De spijkerharde mokerslag van dit jaar komt uit Vlaamse hoek. Als je Het Smelt één iets kan verwijten dan is het waarschijnlijk dat veel kijkers al weten welke uppercut hen te wachten staat. Het regiedebuut van Veerle Baetens is namelijk gebaseerd op de gelijknamige bestseller waarmee de Belgische schrijfster Lize Spit in 2016 elf weken op nummer 1 in Vlaanderen stond. Voor wie de roman nog niet zou hebben verslonden, kunnen we alleen maar de raad geven om zonder enige voorkennis naar de cinemazalen binnen te trekken en zich te laten onderdompelen in dit niets ontziende coming-of-age verhaal.
De vage omschrijving die je vaak als synopsis aantreft is misschien nog het beste. Een jonge vrouw Eva (Charlotte De Bruyne) trekt van Brussel naar haar fictief geboortedorp Bovenmeer met een grote blok ijs die smelt en dat heeft een diepgaande symbolische betekenis. Dewelke moet je zelf maar ontdekken.
De argwaan was vrij groot toen bekend werd dat Veerle Baetens een film zou maken. De Antwerpse heeft wel ervaring zat met acteren, scenario schrijven en zelfs zingen, maar in de regiestoel had ze nog nooit eerder gezeten. Baetens deed er door omstandigheden wel zeven jaar over om de film te maken, maar het resultaat is uniek en wie weet misschien wel de beste Vlaamse film ooit. Een straffe uitspraak, maar dat is ook de film.
Baetens maakt gebruik van flashbacks die waarschijnlijk door het gebruik van The Ketchup Song van Las Ketchup zich aan het begin van de nillies afspelen, en wisselt die af met beelden van nu. We volgens telkens Eva. Is ze als dertienjarig kind ondanks de vele gezinsproblemen nog een vrolijk rondhuppelend kind, dan is ze als aankomende dertiger een emotioneel gebroken vrouw die iets dieps met zich meesleurt. Baetens ontleedt het mysterie perfect door in te spelen op emoties of zelfs ronduit choquerende beelden, maar de boodschap zit en laat geen mens koud.
Het is al eerder gezegd dat een film die gedragen wordt door een kind die kan doen vallen of opstaan, maar met Rosa Marchant die gekozen werd uit 2500 kinderen kon Baetens geen betere keuze maken. De tomboy weet te ontroeren en met haar onschuldige blik slaagt ze erin om het publiek bijna twee uur lang mee te trekken in een avontuur dat bij aanvang lijkt op iets wat The Goonies zouden uitsteken, maar verstrekkende levenslange gevolgen heeft.
Naast Rosa Marchant is er ook Charlotte De Bruyne die na haar rol in Tori et Lokita van de Dardenne-broers aardig op weg is om uit te groeien tot de beste Vlaamse actrice van haar generatie. Frederic Van Zandycke die in staat voor de DOP weet perfect hoe hij de balans moet weten te vinden tussen een publieksfilm en iets wat geklasseerd wordt als een indie-film. Door dat laatste hoeft het dan ook niemand te verbazen dat Het Smelt werd geselecteerd voor de World Cinema Dramatic-competitie van het Sundance Film Festival en Rosa Marchant er de Special Jury Award binnen haalde voor de beste acteerprestatie.
Het Smelt is een Vlaamse stomp in de maag van wereldklasse over het verdringen – of het verwerken van – schuldgevoelens die gebracht wordt op een entertainende, maar vooral rake wijze met een einde waarbij je zeer ongemakkelijk de donkere bioscoopzaal verlaat. Zelf hadden we het nooit gedacht, maar het regiedebuut van Veerle Baetens is nu al topkandidate om het in de top tien van 2023 hoog te gaan schoppen. Een Vlaams meesterwerk met internationale allure.
GENRE: drama
JAAR: 2023
REGISSEUR: Veerle Baetens
CAST: Rosa Marchant, Anthony Vyt, Matthijs Meertens, Charlotte Van der Eecken, Amber Metdepenningen, Sebastien Dewaele, Naomi Velissariou, Charlotte De Bruyne, Spencer Bogaert, Simon Van Buyten, Femke Van der Steen
LAND: België
