Can you guess what every woman’s worst nightmare is? De roofdieren van het nachtleven. Je vindt ze overal en vooral op plekken waar ze gemakkelijk aan een prooi kunnen geraken. Een prooi die zelden weet dat ze een prooi vormen, onbewust van het nadere onheil tot het veel te laat is en ze in de val zitten. Pas dan komt de spijt, de angst en de tranen. Maar wie is de prooi en wie het roofdier? In het leven van Cassie is dit een complexe vraag. De mannen, die als ze haar stomdronken op haar benen zien waggelen en denken daar hun voordeel mee te doen, zullen zichzelf niet snel als het roofdier zien dat ze eigenlijk zijn.
Cassie, ooit een studente geneeskunde is na een vreselijke misdaad een dame met een wraakzuchtige missie geworden die geen katje is om zonder handschoenen vast te pakken en graag speelt met haar vangst.
Rape Culture of verkrachtingscultuur is een moderne term om een oud sociaal zeer een naam te geven waarmee je het halve internet gemakkelijk aan het steigeren brengt, vooral om dat de definitie wel eens wil variëren van persoon tot persoon, voor wat zo al een erg complex en genuanceerd onderwerp is. Misschien is de term wat ongelukkig benoemd, meestal beduidt het vaak de nog belabberde en pijnlijke maatschappelijke reactie en houding tegenover verkrachting, vooral wanneer het een vrouwelijk slachtoffer en een mannelijke dader betreft. Nog steeds wordt de schuld te gemakkelijk bij het slachtoffer gelegd, van alcoholgebruik tot zelfs maar de gedragen kledij terwijl de dader wordt vergoelijkt door het hele incident weg te zetten als een misverstand, als er al enig geloof wordt gehecht aan het verhaal van het slachtoffer.
Het is net die scheve attitude die de Britse Emerald Fennell in haar regiedebuut Promising Young Woman aan de kaak stelt, een regiedebuut die een diepere indruk achterliet. Promising Young Woman laveert vlotjes langs de genres van zwarte komedie, psychologische wraakthriller en een feministisch misdaaddrama met een rauw en gitzwart verhaal van een jonge vrouw die een wraakzuchtige kruisvaart voert tegen seksueel geweld en het verwrongen gedachtegoed dat dergelijk gedrag teveel minimaliseert.
Met Carey Mulligan in haar beste doen als Cassandra “Cassie” Thomas gaan we voor een spannende en psychologisch loodzware rit. Een erg gedreven dame en lettend op de zakagenda die ze bijhoudt, heeft ze er al heel wolven-in-schapenvacht individuen geconfronteerd met hun gedrag. In haar telmarkeringen gebruikt ze blauw en rood om zo gewelddadige confrontaties aan te duiden. Maar haar magnus opus komt pas wanneer het verhaal echt duister wordt en de complexe thema’s rond seksueel geweld pas echt hard binnenkomen. Haar motivatie put ze uit een vreselijke misdaad en haar wraak is ontziet bijna niks. Toch weet Promising Young Woman zich te onderscheiden van andere rape-and-revengefilms zoals I Spit on Your Grave omdat het personage nog oog heeft voor onschuld en vergeving.
Het is geen wreedheid om de wreedheid en men blijft ver weg van enige exploitatieve scènes. De inzet ligt dan ook bijna volledig op het psychologische aspect.
Mulligan draagt dit drama niet op haar eentje, want ze is omringd met een erg sterke cast zoals Christopher Mintz-Plasse, wederom in een rol van gluiperige loser en een vermakelijke Laverne Cox als de sardonische vriendin en baas van Cassie. Maar twee namen die nog belangrijker zijn voor de thema’s zijn Alison Brie en Clancy Brown. Brown speelt een opvallend tegentype van wat we van hem gewoon zijn, een fijne en vriendelijke vader die enkel maar het beste wil voor zijn dochter. Brie is dan weer een oude schoolvriendin, die de mening vertegenwoordigt van persoonlijke verantwoordelijkheid, ver voorbij het punt dat dit nog een argument zou mogen zijn.
Hierdoor springt de film over één van de belangrijkste valkuilen. Dit is geen man versus vrouw-debat. Je hebt goede, liefhebbende mannen (Brown is het opvallendste voorbeeld) en ook vrouwen kunnen er vreselijke houdingen op nahouden. Een laatste voltreffer is de humor en muziek die vaak opvallend feestelijk en luchtig is en een goed en soms zelfs grappig contrast vormt met de aangekaarte thema’s.
Promising Young Woman is geen film voor iedereen en voor zij die een geschiedenis hebben met dit onderwerp zal dit mogelijks zwaar vallen. Men mag dan wegblijven van visuele gruwel, toch is men vastbesloten om je nooit op je gemak te laten voelen, ongeacht of je nu een vrouw of een man bent. Het is een intense en vaak erg ongemakkelijke rit met scènes die je naar de keel doen grijpen. Cassie
schuwt de psychologische terreur voor haar slachtoffers (en bij uitbreiding ook de kijker!) niet. Een riskant deel is de stelling van één van haar slachtoffers valselijk beschuldigd wordt en maakt dit één van de weinige mindere momenten.
Met je filmdebuut meerdere Oscar-nominaties in de wacht slepen én als regisseuse-schrijfster de award voor beste originele scenario mogen winnen, is dan ook geweldig. De film is koel, berekend, vlijmscherp geschreven, strak geregisseerd en één die nog lang na het einde nazindert. Geconcentreerd op een vreselijk onrecht, met een uitgebreide kijk op alle puzzelstukjes. Promising Young Woman is geen aanval op genders, maar op wijdverspreide en achterhaalde attitudes omtrent seksueel geweld. Niet elke lijn is perfect en net door de wreedheid is het niet altijd mogelijk om achter Cassie te staan, toch was een filmtitel zelden zo profetisch als hier want Emerald Fennell toonde zich met dit debuut inderdaad als “a promising young woman”.
Genre: misdaaddrama, wraakthriller, mysterie
Jaar: 2020
Regisseur: Emerald Fennell
Cast: Carey Mulligan, Bo Burnham, Alison Brie, Clancy Brown
Land: UK, USA
Speelduur: 113 minuten
