“Witte mensen willen de waarheid niet horen, maar zich gewoon vrijgesproken voelen”. Het is één van de vele oneliners uit American Fiction die je naderhand tot nadenken aanzet en de bekrompen mens (van wit tot zwart) uitgebreid op de korrel neemt. Deze film van Cord Jefferson die, naast wat televisiewerk waaronder een kleine rol in Succession, hiermee aan zijn regiedebuut toe is en in Amerika heel wat stof deed opwaaien. Gebaseerd op de roman Erasure van Percival Everett en goed voor vijf Oscar-nominaties waaronder die van Beste Film voelt de film bijna aan als een satire die de ogen wil openen – en dat ook doet – maar bij ons zonder ook maar één screening rechtstreeks werd verbannen naar de streamingdiensten.
American Fiction mag dan wel zeer Amerikaans aanvoelen, toch snijdt het een heel universeel thema aan. Jefferson bekritiseert de stereotypen van onze maatschappij die in alle stilte de realiteit innemen, of om nog maar eens met een veelzeggende oneliner uit te pakken : “Hoe ziet de wereld van de zwarte mens er nu precies uit?”
Dr. Thelonious “Monk” Ellison – overigens perfect vertolkt door klasbak Jeffrey Wright – omschrijft het gemakshalve en efficiënt als “zwarte trauma porno”. Of een zwarte wordt afgebeeld als de crack verkopende dealer in de Bronx of hij krijgt het etiket opgeplakt van een meelijwekkende verstotene die opkomt voor zijn fundamentele rechten. American Fiction is opnieuw zo’n film geworden die de vinger op de gapende wonde legt. Eentje met een waarschuwend vingertje, maar wel één dat helaas nodig is en zich niet alleen beperkt tot Trump-world.
Monk, zoals de dokter in Zuidelijke Amerikaanse literatuur door zijn vrienden genoemd wordt, zegt het liefst de dingen zoals ze zijn. Zo gebruikt hij in de klas het “n-woord” om de simpele reden dat de term wel door wereldverbeteraars verbannen is, maar nog om de haverklap wordt gebruikt. Aan Monk moet je de wereld dan ook niet mooier voorstellen dan hij is. Naast de nodige privéperikelen – een vader die zelfmoord pleegde, een dementerende moeder en een aan drank verslaafde broer – loopt het ook niet al te lekker op de universiteit waar hij les geeft. Na de zoveelste clash met één van de studenten wordt hij tijdelijk op rust gezet en reist hij af naar Boston om er zich te herenigen met zijn familie en het schrijven van een nieuw boek.
American Fiction pakt de grote thema’s op een luchtige, hekele maar zeer doeltreffende manier aan. Ook al loopt het slot wat spaak door wat ongelukkige scenariowendingen die elkaar voor de voeten lopen, toch is deze zwarte komedie – of hoe je het ook wil noemen – een nu al bijna moderne Amerikaanse klassieker die in zijn zwakke momenten perfect geflankeerd wordt door de quasi perfecte vertolkingen.
Genre: satire
Jaar: 2023
Regisseur: Cord Jefferson
Cast: Jeffrey Wright, Tracee Ellis Ross, John Ortiz, Erika Alexander, Leslie Uggams, Adam Brody, Issa Rae, Sterling K. Brown
Land: USA
Speelduur: 117 minuten
