Op 26 juli 2023 overleed onverwachts Sinéad O’Connor. Het was toen al bekend dat er veel zwarte wolken boven de Ierse zangeres hingen waaronder de zelfmoord van één van haar kinderen. De doodsoorzaak van Sinéad is tot nu toe onbekend, ook al mag je er zeker van zijn dat de boulevardpers haar uiterste best zal doen om het vuilste uit de bodem te halen. Want over Sinéad O’Connor kan je veel vertellen zoals blijkt uit de documentaire Nothing Compares die in 2022 gemaakt werd door Kathryn Ferguson.
Het leven van Sinéad O’Connor was op zijn zachtst uitgedrukt complex. Een vrouw die kampte met bipolaire stoornissen of die als kind door haar katholieke moeder bont en blauw geslagen werd omdat ze het katholieke geloof verloochende. Maar daar gaat Nothing Compares niet over. Wel is het een beeld geworden van een kranige artieste die het boegbeeld werd van het Ierse feminisme.
Het gros van het publiek zal haar voor eeuwig en altijd vereenzelvigen met de monsterhit Nothing Compares 2 U – wat dan nog een cover van Prince is – maar Kathryn Ferguson portretteert de Ierse popzangeres in deze docu als een Riot Grrrl die ze ook wel was. Woorden die in de documentaire beaamd worden door Chuck D van Public Enemy, Skin van Skunk Anansie en Kathleen Hanna van Bikini Kill. Een kant van Sinéad O’Connor die de meeste muziekfans niet kennen en mooi weer gegeven worden in deze pakkende documentaire die een jaar later helaas een hommage aan een dode is geworden. Want Sinéad O’Connor was niet alleen een zangeres, maar ook de beeldbuis van vele Ierse vrouwen die door het katholicisme (en de grondwet!) nog altijd verondersteld werden om aan de vaat te staan.
Ook al mijdt Kathryn Ferguson de laatste jaren die overschaduwd werden door een opeenstapeling van miserie, toch begint het verhaal – hoe kan het ook anders – bij haar jeugd. De docu start met een stukje interview uit The Late Late Show waarin ze publiekelijk vernederd wordt met vragen over haar kaalkop (iets wat ze in iedere show te horen kreeg), maar ook het feit dat ze op haar 14e in een opvangtehuis belandde omdat ze voor de zoveelste keer wegens wangedrag van school gestuurd wordt.
Via amateurbeelden van het Dublinse straatleven en stukjes uit Rocky Road To Dublin van Peter Lennon zien we hoe de jonge Sinéad O’Connor samen met haar jeugdvriendin Clodagh Latimer in de Ierse gothscène belandt. Iedereen heeft ondertussen door dat Sinéad een aardig stukje kan zingen waardoor ze de vocals mag verzorgen voor Take My Hand, de eerste single van de Ierse new wave-band In Tua Nua.
Via een advertentie in de NME vormt Sinéad haar eigen bandje met Ton Ton Macoute, maar iedereen – ook de manager van U2 en de Boomtown Rats – hoort dat ze veel te veel talent heeft. Een solocarrière lag dan in het verschiet, ook al wilde de zangeres in de verste verte geen wereldster zijn. Meer zelfs, ze spuwde op het commerciële circuit, al zou ze contradictorisch genoeg één van de grootste sterren uit de late jaren 80 worden.
Van dan af concentreert Kathryn Ferguson zich op het rebelse kantje van de zangeres. Het begint al bij de opnamen van haar debuutplaat The Lion and the Cobra. De platenbonzen van Ensign hadden veel geld geïnvesteerd in het lanceren van haar carrière. Toen alles klaar was, bleek Sinéad zwanger. Het blijft moeilijk te geloven, maar de platenfirma zette de zangeres onder druk om een abortus uit te voeren.
In Amerika werd ze uitgespuwd – onder andere door Frank Sinatra en Joe Pesci – omdat ze weigerde om bij het begin van haar optreden het Amerikaanse volkslied te doen weerklinken als steun voor de soldaten in de Golfoorlog. Dan moest het moment nog aanbreken waarop ze live on air de foto van de paus zou verscheuren.
Nothing Compares is vooral een goede documentaire voor mensen die niet veel afweten over de carrière van de zangeres. Degene die de Ierse zangeres alleen maar kennen van de grote hits zullen verstomd toekijken, maar voor de echte fans is het eerder een collage van beelden waarmee ze al lang vertrouwd zijn. Maar als terecht eerbetoon aan een vrouw die meer was dan die kale die dat prachtige Nothing Compares 2 U zong kan het anders wel tellen.
GENRE: documentaire
JAAR: 2022
REGISSEUR: Kathryn Ferguson
CAST: Sinéad O’Connor
LAND: Groot-Brittannië, Ierland
