Ray Yeung (All Shall Be Well) 

Ray Yeung is een bekend scenarist, producent en onafhankelijk filmregisseur die opgroeide in Hongkong. Op 13-jarige leeftijd werd hij door zijn ouders naar een Engelse kostschool gestuurd in de buurt van Londen. Hij was er de enige Aziatische student en werd er ernstig gepest door de andere leerlingen en ook met bashing werd hij grof geconfronteerd. Hij beleefde er moeilijke jaren. Op aandringen van zijn familie ving hij rechtenstudies aan en studeerde af als advocaat, een beroep dat hij enkele jaren ook uitoefende. Hij vond het een saaie bezigheid en besloot te carrière-switchen. Enkele jaren later had hij een Master of Fine Arts (MFA) op zak en ging hij aan de slag als filmregisseur.

Hij werd bekend omwille van zijn focus op lgbtqia+-verhalen binnen de Aziatische gemeenschap. Zijn werk combineert persoonlijke verhalen met maatschappelijke thema’s en richt zich op de uitdagingen en vooroordelen waarmee deze gemeenschappen worden geconfronteerd. Zijn doorbraak kwam met Cut Sleeve Boys (2006), een komedie over twee Chinees-Britse homoseksuele mannen, die de spanningen tussen culturele identiteit en seksualiteit belicht.

In Front Cover (2015) onderzoekt Yeung de worsteling van een Chinese-Amerikaanse modeontwerper met zelfacceptatie en zijn relatie met een beroemde acteur. Beide films werden geprezen om hun nuance en authenticiteit, waarmee hij stereotype beelden van lgbtqia+-personen doorbrak.

Met Suk Suk (Twilight’s Kiss) (2019) verlegde Yeung opnieuw grenzen door een ontroerend portret te schetsen van een romantische relatie tussen twee oudere mannen in Hongkong. De film, gebaseerd op waargebeurde verhalen, werd internationaal gewaardeerd om zijn gevoeligheid en focus op een onder gerepresenteerde groep.

Ray Yeungs langspeelfilms werden vertoond op internationaal gerenommeerde festivals en hij won niet minder dan twintig awards. Hij wordt gezien als een belangrijke stem in de onafhankelijke filmwereld. Hij draagt beslist bij aan een grotere zichtbaarheid van Aziatische lgbtqia+-verhalen en moedigt door zijn werk een dialoog aan over acceptatie, culturele tradities en moderne identiteiten.

In zijn nieuw wapenfeit All Shall Be Well (originele titel: Cong Jin Yihou) volgt Yeung Angie en Pat, een welstellend en gelukkig lesbisch koppel van in de zestig, woonachtig in Hongkong. Na 30 jaar samen te hebben geleefd in Pats appartement, wordt hun relatie grotendeels gerespecteerd en gewaardeerd door de vrienden om hen heen en de familie. Wanneer Pat plotseling overlijdt, heeft Angie te maken met meer dan alleen het verdriet om het verlies van haar partner. Meningsverschillen over Pats begrafenis en het huis dat Angie en Pat deelden, zorgen voor spanningen met Pats familie. Angie komt alleen te staan in haar latere jaren en begint aan een reis van zelfontdekking en zelfverzekerdheid.

Tijdens het Filmfest Gent kwam Ray Yeung hoogstpersoonlijk tekst en uitleg geven over zijn jongste en heel boeiende prent All Shall Be Well die zijn wereldpremière kende op het Filmfestival van Berlijn, waar het ook de Teddy Award, een internationale prijs voor films met lgbtqia+-thema’s, won. Het spreekt voor zich dat we er in Gent als de kippen bij waren om de belangrijke en invloedrijke cineast te polsen naar onder meer zijn visie op de lgbtqia+-gemeenschap en de Hongkongse wet aangaande erfrechten na een overlijden van een partner binnen een gehechte homorelatie.

Je hebt aanvankelijk rechten gestudeerd. Hoe maakt een advocaat de overgang naar filmregisseur?
Ray: Ik heb inderdaad rechten gestudeerd en ben een tijdje werkzaam geweest als advocaat, vooral omdat ik een brave Chinese jongen was en mijn ouders wilden per se dat ik die richting koos (lacht). Ik deed het voor hen, maar ik was er nooit echt in geïnteresseerd. Film maken was iets wat ik altijd al veel liever wilde doen. Zelfs toen ik nog rechten studeerde, keek ik al veel naar film en wou ik liever studies doen in die richting. Ik besloot daarom om naar New York te trekken en schreef me in aan de Columbia University om een MFA te behalen. Dat was het scharnierpunt in mijn leven waarop ik veel geweldige professoren en medestudenten ontmoette die ook filmmakers wilden worden en mij hebben gestimuleerd om de switch te maken van advocaat naar cineast (overtuigende hoofdknik).

Waar is het idee ontstaan of waar zocht je inspiratie voor je meeslepend en ontroerend drama All Shall Be Well?
Ray: In 2020 ging ik in Hongkong naar een lezing over lgbtqia+-erfrechten. Tijdens die voordracht haalde de spreker enkele zaken aan over langdurige relaties tussen koppels van hetzelfde geslacht die open waren tegenover en met hun familieleden. Het blijkt dat wanneer een van hen plotseling overlijdt, achterblijvende partners vaak te maken krijgen met problemen met de familie van de overledene. Ik was hierover enorm verrast en vond dit een diep onrecht, maar vond deze wettelijke ‘regeling’ meteen wel heel interessant om er persoonlijk dieper op in te gaan. Ik besloot om tal van mensen die van dichtbij zo’n situatie meemaken of hadden meegemaakt, te interviewen.

Door te praten met de betrokkenen en menige achterblijvende partners, realiseerde ik me dat ik er een verhaal over moest schrijven en zo is het verhaal van All Shall Be Well ontstaan. Beslist om het gebrek aan lgbtqia+-rechten in Hongkong aan te kaarten, maar ook om de betekenis van familie in een moderne context te onderzoeken. Wat betekent familie tegenwoordig? Zijn dat mensen die biologisch dicht bij je staan, of die jaren bij je is geweest, maar wettelijk geen enkel recht heeft? Hoe ziet onze wet, en dan specifiek de erfrechtwet, dit? Daarom besloot ik over deze materie een scenario te schrijven en uiteindelijk heb ik mijn script verfilmd met als licht ironische titel All Shall Be Well (lacht).

Heb je veel concreet materiaal dat je had vergaard tijdens de interviews, verwerkt in All Shall Be Well?
Ray: Het verhaal van de film is simulair aan het echte leven. Het verdrietige is echter dat bij veel van de personen die ik in dit kader interviewde, de familieleden na het overlijden van een van de homepartners, heel snel en drastisch veranderden van houding. Aanvankelijk hadden ze een zogezegde hechte relatie met de partner tot die alleen kwam te staan, want dan bleek dat ze hun houding 360 graden wijzigden. In een van de casussen, trokken de familieleden bijvoorbeeld al meteen in in het appartement en vervingen ze direct de deursloten. In een ander geval mocht de overlevende partner niet naar de begrafenis komen omdat de familie niet wou dat zij in het openbaar als levenspartner van de overledene werd gezien.

Mensen die in het concrete leven dergelijke toestanden meemaken, moeten naast hun rauw ook een heel inhumaan proces door. Wrede toestanden die vaak zowel emotioneel als psychisch zo erg zijn, dat ik ze niet direct in mijn film wou tonen.

Waarom, vraag je je wellicht af (lacht). Wel, mocht ik in de prent laten zien hoe de familieleden in real live zich vaak gedragen, zou het publiek hen meteen als slechteriken zien en niet met hen kunnen meevoelen. Het zou ervoor zorgen dat mensen de film op afstand bekijken, alsof ze naar een sprookje of Star Wars kijken met een duidelijke held en schurken. In plaats daarvan wilde ik dat het publiek zich identificeert met de familieleden om hen aan het denken te zetten over hoe homofoob ze zelf misschien zijn. Wat zouden zij doen in een dergelijke situatie?

Hongkong neemt een primordiale plaats in het verhaal, waarom?
Ray: Dat ik als locatie Hongkong heb gekozen, is specifiek om twee zaken te benadrukken. Ten eerste omdat er daar een enorm gebrek is aan woonruimte. In Hongkong woont iedereen in kleine, dure appartementen. Dat maakt Angie’s appartement erg aantrekkelijk voor de familieleden. Ten tweede omdat het contemporaine leven in Hongkong, ondanks de moderne en westerse façade, nog voor een groot gedeelte in functie staat van veel traditionele Chinese overtuigingen. Typisch voor deze conventionele en klassieke gebruiken en rituelen, is dat deze nog vaak patriarchaal zijn en vooral de lgbtqia+-gemeenschap uitsluit. Daar zoom ik in de film dan ook nadrukkelijk op in.

Je onderstreepte al dat de reële hedendaagse culturele context in Hongkong je inspireerde. Mag ik je film dan een concrete weerspiegeling van de Hongkongse samenleving noemen en was het je bedoeling om verandering in deze situatie te stimuleren via All Shall Be Well?
Ray: Hongkong is in dit opzicht best interessant. In de afgelopen zes à zeven jaar is er veel veranderd in de maatschappelijke acceptatie van de lgbtqia+-gemeenschap. In de afgelopen decennia hebben veel westerse landen het homohuwelijk erkend. Dat heeft geholpen, want in Hongkong is het publiek nu openlijker geworden op dit vlak. Maar de Hongkongse overheid is heel wat minder vooruitstrevend op dit gebied.

Onlangs zijn er veel homokoppels uit Hongkong gaan huwen in het buitenland, voornamelijk Australië, Canada en het VK, omdat de wet daar niet heterohuwelijken toestaat. Toen ze daarna terugkeerden, leidde dat ondanks dat ze wettelijk gehuwd zijn, tot juridische conflicten. Eén persoon klaagde de overheid aan en won, wat betekende dat een in het buitenland gesloten homohuwelijk erkend moest worden, alvast toch op het vlak van de erfrechten. Helaas ging de regering in hoger beroep en zitten we nu in een soort limbo. Ik hoop dat All Shall Be Well het publiek helpt begrijpen wat er in Hongkong gaande is en dat de lgbtqia+-gemeenschap niet meer rechten wil dan hetero’s, maar gewoon gelijke rechten.

Wil je naast deze significante boodschap dat het publiek nog andere eminente zaken uit je film meeneemt?
Ray: Ja, mensen moeten beseffen dat ze goed voor hun geliefden moeten zorgen, ook juridisch, bijvoorbeeld door een wettelijk testament op te maken. Velen staan hier huiverig tegenover omdat het hen met de dood confronteert. Maar je kunt het ook zien als een romantisch gebaar, een liefdesbrief aan je beminde om te zorgen dat hun belangen beschermd worden.

Daarnaast toont de prent dat mensen kunnen veranderen. Zelfs degenen die je vandaag steunen, kunnen zich anders gedragen als je er niet meer bent. Voorbereiding is daarom essentieel.

Hoe werd is de film ontvangen door het publiek en de critici?
Ray: De reacties waren en zijn ongelooflijk positief. Veel mensen hebben me verteld dat All Shall Be Well hen diep heeft geraakt en dat ze zich echt verbonden voelen met de personages. Critici hebben de subtiliteit en authenticiteit van het verhaal geprezen, evenals de prestaties van de cast. Het is geweldig om vast te stellen dat de boodschap van hoop en veerkracht resoneert bij hen (lacht).

De acteerprestaties van het koppel zijn inderdaad heel sterk. Hoe is het castingproces verlopen?
Ray: Patra Au die de rol van Angie speelt, is al vele jaren een keigoede en heel gekende theateractrice, maar ze had nog nooit eerder een film gemaakt. Ik belde in 2019 de Hong Kong Rep Theatre Company op en vroeg hen of ze een actrice van een bepaalde leeftijd aan me konden voorstellen. Ze suggereerden dat ik contact moest nemen met Patra, ik organiseerde een auditie voor haar en vond ze ijzersterk, dus ik heb haar meteen gecast in Suk Suk, mijn vorige film (grinnikt). Toen ik aan het script werkte van All Shall Be Well, wist ik van bij aanvang al dat ik opnieuw met haar wilde werken.

Ook met de casting van actrice Lin-Lin Li die in de huid kroop van Pat, had ik geluk. Ik was op zoek naar iemand die een dergelijke intense rol kon en wou spelen. Geen makkelijke klus (lacht). We waren volop bezig met de pre-productie van All Shall Be Well toen ik Li ontdekte, toen ik om de tijd te doden naar een al oude serie keek op televisie waarin ze opviel. Ze was intussen al meer dan drie decennia met pensioen (lacht). Ik dacht: ik waag toch mijn kans en benaderde haar met de vraag of ze geïnteresseerd was in de hoofdrol in de film. Gelukkig had ze Suk Suk gezien en wou ze stiekem (lacht) wel een film draaien samen met mij (lacht). Ze vond de rol van Pat specifiek een ware uitdaging en besloot vrij snel om aan boord te komen.

All Shall Be Well heeft de Teddy Award gewonnen op de Berlinale. Wat betekent zo’n prijs voor je?
Ray: Dat maakt het voor me wel heel bijzonder. Alles in All Shall Be Well draait per slot van rekening rond een ouder koppel dat bovendien homo is en dat vinden distributeurs doorgaans niet zo aantrekkelijk. Voor een dergelijk onderwerp halen de filmverdelers snel hun neus op. Ze denken dat er voor zo’n thematiek niet echt een grote commerciële markt bestaat. Een belangrijke award als de Teddy zet de film in de schijnwerpers en krijgt daardoor meer aandacht waardoor een groter publiek wordt geprikkeld om de film te gaan bekijken. Ik denk dat een dergelijke onderscheiding het beste is wat je uit een filmfestival kunt halen want zo win je het vertrouwen van de distributeurs om de film toch aan een breed publiek te laten zien.

Je bent ondertussen een gevestigde waarde in de filmbusiness, maar wat zijn je inspiraties in termen van stijl of naar welke regisseurs kijk jij persoonlijk op?
Ray: Een van mijn grootste inspiratiebronnen is beslist Yasujir Ozu, de Japanse sensei. Ik was verbaasd over zijn stijl toen ik zijn films voor het eerst zag. Toen ik opgroeide, heb ik veel Hollywood-films bekeken, er zitten altijd veel actiescènes in en massa’s speciale camerabewegingen. Dit soort prenten zijn erg vermakelijk. Wanneer ik een Ozu-film bekijk, is die voor mij even boeiend, zo niet meer, omdat de informatie niet meteen en ook niet directief, wordt verstrekt. Ozu-prenten zijn lessen in het rustig ondergaan van de speciale sfeer, genieten van de uit het leven gegrepen personages en erkenbare thematieken en je moet de vele stiltes aanvaarden en ellipsen aanvoelen. Ozu laat zijn publiek niet meteen en alles zien in de scènes, maar geeft je afdoende informatie zodat je de kloof met je eigen verbeelding kunt overbruggen. Ik vind deze manier van film maken erg inspirerend, dat is een van de redenen waarom ik Suk Suk en All Shall Be Well in zijn typische stijl heb gemaakt.

Een andere regisseur waar ik echt naar opkijk is Ang Lee. Ik herinner me dat ik naar The Wedding Banquet keek toen ik jong was. Dit drama liet me zien dat de wereld geïnteresseerd is in verhalen over etnische en seksuele minderheden. Dus ik dacht, als het publiek geïnteresseerd is in zo’n verhaal, misschien is het dan ook wel geïnteresseerd in wat ik te zeggen heb. Daarom begon ik te denken dat ik misschien ook filmregisseur kon zijn (lacht).

Wat kunnen we in de toekomst nog van je verwachten?
Ray: Ik werk momenteel aan een nieuw project dat opnieuw draait om menselijke relaties, maar dit keer in een meer sociale en politieke context. Het blijft mijn doel om verhalen te vertellen die mensen raken en inspireren, terwijl ik thema’s verken die vaak onderbelicht blijven in de cinema (brede glimlach).