvertier is.
Je zou het niet mogen verwachten als je ook maar enigszins vertrouwd bent met de regisseur, maar toch hebben bepaalde reactionaire elementen online zich hier toch danig op verkeken en vervolgens hun beklag hierover gedaan. Zucht… Wel is het een Vikingeposdrama met een zekere voorspelbaarheid/herkenbaarheid. Bij het horen van het verhaal zal er mogelijks als een vaag teken van herkenning zijn opgetreden, het verhaal heeft een zeker Shakespeareaans kantje en dat is niet toevallig.
De Legende van Amleth zou namelijk een inspiratie zijn geweest voor het veel bekendere Hamlet en er zijn dus heel wat raakvlakken tussen beide verhalen. Maar dat maakt geen van beide verhalen minderwaardig aan het ander, natuurlijk en ondanks dat je in zekere zin wel kan raden waar alles naar zal toegaan, ben je toch blij dat je aan deze trip bent begonnen.
Wat een geschenk is Robert Eggers voor de filmwereld. Met zijn derde langspeler bewijst de man wederom dat hij een briljant regisseur én schrijver is (deze adaptatie pende hij samen met Sjón, een romanschrijver die ook al eerder zijn naam onder de geweldige IJslandse folkhorror Dýrið (Engelse titel: Lamb) mocht zetten in 2021). Met The Northman brengt hij nu een oude sage van epische proporties naar het grote scherm, zoals enkel hij dat kan doen.
Met verbluffende visuele flair, prachtige omgevingen, een vrezeloosheid voor het tonen van de lelijkheid van de Vikingcultuur zonder de betere aspecten uit te wissen en gesteund met een topcast, brengt hij een filmervaring waar echte fans van Vikinggeschiedenis al jaren van dromen. Alexander Skarsgård schittert als de wrede en wraakzuchtige prins Amleth die alles zal doen om zijn familie-eer te herstellen en een einde te maken aan zijn oom en het is duidelijk dat dit een passieproject van hem was.
Maar ook Anna-Taylor Joy is wederom fantastisch, net zoals velen andere. Het is dan misschien niet een film die voor iedereen zal zijn; dit is absoluut geen typische, pompeuze Hollywoodblockbuster en kent zeker heel wat rustige momenten tussen het loswrikken van bijlen uit schedels, maar het is wel één van de meest indrukwekkende kijkervaringen van de laatste jaren, zeker op gebied van historische films. Ja, als er een Valhalla bestaat voor filmmakers dan heeft Robert toch al zijn plaatsje aan de tafel in de grote hal. Maar dat hij eerst nog maar heel wat films maakt, zo kijken we nu al met heel de redactie uit naar zijn nieuwste project later dit jaar: Nosferatu!
The Northman is beschikbaar op Blu-ray en 4K
Genre: Actie, avontuur, drama
Jaar: 2022
Regisseur: Robert Eggers
Cast: Alexander Skarsgård, Nicole Kidman, Claes Bang, Anna Taylor-Joy
Land: Verenigde Staten, China, Verenigd Koninkrijk
Speelduur: 137 minuten
