Luis Buñuel, de koning van de surrealistische film, liep al vanaf 1962 met het idee rond om de gelijknamige roman van Benito Perez Galdo uit 1892 te verfilmen, maar niet iedereen stond te springen voor dit (ten minste voor die tijd toch) gewaagd verhaal. Buñuel liet het idee varen en concentreerde zich op andere projecten tot een paar producers hem er opnieuw over aanspraken. Aanvankelijk had de Spaanse regisseur daar maar weinig zin in omdat hij al volop bezig was aan de voorbereidingen The Monk met Jeanne Moreau, maar uiteindelijk gaf hij toch toe. Buñuel vond de roman veel te kitscherig en te voorspelbaar en op de keper beschouwd zelfs één een van de slechtste werken van Benito Perez Galdo. Toch geloofde hij dat er mits wat aanpassingen er best wel een perfecte film van gemaakt kon worden. De wijzigingen bleken achteraf gezien vooral persoonlijk te zijn, zo verplaatste hij de setting van Madrid naar zijn voormalige woonplaats Toledo en koos hij 1920 als tijdsetting, en niet de late jaren in de 19e eeuw zoals in de roman.
Ondanks alle beloftes van de producers, moest hij zijn woord geven dat hij niks aan het script zou veranderen. Het was pas toen een paar nieuwe Franse producenten erbij kwamen dat dit wel mocht. Het enige wat hun interesseerde was dat de hoofdrol naar Catherine Deneuve zou gaan. Voor Luis Buñuel was dat geen probleem want hij had in 1967 al eerder met de Franse diva in Belle De Jour gewerkt, en Deneuve zelf zou later zeggen dat Tristana één van haar favoriete films was waarin ze ooit speelde.
De film werd genomineerd voor de Oscar voor beste buitenlandse film, wat Luis Buñuel als een pure belediging zag. Gelukkig voor hem ging dat jaar Spanje met het beeldje aan de haal voor Investigation of a Citizen Above Suspicion van Elio Petri, een film die uitgebracht is in de Criterion-reeks.
Tristana is een jonge vrouw uit Toledo (Catherine Deneuve) die op achttienjarige leeftijd haar moeder verliest. Ze wordt als wees door Don Lope (Fernando Rey) in huis genomen, een aristocraat die alom verfoeid wordt wegens zijn net iets te vrijzinnige opvattingen. De buurt ziet hem als een ketter, dit grote woede van zijn katholieke zus die de financiële teugels stevig in handen heeft. Don Lope, wiens liefde voor zichzelf niet groot genoeg kan zijn, ziet zich niet alleen als voogd van Tristana maar ook als de perfecte echtgenote, ook al is de jonge vrouw stapelverliefd op de jonge schilder Horacio (Franco Nero).
Naar Luis Buñuel-normen is Tristana best wel een brave film die weinig of niet choqueert, ook al slaat hij met plezier de heilige huisjes in elkaar en bekritiseert hij met het allergrootste plezier de bekrompenheid van de katholieke kerk. Ook al komt Tristana soms wat traag op gang en ogen de vale kleuren allesbehalve uitnodigend, blijft dit vreemde drama toch één van de grootste klassiekers uit de Spaanse cinema met een fenomenale Catherine Deneuve in een wel zeer aparte rol naast een zoals altijd stokstijve, maar toch altijd charismatische Fernando Rey.
GENRE : drama, surrealisme, magisch realisme
JAAR : 1970
REGIE : Luis Buñuel
MET : Catherine Deneuve, Fernando Rey, Franco Nero, Lola Gaos, Antonio Casas
LAND: FRANKRIJK, ITALIE, SPANJE
