Black Dog 

De Chinese cinema heeft een rijke geschiedenis. Het prille begin situeert zich eind 1800 toen bewegingsfoto’s in China werden geïntroduceerd via buitenlandse filmexposanten in de verdragshavens zoals Shanghai en Hong Kong. China was trouwens een van de eerste landen blootgesteld aan het medium film omdat Louis Lumière zijn cameraman amper een jaar na zijn revolutionaire uitvinding, naar Shanghai stuurde.

De daaropvolgende evolutie van de cinematografische geschiedenis van de Chinese cinema is te uitgebreid en divers om dieper op in te gaan, maar ondertussen zijn de contemporaine ‘grote’ namen uit de Oosterse filmindustrie wereldwijd bekend, dit vanwege hun innovatieve benaderingen van de filmkunst en het succes van hun werk op internationale festivals. Welke rechtgeaarde cinefiel is ondertussen niet vertrouwd met meta-regisseurs zoals Zhang Yimou (Raise the Red Lantern, Hero), Wong Kar-wai (In the Mood for Love, Chungking Express), Ang Lee (Crouching Tiger, Hidden Dragon, Brokeback Mountain), Jia Zhangke (Still Life, A Touch of Sin) en Chen Kaige (Farewell My Concubine, Temptress Moon).

Hoewel niet zo wereldwijd beroemd, hoort Guan Hu eigenlijk ook thuis in het hiervoor opgesomde rijtje grootheden omdat hij een essentiële rol heeft gespeeld in het vormgeven van de hedendaagse Chinese cinema, met een focus op genres zoals drama, actie en historische films, denk hierbij aan pareltjes als Cow. Mr. Six en Design for Death.

Black Dog (originele titel Gouzhen), zijn recent creatief wapenfeit, is een gigantisch schot in de roos. Deze dramatische thriller werd al bedolven onder prestigieuze prijzen en was de opvallende liefhebber op tal van belangrijke internationale filmfestivals. Black Dog is onweerlegbaar Hu’s ijzersterk visitekaartje dat hem als een komeet tussen de fonkelende sterren aan het filmfirmament zal katapulturen.

Het verhaal? Lang Yonghui, ooit een lokale beroemdheid als spectaculaire motorstuntman in een circus en aanbeden rockgitarist, keert na een lange gevangenisstraf – hij werd veroordeeld voor zijn betrokkenheid bij doodslag – na 10 jaar als vrij man vroegtijdig terug naar zijn vroegere heimat Chixia aan de rand van de Gobiwoestijn. Wanneer hij aankomt, kent hij nog nauwelijks zijn geboortestad. Veel huizen staan leeg of worden binnenkort gesloopt. De meeste bewoners zijn gedwongen verhuisd. In de verlaten straten dwalen roedels zwerfhonden rond. Opvallend zijn de talrijke reclameborden die wijzen op de Olympische Spelen van 2008 die over enkele weken in Peking van start gaan.

Lang wil met rust gelaten worden en schuwt zoveel mogelijk contact. Hij mag de stad van de overheid onder geen beding verlaten en moet zich bovendien ook nog regelmatig melden bij de politie. De agenten waarschuwen hem om een gevaarlijke zwarte hond met rabiës te vermijden die ronddoolt door de desolate stegen. Het magere, agressieve en bijtgrage zwerfbeest wordt door de inwoners opgejaagd, maar Lang ontwikkelt langzaam vriendschap met de Black Dog, die net zo eenzaam is als hijzelf.

Scenarist en regisseur Guan Hu, geboren in 1967 in Peking, wordt gerekend tot de zogenaamde zesde generatie van de Chinese filmindustrie die vaak een vrij somber beeld schetst van het hedendaagse China. Na het spannende misdaaddrama Mr. Six en de grootschalige oorlogsfilm The 800, beide gigantische kassakrakers in China, richt Guan zich in Black Dog op een sociaal drama in kleiner formaat. Zijn laconieke combinatie van outsiderdrama en western verweeft op meesterlijke wijze elementen van roadmovie en subversieve komedie tot een eigenzinnige vriendschapsparabel.

Schijnbaar terloops doch bewust en duidelijk voor de intelligente kijker, laat de cineast kritische verwijzingen naar de ontwikkelingen in de Chinese samenleving in de rustige narratie doorklinken. Zo contrasteert het alomtegenwoordige verval van Chixia met een focus op de troosteloze dierentuin, met de propagandistische posters en radioberichten die speculeren over de manier waarop de Olympische Spelen de communistische dictatuur glans en glamour zullen brengen. De staatsmacht zorgt dat de vervallen stad in een beter daglicht kom te staan door de verwilderde honden te vangen en in een kamp buiten de stad te interneren. En Langs huis is net als veel andere woningen in zijn wijk, klaar voor de sloop, zoals een bord aan de gevel verklaart. Vlak voor het einde van de film komen er trouwens bulldozers en graafmachines aanrukken om de door het regime bevolen ‘stadvernieuwing’ door te voeren.

De stille buitenstaander Lang wordt uitstekend vertolkt door de Chinese ster Eddie Peng (The Great Wall, Hidden Man). In de gedaante van Lang spreekt hij nauwelijks, toont slechts beperkte gezichtsuitdrukkingen en blijft daardoor mysterieus. Zijn minimalisme doet onmiddellijk denken aan de stoïcijnse houding van Clint Eastwood in poncho als de lonesome cowboy uit het Sergio Leone-tijdperk. Een duidelijk eerbetoon van Hu aan de klassieke Amerikaanse cinema, lees westerns.

Waar de film overwegend wordt gekarakteriseerd door visueel aantrekkelijke tableaus en imposante landschapsopnamen van de halfwoestijn door D.O.P. Weizhe Gao (The Sacrifice, My People, My Country), een laconieke sfeer en een opvallend (bijna) volledig gebrek aan vrouwelijke personages, legt Guan – vooral in het laatste deel – ook nog enkele frappante eigenzinnige accenten aan de hand van surreële scènes en het gebruik van minimale doch doordacht functionele elegische muziek. Terwijl dit ingetogen drama verder grotendeels zonder muziek is, versterken de twee Pink Floyd-nummers Hey You en Mother uit het legendarische album The Wall uit 1979, toch de alles overheersende melancholieke sfeer.

Guan Hu’s Black Dog is een indrukwekkend meesterwerk van ingetogen schoonheid en emotionele diepgang vol weemoed en verlangen dat toch de hoop op vrijheid en zelfbepaling niet opgeeft. Met visueel adembenemende beelden van het uitgestrekte en verlaten rurale China en een krachtige thematiek over loyaliteit, nederigheid, eenzaamheid en overleving, weet deze nostalgische doch krachtige film de kijker volledig te betoveren. Het is een ontroerend, onvergetelijk en melancholisch portret van menselijkheid, gezien door de ogen van een trouwe viervoeter. Black Dog won onder meer in Cannes de hoofdprijs van de belangrijke nevensectie Un Certain Regard en sleepte ook nog enkele awards in de wacht op het Filmfestival van Oostende waaronder de jurypersprijs van de Unie van de Filmkritiek. Black Dog is een sterk aanbevolen dramatische thriller voor liefhebbers van subtiele, poëtische Chinese cinema.

Genre: drama, thriller
Jaar: 2024
Regisseur: Guan Hu
Cast: Eddie Peng, Liya Tong, Jia Zhang-ke, You Zhou, Ben Niu
Land: China
Speelduur: 116 minuten