The Great Gatsby van de bekende Amerikaanse auteur F. Scott Fitzgerald, ging voor het eerst over de toonbank op 10 april 1925 en is bijna een eeuw later nog altijd een van de meest gelezen en geliefde romans uit de literatuurgeschiedenis. Het boek staat trouwens niet zomaar op de tweede plaats – op de eerste plaats staat James Joyce’s Ulysses – in de lijst van de 100 beste Engelstalige romans uit de twintigste eeuw.
Het werd vertaald in ontelbare talen, is opgenomen als standaardliteratuur in middelbare scholen en universiteiten, oogstte als toneelstuk in diverse versies groot succes op Broadway en is ontelbare keren verfilmd. Nog niet afdoend zo blijkt want in 2013 realiseerde Baz Luhrmann, de Australische excentrieke wonderboy van de kitsch (Romeo + Juliet, Moulin Rouge!, Elvis), een hippe update van The Great Gatsby die meteen werd gekatapulteerd tot openingsevenement van het filmfestival van Cannes.
Voor wie zijn literaire klassiekers heeft verdrongen: Fitzgerald beschrijft in zijn briljante Great American Novel gedetailleerd het leven van Nick Carraway, een aspirant-auteur die in de zomer van 1922, het bruisende tijdperk van swingende jazzmuziek, rijzende skyscrapers, wankele morele waarden en illegale alcoholslijterijen, het saaie platteland inruilt voor het onstuimige en corrupte New York. Op zoek naar zijn eigen American dream komt Nick terecht in het gezelschap van de stinkend rijke Jay Gatsby, zijn koket nichtje Daisy en haar aristocratische eega Tom Buchanan. Ofschoon deze begeesterende wereld van miljardairs met al hun illusies, liefdesaffaires en wuft nihilisme, niet de zijne is, frequenteert hij daar toch en schrijft hij als pientere observator een nuchter verhaal over onmogelijke liefde, onkreukbare idealen en bombastische tragedie.
Op deze manier creëert hij een weerspiegeling van die tijd met al zijn tekortkomingen en zelfdestructieve attitudes. Als je de enorme gelijkenis met onze huidige Me, Myself and I-maatschappij doorziet, dan weet je meteen waarom Luhrmann per se dit pre-apocalyptisch glamourdrama wou actualiseren. Om zijn riskant cinematografische party vol glitter, vuurwerk en bittere liefdestragiek op het grote scherm te toveren, heeft hij moeite noch kosten bespaard: een budget van 130 miljoen dollar (exclusief promotiekosten), oogverblindende garderobes (ontworpen en geleverd door Prada), bakken fonkelende Tiffany-juwelen, sloten door Moët & Chandon aan wal gebrachte champagne, piekfijne (roaring) twinties-decors, massa’s figuranten en een fantastisch acterende cast.
Tobey Maguire is heel aaibaar in de rol van de naïeve underdog die zijn vurige droom finaal ziet verduisteren. Carey Mulligan zet haar sexy beentje voor als golden Daisy, de onbereikbare beauty van dienst. Dé glansrol van dit eclectisch retrodrama is (uiteraard) weggelegd voor Leonardo DiCaprio, Hollywoods gedroomde knuffel-schoonzoon die perfect zit in de huid van de charismatische, mega-optimistische doch verderfelijke miljardair Jay Gatsby.
We onderstrepen verder nog het universeel, meeslepend en opvallend visueel uitgebouwde verhaal, de overweldigende productie-design, het ongelooflijk magnifieke camerawerk, de efficiënt eigengereide mise-en-scène en de vurige montage. Aussi Baz Luhrmann scoorde met de beschouwende levenssong To Wear Sunscreen, wereldwijd ooit een one day hit wonder en het is dan ook logisch dat hij (zoals doorgaans in zijn films) ook nu weer speciale aandacht schenkt aan een bijhorende en opmerkelijke soundtrack. De coole muzikale omlijsting is niet al te conventioneel te noemen en valt dubbel op omwille van aanstekelijk werk van vooral hedendaagse muziek-iconen zoals The xx, dubsteppers Nero, Florence + The Machine en de melancholisch klinkende Lana Del Rey, die nog wordt aangevuld met een trits covers.
Hoewel onze Amerikaanse collega’s destijds verdeeld reageerden (van extravagant, vulgair, smaakloos, pure overkill tot fascinerend, technisch overweldigend en een toppie crowdpleaser) vinden wij Luhrmanns herinterpretatie zowel magisch, eclectisch en visueel flamboyant, maar ook intelligent, ontroerend en psychologisch dynamisch.
Sommige zullen wellicht de neus ophalen voor dit wervelend sfeer- en stijlfeest met een donker randje terwijl anderen dan weer deze zielige Gatsby in hun hart zullen sluiten. Wij vonden het alleszins 143 minuten zinnenstrelende cinema. Vel vooral zelf je (kritisch) verdict.
Genre: drama, romantiek
Jaar: 2013
Regisseur: Baz Luhrmann
Cast: Leonardo DiCaprio, Tobey Maguire, Carey Mulligan, Joel Edgerton
Land: Australië, USA
Speelduur: 143 minuten
