North by Northwest is een meesterlijke iconische thriller uit 1959 geregisseerd door Alfred Hitchcock die zijn plaats in de filmgeschiedenis volkomen verdient. Het is veruit één van zijn meest vermakelijke en bekendste klassiekers uit zijn omvangrijk geniaal oeuvre omdat hij alle elementen, motieven en karakteristieken die je mag verwachten van de suspense-maestro uitdraagt: suspense, mysterie en een flinke dosis intrige.
De reclameman Roger Thornhill (Cary Grant) wordt door de vijandelijke agent Phillip Vandamm (James Mason) aanzien voor de mysterieuze CIA-agent George Kaplan en wordt daarom ontvoerd om geheime informatie af te persen. Thornhill kan met moeite levend ontsnappen. Een klopjacht door de Verenigde Staten begint…
Reclameman Roger Thornhill belandt in de wereld van spionnen wanneer hij wordt aangezien voor de mysterieuze CIA-agent George Kaplan. De buitenlandse vijandige spion Philip Vandamm en zijn handlanger ontvoeren hem en proberen hem geheime informatie af te dwingen. Wanneer Thornhill probeert de ontwrichte situatie te begrijpen, wordt hij erin geluisd voor moord. Uiteindelijk kan hij met veel moeite levend ontsnappen en slaat hij op de vlucht, zowel voor de politie als voor zijn kidnappers. Er begint een koortsachtige klopjacht doorheen de Verenigde Staten waarbij Thornhill de mooie blonde (uiteraard want Hitch was obsessief gepassioneerd door betoverende platinablondines) Eve Kendall ontmoet, die hem helpt de autoriteiten te ontwijken. Zijn wereld wordt opnieuw op zijn kop gezet wanneer hij ontdekt dat Eve niet de onschuldige omstander is die hij dacht dat ze was.
Ondanks dit ogenschijnlijk – niets is wat het schijnt bij de spanningsvirtuoos – schamel plot gebeurt er ontzettend veel in deze prent die elke vorm van expositie/introductie direct overslaat en je al van bij de eerste minuut bij je nekvel pakt door onmiddellijk de bewogen ontvoering van de protagonist te tonen. Hier komt al direct Hitchcocks schallende humor naar voor die zich in de loop van de film in allerlei mogelijke en onmogelijke scènes manifesteert. North by Northwest is minutieus en uitgekiend opgezet als een energieke achtervolgings- en moordcarrousel en wordt aangevuld met heerlijke, spitsvondige dialogen.
Het verhaal ontvouwt zich als een rollercoaster van onverwachte wendingen en spannende momenten. Van de beroemde scène op de vierhoofdige presidentiële Mount Rushmore tot de bedreigende landing van een vliegtuig in een ruraal uitgestrekt veld. Hitch houdt het tempo gedurende meer dan twee uur heel hoog en kleeft de kijkers aan het randje van hun stoel.
North by Northwest profiteert van hoofdrolspeler Cary Grant, die absoluut perfect in zijn rol past. Hij is enerzijds gezegend met een enorm komisch talent, maar heeft ook genoeg charisma om moeiteloos de juiste mix van humor en vastberadenheid te injecteren waardoor hij zijn personage onvergetelijk maakt.
Eva Marie Saint vertolkt de rol van de in mysterie gehulde Eve Kendall. Haar gelaagde en intrigerende personage voegt een extra dimensie toe aan het plot. De chemie tussen Grant en Saint draagt bij aan de romantische ondertoon van het verhaal, terwijl ze elkaar proberen te vertrouwen in een wereld vol leugens en bedrog.
De cinematografie van Robert Burks is verbluffend en geeft de film een tijdloze uitstraling. De beroemde scènes zoals de spectaculaire ontsnapping uit het UN-gebouw, de ontknopende confrontatie op de overweldigende Mount Rushmore, worden versterkt door de meesterlijke cameravoering van Burks.
Bernard Herrmanns meeslepende muziekscore draagt zeker bij aan de spanning en intensiteit van deze verbluffende thriller. Zijn score weeft zich naadloos door de plot, versterkt de emoties van de personages en zet de toon voor de dreigende gevaren.
Spanning biedt North by Northwest in overvloed, vooral in termen van de geroemde Hitchcock suspense waarvan deze nagelbijter is doordrongen. De scène van meer dan zeven minuten waarin de protagonist in een landelijke verlatenheid wacht op een ontmoeting met geheime agenten, is pure filmgeschiedenis. Dramaturgisch perfect geaccentueerd en vaktechnisch uitstekend, bewijst Hitchcock hier zijn uitgesproken stijl.
Ofschoon North by Northwest werd genomineerd voor drie Oscars, maar er geen wist te verzilveren, mag je hem beslist een tijdloze klassieker noemen – behalve misschien het nogal opvallende in-de-studio-opgenomen-moment op de legendarische berg, doch dit meesterwerk dateert uit 1959 (!) – die behoort tot Hitchcocks beste werken. Het is een schoolvoorbeeld van het gigantische oeuvre van dit regie-icoon.
Voor de Hitch-die-hards onthullen we graag even de historische, ironische en gewiekste anekdote dat Sir Alfred tijdens de opnames van Vertigo – zijn huzarenproject gerealiseerd in 1958 – een deel van het North by Northwest-plot beschreef aan James Stewart, een vaak terugkerende hoofdrolspeler in de Hitchcock-films en de ster van Vertigo. Stewart nam daarom natuurlijk aan dat de meester hem in het oog had om de rol van Roger Thornhill te vertolken en was meteen kei-enthousiast. Eigenlijk wou Hitchcock dat Cary Grant de rol zou spelen. Tegen de tijd dat Hitchcock het misverstand inzag, was Stewart zo gretig om Thornhill te spelen dat het afwijzen van hem tot een grote teleurstelling zou leiden. Daarom stelde Hitchcock de productie van deze film uit totdat Stewart contractueel stevig vastzat aan de opnames van Otto Premingers Anatomy of a Murder, voordat hij hem ‘officieel’ de rol in North by Northwest aanbood. Stewart had geen andere keuze dan het aanbod af te wijzen, waardoor de getalenteerde Britse cineast Grant kon casten, de acteur die hij altijd wilde.
Ben je ook nu nieuwsgierig naar de cameo van de befaamde cineast? Wees direct alert want na twee minuten tijdens de openingscredits, komt een man – Hitchcock dus – bij een bushalte, maar hij komt net een seconde te laat. De deur sluit voor zijn neus en hij mist daardoor de bus.
Genre: thriller, actie, mysterie, avontuur
Jaar: 1959
Regisseur: Alfred Hitchcock
Cast: Gary Grant, Eva Marie Saint, James Mason, Martin Landau, Jessie Royce Landis
Land: USA
Speelduur: 136 minuten
