Sinds geruime tijd staat de naam van Christian Petzold garant voor meeslepende en fascinerende Duitse cinema. Een van de films die daarvoor zorgde was Phoenix uit 2014, losjes gebaseerd is op de roman Le Retour Des Cendres van Hubert Monteilhet uit 1961, maar nog meer op het werk van Fassbinder zowel qua inhoud als stijl. Net zoals het enfant terrible van de Duitse cinema dat zo doeltreffend deed, confronteert ook Petzold Duitsland met zijn wrede oorlogsverleden.
De film speelt zich onmiddellijk na de Tweede Wereldoorlog af. Berlijn is ingenomen door de Amerikanen. Een auto wordt tegengehouden door patrouillerende Amerikaanse soldaten. In het voertuig zit Nelly (Nina Hoss) die volledig omwikkeld is met verband. De vrouw die haar begeleidt maakt de soldaten erop attent dat Nelly een slachtoffer is van de Auschwitz-kampen en dat ze op weg is naar een plastische chirurg die haar een nieuw gezicht moet geven.
Op de vraag hoe ze eruit wil zien, antwoordt de ontredderde vrouw droogjes, maar vastberaden “net zoals ik er vroeger uitzag”. Tot dan zien we Nina Hoss alleen maar met een verband rond het gezicht. Ze lijkt kwetsbaar en fragiel, maar eens haar masker verdwijnt, zien we een kloekmoedige vrouw die weet wat ze wil, en dat is haar man Johnny (Ronald Zehrfeld) opzoeken. Niet uit liefde, maar eerder uit wraak, want hij gaf zijn eigen vrouw aan bij de Gestapo zodat die in een concentratiekamp terecht kwam.
Willekeurig komt Nelly bij de danstent Phoenix terecht en herkent ze daar op staande voet de man die haar verraden heeft. Johnny heeft het niet door dat hij voor zijn eigen vrouw staat, want volgens de paperassen van de nazi’s is die morsdood. Wel ziet hij dat de vrouw sprekend op Nelly lijkt en hij stelt haar voor om te doen alsof ze zijn echtgenote is, zodat ze samen de erfenis kunnen opstrijken.
Naast Fassbinder is ook de film noir een inspiratiebron geweest voor Phoenix, die Petzold samen met de ondertussen overleden Harun Farocki schreef. Phoenix blijft wel arthouse, toch herken je hier ook een hoog thrillergehalte in, niet in het minst door het fenomenale spel van Nina Hoss.
GENRE: drama
JAAR: 2014
REGISSEUR: Christian Petzold
CAST: Nina Hoss, Ronald Zehrfeld, Nina Kunzendorf, Michael Maertens, Imogen Kogge
LAND: DUITSLAND
