De Poolse journalist en auteur Tadeusz Dołęga-Mostowicz (1898-1939) heeft meer dan een dozijn romans op zijn naam. In zijn geboorteland is hij razend populair, maar daarbuiten zijn er wellicht maar een handvol mensen die van de man al ooit hebben gehoord. Nochtans is het merendeel van zijn oeuvre door de jaren heen al verfilmd. Zijn bekendste werk is ongetwijfeld The Career of Nicodemus Dyzma uit 1932. Deze zwaar politiek geladen novelle werd geadapteerd voor het grote scherm in 1956 en een kwarteeuw later verknipt tot een televisieserie. Zijn pageturner Znachor uit 1937 is in Polen cultureel erfgoed. Na twee vorige verfilmingen van deze roman – in 1937 en 1982 onder de respectievelijke titels Znachor en The Quack – is het nu de beurt aan de in Lódz geboren grootmeester van de Poolse televisieseries Michal Gazda, om Tadeusz Dołęga-Mostowicz’s Znachor onder handen te nemen en het dus voor de derde keer te verfilmen, deze keer onder de titel Forgotten Love.
De rijzige en rijke Rafal Wilczur geniet als hersenchirurg een grote reputatie. Hij wordt beschouwd als een erudiet in zijn discipline en een benoeming tot directeur van de plaatselijke kliniek ligt in het verschiet. Doch de avond voor zijn promotie komt hij thuis en is hij totaal van zijn melk wanneer hij moet vaststellen dat zijn echtgenote samen met hun dochtertje, is vertrokken om te gaan samenwonen met haar buitenechtelijke liefde.
Overstuur gaat hij op zoek naar hen, maar wordt verrassend brutaal door een paar ongure kerels in elkaar geslagen. Hij verliest bij deze aanranding zijn geheugen. Vijftien jaar later is Rafal omwille van zijn weelderige haardos, dikke baard en sjofele kledij, onherkenbaar. Hij weet nog steeds niet wat er toen met hem is gebeurd die bewuste avond en wie hij momenteel is. Daarom is hij in een ingedommeld dorp een nieuw leven begonnen onder de naam Antoni Kosiba.
Zijn leven neemt echter een beslissende wending wanneer hij Zoska ontmoet, bij haar intrekt en vervolgens verschillende mensen uit de leefgemeenschap helpt met hun gezondheidsproblemen. Ook al kan hij zich niks herinneren, weet hij instinctief hoe hij medische hulp kan bieden aan de zieken uit het dorp. Hij krijgt snel de reputatie van wondergenezer. Wanneer er op een dag een jonge vrouw in het dorp en de lokale herberg opdaagt, heeft Kosiba de indruk dat hij die dame misschien wel al eens eerder heeft ontmoet.
Forgotten Love (originele titel Znachor, Pools voor ‘kwakzalver’) is Michal Gazda ’s langspeelfilmdebuut en jammerlijk genoeg een melo, oubollig, kitscherig, vaak ongelooflijk en compleet voorspelbaar romantisch drama. Noch de scenaristen, noch de filmmaker hebben enige moeite gedaan om de ‘verouderde’ roman, tenslotte toch bijna een kleine eeuw oud, te moderniseren.
In feite worden nu ondenkbare situaties, compleet achterhaalde medische mogelijkheden en de toenmalige interbellum-naïviteit, in deze ‘nieuwe’ verfilming heel bewust benadrukt en opzettelijk ouderwets gehouden. De tijdscontext was in de oorspronkelijke roman, afgezien van de behandelingsmethoden die toen nog gangbaar waren, van inferieur belang. In principe had het verhaal zich in een handomdraai, ook in het hier en nu kunnen afspelen.
Waarom Cazda zich strikt houdt aan een letterlijke bladzijde-per-bladzijde-verfilming, mag de spreekwoordelijke Joost weten. Zo is bijvoorbeeld het feit dat een man met amnesie zijn identiteit niet kan worden gereconstrueerd, vandaag op zijn zachtst gezegd nauwelijks voorstelbaar. Vooral als deze persoon getrouwd is, een gerespecteerde medicus is en is geïntegreerd in de maatschappij. Doch geloofwaardigheid is hier sowieso niet aan de orde. Het verhaal is zelfs zo gekunsteld dat je als kijker je verstand best in stand-by modus zet. Dit geldt voor talrijke gebeurtenissen doorheen de integrale (en veel te lange) 140 minuten speelduur van de film. Om als illustratie, maar één voorbeeld aan te halen: wanneer Rafal toevallig zijn dochter weer tegen het lijf loopt, herkent ze hem niet. Daarentegen identificeert een man, die Rafal als kind een kwarteeuw geleden heeft geopereerd en kortstondig heeft gezien, hem spontaan.
Totaal van de pot gerukt en ergerlijk apocrief. En dan hebben we het nog niet gehad over de onverdraagbare drang naar kitsch en ongeloofwaardigheid. Het is meer dan een uur op voorhand getelefoneerd dat vader en dochter elkaar opnieuw (huilerig) in de armen zullen vallen. En of dit nog niet genoeg aan overdaad is, worden en ook nog eens twee sprookjesachtige cliché-liefdesverhalen doorheen de prent geweven. En om deze archaïsche opeenstapelingen met afdoende bombast te omzwachtelen, krijg je er ongegeneerd nog een vreselijk opdringerige score bovenop.
Gelukkig is Znachor visueel wel heel fraai, maar daarmee is ook het enige lichtpuntje over deze overbodige en nutteloze prul gezegd. Wel te bejubelen is dat dit drama te zien is op Neflix waardoor je als kijker kennis kunt maken met het werk van Tadeusz Dołęga-Mostowicz en je dankzij deze remake, in ‘slechts’ 140 minuten, het boek – dat in een Nederlandste vertaling onvindbaar is – zogezegd hebt ‘uitgelezen’, met dank aan Gazda. Magere troost, maar kom.
GENRE: drama, romantiek
JAAR: 2023
REGISSEUR: Michal Gazda
CAST: Leszek Lichota, Maria Kowalska, Ignacy Liss, Anna Szymanczyk, Izabela Kuna
LAND: Polen
