De Griekse producer, scenarist en regisseur Yorgos Lanthimos vuurde de jongste jaren keer op keer meesterwerken af op rechtgeaarde cinefielen, of wat dacht je van The Lobster (drie prijzen in Cannes), The Killing of a Sacred Deer (winnaar Beste scenario in Cannes), The Favourite (Oscar Beste actrice) en binnenkort Poor Things (Gouden Leeuw in Venetië en in de Belgische bioscopen vanaf 17 januari 2024). Lanthimos, is niet alleen de meester van het absurde, de meest besproken goudhaan van het contemporaine cinemagebeuren en daardoor meteen ook de lang verwachte nieuwe Griekse filmkolos.
Christos Nikou is heel wat minder gekend, maar was actief als de Lanthimos’ voormalige regie-assistent. Nikou probeerde in 2020 met Apples, zijn langspeelfilmdebuut als regisseur, bescheiden uit de schaduw te treden van zijn beroemde mentor. Nikou gebruikte in Apples een fantastische premisse en absurdisme om een heel origineel pandemieverhaal te vertellen met romantiek als kern.
In zijn nieuwe film, Fingernails, breidt Nikou dat genre uit om complexe kwesties aan te pakken met een indrukwekkend gemak en toegankelijkheid, terwijl hij creatief en persoonlijk verder zijn stempel drukt. Het is een kleine film, maar bevestigt dat deze oprukkende Griekse filmmaker een originele en fascinerende krachtpatser zal worden in de industrie.
Fingernails speelt zich af in een realiteit van enkele decennia geleden waar blijkbaar een wetenschappelijke test bestaat die de liefdescompatibiliteit van koppels bepaalt. Om de test te doen, moet bij elk van de betrokken partners, een vingernagel ‘naar eigen keuze’ worden uitgetrokken, zonder verdoving. Beide nagels worden vervolgens door een deskundige in een retro-apparaat (een soort pre-magnetron) geplaatst die drie mogelijke resultaten oplevert: 100% betekent dat de liefde wederzijds is en het koppel relationeel save zit, maar de gevreesde 0% betekent dat de romance gedoemd is om te mislukken. Misschien is 50% het slechtste resultaat omdat het erop wijst dat slechts één persoon echt verliefd is, maar de vraag is dan natuurlijk: wie van de twee en is dit wel voldoende als basis om er een relatie verder op uit te bouwen? Dit kan natuurlijk het wondertoestel niet voorspellen.
Anna moet zich beslist geen zorgen maken, want zij en haar gezel Ryan hebben enkele jaren geleden de 100% test verkregen. Routine en een te grote zekerheid, is intussen hun relatie binnengeslopen. Anna krijgt romantische twijfels en om haar vertrouwen te versterken, gaat ze werken bij het Love Institute waar, naast het afnemen van nageltesten, koppels worden getraind in de kunst om meer op elkaar verliefd te worden. Anna gaat er professioneel aan de slag, zonder haar wederhelft hiervan te briefen, onder de voogdij van Amir, de topinstructeur van het instituut, met wie ze al snel meer dan alleen een vriendschap opbouwt.
Wie van de typische stijl en absurdistische humor van Yorgos Lanthimos houdt, zal snoepen van het verhaal, de uitwerking en de charmes van Fingernails. Nikou hanteert de sci-fi-elementen hier zonder enige pretentie, altijd met het oog scherp op het beoogde publiek en in tegenstelling tot zijn voormalige leermeester Lanthimos, met veel warmte, humaniteit en functioneel minimalisme.
Nikou beheerst perfect de kolderieke toon van de opgevoerde, wat onwezenlijke werkelijkheid om het verhaal behaaglijk te vertellen en speelt daarbij picaresk doch vakkundig met clichématige begrippen over liefde. De grappigste scènes in de film zijn beslist deze van de liefdestraining die bestaat uit een reeks belachelijke oefeningen zoals het bekijken van kleffe romcoms, je geliefde blindelings te erkennen enkel op basis van de geur en om samen uit een vliegtuig te springen met slechts één parachute, om het onderlinge vertrouwen zogezegd te versterken. Deze taferelen zijn spitsvondig en hilarisch absurd doch gebracht met ongeziene vakkundigheid en fungeren niet alleen als basis voor een goede komedie, maar dragen ook bij aan de filosofische liefdesideeën in de film.
De production-design door Zazu Myers, neemt de kijker mee naar een dystopische realiteit met een retro vibe die je zonder meer terug katapulteert naar de ongecompliceerde tijd zonder dominante slimme telefoons, handige apps of gesofisticeerde digitaliteit, maar gek genoeg toch naar een machine die het niveau van verliefdheid bepaalt. De wetenschap belooft hier zekerheid, maar verwijdert de passie en opwinding die liefde zou moeten hebben, elementen die het hoofdpersonage Anna emotioneel en intuïtief aanvoelt wanneer ze in de buurt is van haar instructeur Amir. De wetenschap versus emo. En dan is er nog het element van pijn dat aan de hand van de koelbloedig verwijderde vingernagels, als een rode draad gesponnen wordt doorheen de film. Pijn is een gevoel dat met liefde wordt geassocieerd, denk maar aan de intense verwoestende pijn bij liefdesverdriet. De scènes met bodyhorror vormen dan ook een metafoor voor de beproeving die mensen moeten doorstaan willen ze een hechte relatie bekomen waar ze zich goed bij voelen en die zorgen voor een psychische en fysische geruststellende zekerheid.
Tot slot moeten we het zeker hebben over de schitterende prestaties van de twee hoofdacteurs. Jessie Buckley (de Ierse singer-songwriter doch oprukkende actrice in onder meer Chernobyl, Wild Rose, The Lost Daugher, Judy) is perfect gecast als Anne, de jonge vrouw die zekerheid in de zak heeft, maar wiens persoonlijke subjectieve gevoelens de bovenhand krijgen op de exacte wetenschap.
Buckley vertolkt de langzaam groeiende emotionele bewustwording op een perfect subtiele geloofwaardige wijze. De rol van de sympathieke doch bescheiden, introverte, kleine leugenaar-instructeur wordt eveneens haarfijn ingevuld door Riz Ahmed die we nog kennen van de tweevoudige Oscar-winner Sound of Metal, het futuristische Rogue One en de harde crimi Nightcrawler. En het moet gezegd; de chemie tussen beide acteurs zorgt voor vonken en vuur. Een leuke nevenrol is eveneens voor Luke Wilson (de broer van Owen) als de wat klungelende, maar goed hartige chef van het love instituut.
En daarbij mag je zeker de gave score van Christopher Stracey die Anna’s gevoelens subtiel begeleidt, de fraaie fotografie van Marcell Rév die de emotionele onrust van de Anna herkenbaar in beeld weet te brengen en de onopvallende doch functioneel straffe montage van Yorgos Zafeiris, voegen
Ondanks de overvloed aan voorbeelden die in het romancegenre reeds werden behandelt, biedt Christos Nikou in Fingernails een fris, origineel en charmant verhaal die clichés in zijn voordeel gebruikt om intelligente en grappige reflecties te poneren over het ‘proces’ van verliefd worden, de complexiteit van romantische relaties en de rol van technologie in de moderne romantiek.
De film is vanaf deze week te zien op Apple TV+.
GENRE: drama, romantiek, sciencefiction
JAAR: 2023
REGISSEUR: Christos Nikou
CAST: Jessie Buckley, Jeremy Allen White, Riz Ahmed, Luke Wilson
LAND: USA, UK
