Crimson Gold 

Na het vertederend kinderavontuur De Witte Ballon en het strijdvaardig vrouwenportret Dayereh – The Circle, zoomde de geruchtmakende cineast Jafar Panahi in zijn onafhankelijke productie Crimson Gold, vernuftig in op de mannen binnen de Iraanse verstikkende samenleving.

Centraal staat Hussein, een corpulente en amechtige pizzakoerier. Op de onder zijn gewicht kreunende snorfiets doorkruist de eenzame, loyale maar arme arbeider in de late uurtjes de chaotische miljoenenstad Teheran. Zwijgzaam bedient hij de door elkaar krioelende hongerigen op hun vaak grillige wenken. Na een standaardbegroeting en een magere fooi gaan de deuren van de klanten weer onherroepelijk dicht. Tijdens de werkuren wordt hij daarenboven geconfronteerd met schietpartijen en hardhandige politie-interventies, schrijnende menselijke ellende en vaak ook met het walgelijk etaleren van overdreven luxe. Sommige badkamers en wijnkelders zijn groter dan zijn eigen bescheiden optrekje waar hij hoopt om samen met zijn vriendin -tevens de zus van zijn werkmakker Ali- een gelukkig huwelijksleventje te kunnen uitbouwen. Wanneer hij op een dag een kasticket in handen krijgt waarop het astronomisch bedrag staat vermeld dat werd betaald voor een juweel, wordt het hem allemaal te veel. Aangeslagen maar nieuwsgierig trekt hij samen met Ali naar de juwelierszaak om de harde en onfaire realiteit even achter zich te laten. Wanneer ze door de juwelier echter worden behandeld als schorem, voelt Hussein zich diep vernederd. Uit wraak trekt hij op een dag naar de juwelierszaak en vuurt trefzeker twee kogels in het lichaam van de eigenaar om zich vervolgens zelf door het hoofd te schieten.

Dit harde en navrante eindshot is tevens de openingsscène waardoor de film in feite één lange, sociale, maatschappelijke en psychologische flashback is. Een essentiële en universele metaforische vertelling van een land dat is getekend door corruptie, macht en verdrukking en waar desastreuze verhoudingen tussen rijk en arm domineren. Teheran is voor indie regisseur Panahi geen boeiende wereldstad maar een beklemmend spanningsveld waar Jan modaal wordt gefnuikt in zijn ‘zinloze’ ontvoogdingsstrijd. De personages zijn herkenbare mensen van vlees en bloed en Panahi slaagt er in om via bittere humor -de titel op zich spreekt al boekdelen- psychologische details, onuitgesproken emoties, beklemmend en dicht op de huid zittend camerawerk en doorleefde vertolkingen, een diep humaan en aangrijpend pamflet over existentiële wanhoop af te leveren.

Deze sterke tragedie -naar een scenario van Abbas Kiarostami, de regisseur van onder meer A taste of Cherry, Le ventnous Emportera en Ten– werd in Cannes bekroond met de Prijs van de Jury in de Un Certain Regard-sectie en zorgde tijdens het Internationaal Filmfestival van Rotterdam voor heel wat consternatie. Crimson Gold is inderdaad een trefzekere, ingetogen, poëtische en dus niette missen humane film noir.

Genre: misdaad, drama, thriller
Jaar: 2003
Regisseur: Jafar Panahi
Cast: Hossain Emadeddin, Kamyar Sheisi, Azita Rayeji
Land: Iran
Speelduur: 97 minuten