Met The Teacher who Promised the Sea (originele Spaanse title: El maestro que prometió el mar) brengt de Catalaanse regisseuse Patricia Font (In Family I Trust) een aangrijpend historisch drama dat de zachte kracht van pedagogiek tegenover de brute werkelijkheid van politiek geweld plaatst. De film verbindt het verhaal van een idealistische dorpsonderwijzer in Spanje in de jaren dertig met een hedendaagse zoektocht naar vergeten doden van de Franco-dictatuur en brengt zo verleden en heden in een onverwacht ontroerende dialoog.
In het Spanje van 1935 arriveert Antoni Benaiges, een innemende prachtrol voor Enric – Eye for an Eye – Auquer, als jonge leraar in het afgelegen dorp Bañuelos de Bureba in de provincie Burgos in de regio Castilië. Hij vertegenwoordigt de idealen van de net verkozen republikeinse regering, maar botst meteen met het traditionele, kerkelijk gedomineerde dorp. Zijn onderwijs is revolutionair want het is gebaseerd op vertrouwen, nieuwsgierigheid en vooral op drukinkt. Antoni introduceert de Freinet-pedagogiek, waarin kinderen hun stem letterlijk en figuurlijk kunnen afdrukken met een eigen drukpers.
De belofte van ‘magie’ die hij zijn leerlingen op een dag doet, blijkt geen illusionistische goocheltruc, maar de tastbare verwondering wanneer kinderen hun eigen woorden gedrukt op papier zien verschijnen. Hier ligt de kern van zijn missie: kennis niet als dictaat, maar als bevrijding. Terwijl de klas zich opent, sluiten de dorpelingen zich af. Conservatieve ouders, de rigide pastoor en de conservatieve burgemeester zien in Antoni’s aanpak eerder een bedreiging dan een zegen.
Parallel daaraan volgen we Ariadna, een jonge moeder in het Spanje van vandaag. Ze ontdekt verrassend dat haar medisch zwakke grootvader ooit een navraag indiende om te weten te komen of de resten van zijn antecedent mogelijks kunnen worden teruggevonden in een van de vele massagraven uit de Franco-tijd. Een pijnlijk en nog steeds politiek gevoelig proces waarin Spanje zijn doden en zijn verleden onder ogen moet komen. Ariadna’s persoonlijke crisis krijgt langzaam vorm als ze zich verbindt met een geschiedenis die haar eigen familie overschaduwt.
Regisseuse Font weet beide verhaallijnen met subtiele precisie te verweven zonder in een uitleggerige of didactische stijl te vervallen. Het scenario van Albert Val naar de roman El maestro que prometió el mar van Francesc Escribano, kiest niet voor bombast of morele grootspraak, maar voor nuance. De tragiek van het historische geweld wordt niet opgevoerd in expliciete scènes, maar voelbaar gemaakt in gezichten, landschappen en stiltes.
De cinematografie — warm en helder in de klaslokalen, koeler en grauwer in de scènes rond de opgravingen — onderstreept de contrasten tussen hoop en trauma, tussen het spel van kinderen en het gewicht van herinnering. Zo ontstaat een drama dat eerder indruk maakt met tedere precisie dan met dramatische flair.
Een van de grootste krachten van deze film is hoe het pedagogiek centraal stelt als vorm van sociaal verzet. Waar in veel prenten onderwijs als middel tot persoonlijke vooruitgang wordt geportretteerd, laat The Teacher who Promised the Sea zien hoe leren ook collectieve betekenis en politieke implicaties heeft. Antoni’s drukpers is niet zomaar een leermiddel, maar een instrument van democratisering. In een tijd waarin autoritair denken opnieuw de kop opsteekt, is dat een scherpe, actuele boodschap.
De film sluit aan bij recente titels zoals onder meer Maria Montessori van Léa Todorov waarin alternatieve leermethoden terug in de spotlights komen. Tegelijk graaft Font, net als Pedro Almodóvar in Madres Paralelas (2021), in het nationale trauma van het franquistische verleden. Maar waar Almodóvar dat slechts aanraakt, maakt Font het tot ruggengraat van haar film.
Concluderend kunnen we stellen dat The Teacher who Promised the Sea een knappe, gevoelige en meeslepende film is met een groot hart en een fijnzinnige pen die tevens een respectvol eerbetoon is aan Antoni Benaiges; zijn persoon, zijn durf, zijn manier van onderwijzen en zijn historische betekenis. Patricia Font brengt Benaiges en bij uitbreiding een vergeten hoofdstuk uit de Spaanse geschiedenis, bedreven en respectvol tot leven zonder sentiment of pathos. Wat blijft, is een pleidooi voor empathie, onderwijs en herinnering en de vraag hoe we omgaan met wat ooit is verzwegen. Voor wie verlangt naar degelijke cinema die het kleine persoonlijk maakt en het persoonlijke politiek, is The Teacher who Promised the Sea een absolute aanrader.
Genre: drama, politiek
Jaar: 2023
Regisseur: Patricia Font
Cast: Enric Auquer, Laia Costa, Luisa Gavasa, Ramón Agirre, Milo Taboada
Land: Spanje
Speelduur: 105 minuten
Pusher
Kouté Vwa
The Old Guard 2
The Materialists
