Sinds 1984 is Alain Ughetto bezig met het maken van stop-motion animatiefilms. Deze techniek zorgt wel voor magistrale beelden, maar is ook enorm tijdverslindend. Na een paar kortfilms waaronder La Boule die vertoond werd in Cannes en de César won voor de beste korte animatiefilm, is Interdit aux chiens et aux Italiens pas zijn tweede langspeler.
Reeds met zijn eerste film Jasmine, die tien jaar geleden uitkwam en die het verhaal vertelt van mensen die in Teheran tegen de honger moeten vechten, was het duidelijk dat het niet de bedoeling was van Ughetto om de kijker onder te dompelen in één of ander magisch sprookje. Wel wil hij de mens met de neus op de harde realiteit – en ditto geschiedenis – drukken. Een aanpak die beter voelbaar is in zijn tweede werk Interdit aux chiens et aux Italiens, winnaar van de Juryprijs op het Internationale Animatiefilmfestival van Annecy in 2023.
Ughetto reconstrueert in deze animatiefilm met modelleerklei, een potje lijm, een schaar en potlood het verhaal van zijn grootouders die vanuit Piemont in het begin van de 20e eeuw naar Frankrijk zijn geëmigreerd om daar wat geluk te zoeken. Door de armetierige leefomstandigheden en het steeds maar wederkerend demoon van de oorlog zijn ze daar helaas nooit in geslaagd.
In tijden dat bombastische animatiefilms zoals Spider-Man: Across the Spider-Verse of The Super Mario Bros. Movie het mooie weer in de cinemazalen maken, kiest de Fransman resoluut voor de rust waardoor het oog ruimschoots de tijd krijgt om alles te observeren. Vaak miniem, zo dient een watermeloen als een huisje of worden de speelgoedautootjes van weleer van stal gehaald om daarmee de reclamekaravaan van de Tour De France mee uit te beelden. En toch hoe eenvoudig ook, blijft het toch fascinerend om te zien hoe je met een minimum aan middelen (en engelengeduld) een oogverblindend resultaat kan bekomen.
Toch is het relaas van oma Cesira en opa Luigi geen voer voor een familie-uitstapje.. Het verhaal is immers complex en schuwt onderwerpen als het Mussolini-fascisme, de ellende van de loopgraven of racisme (de titel zegt genoeg) niet. Alles wordt dan wel verpakt via schattige kleipoppetjes, maar de allerkleinsten zullen zonder meer problemen hebben om bij de les te blijven.
Animatie voor gevorderden dus waarin we zien welke offers een boerenfamilie uit het Italiaans bergdorpje Ughetta moet maken om een lapje grond op de kop te kunnen tikken. Overal loert het gevaar en komt het uit onverwachte hoeken opduiken, zoals bij mijnheer pastoor die uit eigen gewin er alles aan doet om het ongeloof aan te wakkeren of vrouwen die net iets te veel kritische vragen stellen om te gaan dopen tot masca’s of heksen.
Interdit aux chiens et aux Italiens toont het harde boerenleven zoals bijvoorbeeld de gevaarlijke bouw van de Simplontunnel die Zwitserland en Italië moet verenigen. Het beetje geld dat ze verdienen wordt in geen tijd voor andere doeleinden opgeëist of de boeren worden ingezet voor doelloze oorlogen omdat ze de reputatie hebben dat ze toch steeds gehoorzamen. Het is dan ook niet gratuit om te stellen dat deze animatiefilm dicht in de buurt komt van de zwarte komedie waarbij het bon ton is om te lachen met je eigen ellende. Een ontroerende, maar tegelijkertijd vlijmscherpe satire op de mens en zijn tekortkomingen, vooral op zijn aangeboren drang naar zelfdestructivisme. Door de techniek oogt Interdit aux chiens et aux Italiens misschien wat oubollig – en dan nog wel in de goede zin van het woord- maar zeker en vast is het tevens een prachtige parel.
GENRE: stopmotion-animatie
JAAR: 2022
REGISSEUR: Alain Ughetto
CAST: Ariane Ascaride, Alain Ughetto
LAND: Frankrijk, Zwitserland, Italië
