2023 was een ontzettend belangrijk jaar voor Veerle Baetens. Met haar regiedebuut Het Smelt dat gebaseerd is op de populaire bestseller van Lize Spit, veroverde zij ontelbare filmharten. Daarnaast is Veerle Baetens nog altijd één van de beste Vlaamse actrices tout court, wat men over de taalgrens al een tijdje heeft begrepen. Vanaf deze week draait Quitter La Nuit van Delphine Girard in de bioscopen waarin Veerle schittert als Anna die bij de noodcentrale van de politie werkt. Een oproep gooit heel haar leven overhoop. Quitter La Nuit ging in première op het Filmfestival van Oostende. Net voor Veerle Baetens en de cast, waaronder producent Lukas Dhont, op de rode loper aan de zeedijk werden uitgenodigd, mocht Fast Forward een babbel maken met de uiterst sympathieke actrice.
Dag Veerle. Het is zeker niet de eerste keer dat een kortfilm nadien een langspeelfilm wordt. Wat Quitter La Nuit wel zo speciaal maakt is dat het om dezelfde cast gaat. Hoe komt dat?Veerle: Delphine Girard is een honkvaste regisseur die trouw te werk gaat. Vanaf het moment dat Delphine besloot om van de kortfilm Une soeur ook een langspeler te maken stond het voor haar ook vast dat ze met dezelfde cast wilde werken omdat ze deze personages een leven na de kortfilm wilde geven.
Hierdoor heb jij wel het personage van Anna twee keer kunnen spelen. Heb je dat op dezelfde manier gedaan?
Veerle: Toch niet, Anna’s personage heeft in de langspeelfilm heel wat veranderingen ondergaan. Naar mijn gevoel is de Anna in de kortfilm is meer extravert en meer kortmondig. Terwijl Anna in de langspeler eerder introvert is en met een heleboel dingen worstelt. Waarmee kom je nooit te weten en daarin schuilt net de schoonheid. Als iemand iets dramatisch meemaakt, dan kan je iemand worden die veraf van de persoon staat die je in werkelijkheid bent.
Anna begeeft zich op een heel moeilijk pad. Als politieagente heeft ze de zwijgplicht, maar daar houdt ze zich niet aan.
Veerle: Klopt en het is juist daarom dat ze het met alles zo moeilijk heeft. Anna is zeer correct in alles wat ze doet en het moet bovendien ook nog eens zeer controleerbaar zijn. Zij is het soort vrouw bij wie de worteltjes perfect moeten gesneden zijn. De noodoproep die ze krijgt, brengt haar compleet van haar melk waardoor haar perfect georganiseerd leventje in het gedrang komt. Ze heeft een drang naar de waarheid waardoor haar emoties tegen het theoretische beginnen te duwen. Ik trek altijd graag de vergelijking met Het Smelt, omdat Eva in feite net hetzelfde type persoon is als Anna. Alleen loopt het met Eva fout af omdat zij een ander karakter en andere modus heeft dan Anna.
Ik vond Het Smelt oprecht één van de beste films van 2023. De emoties waren bijna ondraaglijk voor me. Ook bij Quitter La Nuit zag ik in wat voor een moedige film dat in feite wel is. Doordat Dary alsmaar de waarheid verdraait had ik zelf al een oordeel geveld over zijn slachtoffer Aly. Is de film een wake-upcall voor dat soort voorbarige conclusies?
Veerle: In Het Smelt zit dat ook hé? Op een bepaald moment zegt de slagersvrouw tegen het slachtoffer dat ze vermoedt dat het meisje er zelf ook wel voor iets tussen zal hebben gezeten. Dit is het soort paternalisme dat al jaren bestaat. Slachtoffers van seksueel misbruik krijgen vaak te horen dat het deels hun schuld is omdat ze het zogezegd zelf zouden uitlokken. Vrouwen wordt verweten dat hun rokje te kort is. Jongens die seksueel misbruikt worden door vrouwen krijgen soms de opmerking dat ze het waarschijnlijk wel “leuk” zullen gevonden hebben. Alles heeft te maken met hoe de maatschappij in elkaar steekt en hoe vrouwen daarin worden afgebeeld. Al jaren ziet men de vrouw ofwel als de Heilige Maagd Maria – de moeder waar je niet aankomt – ofwel als een hoer. Gelukkig is dat beeld eindelijk aan het veranderen, al is het maar mondjesmaat. En hoera, vrouwen mogen ook eens een film regisseren en hun vrouwelijke blik op de wereld werpen!
Stom hé?
Veerle : Zeker en vast, maar het is een rollenpatroon waar je volgens sommigen maar beter niet aan komt.
Quitter La Nuit won de People’s Choice Award op het Filmfestival van Venetië. Meestal zeggen artiesten dat ze de prijs van het publiek altijd de belangrijkste vinden, maar is dat in Venetië niet een beetje anders omdat daar maar weinig mensen Veerle Baetens kennen?
Veerle: Het was inderdaad fantastisch dat de film daar getoond werd. Het Smelt won ook Der Heinrich Publieksprijs op het Filmfestival van Braunschweig en dat doet je toch wat hoor. Zeker als je weet dat het geen alledaagse film is die taboe-onderwerpen aansnijdt. Quitter La Nuit is weliswaar een pak hoopvoller en minder fatalistisch dan Het Smelt, toch doet deugd het om te zien dat zo’n film een snaar bij de mensen raakt.
Ik merk dat je alsmaar zwaardere rollen speelt. Ben je daar bewust op zoek naar?
Veerle: In feite niet, want ik vind het woord “zwaar” helemaal niet mooi en zelfs vrij nutteloos. Dat wil niet zeggen dat ik geen zware onderwerpen wil aankaarten in mijn films. Zelf ben ik er me van bewust dat ik me aangetrokken voel tot personages die een trauma hebben meegemaakt. Ik ben niet vies van komedie, maar dat is zo complex en het moet echt al heel goed geschreven zijn om er voldoende vertrouwen in te hebben. Ik denk eigenlijk dat het eerder een kwestie van gemakzucht is (schiet in de lach) dat ik zo’n rollen kies. Het is ook een kwestie van realisme. Iedereen draagt wel iets in zich mee.
Je bent nu zelf ook regisseur. Gebeurt het soms niet dat je instructies krijgt van de regisseur waarvan je denkt dat je het zelf anders – en wie weet beter – zou aanpakken?
Veerle: (schiet alweer in de lach): Dat kan je nu eenmaal niet tegenhouden, hé? Maar ik had dat voor Het Smelt ook al hoor! Let wel, wanneer een regisseur mij vraagt om iets te doen dan ga ik wel werkelijk het onderste hiervoor uit de kan halen. Zo ben ik! Het enige waar ik moeite mee heb is om met mensen te werken die niets van acteren afweten. Die zien nooit de kwetsbaarheid die je als acteur weggeeft. Ook al zie je dat als kijker niet, ben je als acteur fragiel en heb je een zekere naaktheid. Dat kunnen weersomstandigheden zijn of het spelen van een seksscène met iemand waarvan je vindt dat die stinkt waardoor je je eigen emoties moet zien te onderdrukken.
Veerle Baetens blijft dus in de regiestoel zitten?
Veerle: Absoluut, ik ben al volop bezig met mijn tweede film en ik heb de smaak helemaal te pakken. Ik weet wel nog niet of ik nog voor zo’n donker verhaal als Het Smelt wil gaan, hoewel ik besef dat ik daar naar toe neig. Ik vind het mooi om een raam te creëren van iemand die gesloten is zodat je dan kan binnenkijken.
Je speelt ook veel mee in Franse films en series. In het Frans of het Nederlands acteren, is dat nu hetzelfde voor jou?
Veerle : Neen, dat is niet hetzelfde. Ik voel me in een andere taal beperkter. Omdat ik minder vrijheid in de taal heb, bereid ik me er ook meer op voor. Ik hecht onbewust meer aandacht aan het spel omdat de tekst er gewoon is ingepompt. Wat nog anders is, is hoe acteurs bejegend worden in Frankrijk. Ik kreeg er onlangs nog de vraag of ik voor een interview langs mijn linker- of rechterzijde wilde gefotografeerd worden. Stel je voor! Het is natuurlijk ook een kwestie om met je beide voeten op de grond te blijven.
Als mensen één les kunnen trekken uit Quitter La Nuit, welke is het dan?
Veerle: (denkt zeer lang na): Ik denk wel dat er meerdere lessen uit de film te trekken zijn. Ik zou zeggen, oordeel niet te snel over mensen die tien jaar later met iets naar buiten komen. Durf te kijken waarom mensen iets niet durven aangeven vlak nadat iets is gebeurd. Don’t judge someone until you walk in his shoes. Voilà!
Mooi gezegd, Veerle!
