Ofschoon François Berléand (Parijs, 22 april 1952) aanvankelijk werd opgeleid voor het zakenleven, is hij een steracteur geworden met intussen niet minder dan bijna 250 rollen op zijn actief. In Frankrijk is hij un très grand et véritable vedette. Hij begon zijn carrière als lid van de Parijse theatergroep Équipe du Splendid die van eind jaren zeventig tot begin jaren tachtig in Parijse cafés en kleinkunsttheaters optrad. Tot zijn collega’s behoorden toen Gérard Jugnot, Thierry Lhermitte en Christian Clavier. Daarna speelde Berléand een groot aantal bijrollen in langspeelfilms, waarmee hij succes oogstte en meermaals in de prijzen viel.
Na veel televisiewerk rijfde hij gedurende decades, belangrijke hoofdrollen in sterke films van vaak gerenommeerde regisseurs, in een hoog tempo, aan elkaar. Zijn uitstekend acteerwerk leverde hem onder meer een César en een Médaillon D’ Or op. Internationaal werd hij bekend met zijn rol als Inspecteur Tarconi in de Frans-Amerikaanse The Transporter-actiefranchise aan de zijde van Jason Statham.
Vanaf deze week kan je Berléand aan het werk zien in Delphine Lehericey’s ontroerend en tegelijk komisch drama Last Dance, als 75-jarige weduwnaar die door zijn kinderen wordt bepoeteld en die zijn rouw probeert te verwerken door de ‘danscarrière’ van zijn overleden vrouw over te nemen bij het expressieve, experimenteel en grensverleggende dansgezelschap La Ribot. Fast Forward had begin dit jaar tijdens het Filmfestival van Oostende, een leuke verbale pas de deux met de sympathieke en goedgeluimde François Berléand.
Wat intrigeerde je specifiek in Last Dance waardoor je toehapte om deze heel moeilijke rol te vertolken?
François: Van zodra ik het scenario las, hield ik meteen van Germain, mijn personage in de film. Hij is een bejaarde man, net als mezelf (glimlacht), die al een eeuw is getrouwd met Lise met wie hij na al die jaren nog een heel hechte relatie heeft. Ze houden nog écht van elkaar. Plots overlijdt ze. Germain is 75 jaar en zijn leven stort in. Hoe ga je op dat moment verder met je leven? Delphine Lehericey beslist in haar script om te kiezen voor een heel originele reactie van Germain op deze overweldigende situatie. Germain blijft ondanks haar dood, diep gehecht en trouw aan zijn vrouw, zelfs zover dat hij zijn belofte nakomt om door te gaan met wat zij was begonnen, namelijk dansen. Ik werd hierdoor diep geraakt en wist terstond dat ik dit personage moest vertolken.
In feite vertolk je een dubbele rol in Last Dance: enerzijds de weduwnaar die ontroostbaar is door de dood van zijn vrouw en anderzijds de vader die door zijn overbezorgde kinderen als dreumes wordt behandeld. Aspecten in het script die je ook aantrokken?
François: Ja, beslist. Plots vinden mijn kinderen in de film dat ik een hulpeloos, ja, bijna terug een kind ben door de dood van hun moeder. Ze denken dat ik zonder hun hulp niet zal overleven en ze beginnen mijn dagelijkse bezigheden te regelen als een Zwitsers horloge (lacht). Raar, niet? Toegegeven, ze handelen natuurlijk uit bezorgdheid en liefde voor hun vader en dat levert heel wat komische scènes op. Dat verbaasde me eigenlijk want toen ik het script las, dacht ik dat de regisseuse een ernstig drama voor ogen had. Daarom dat ik onder meer ook mijn akkoord gaf om de hoofdrol te vertolken. Voor mij is het verlies van een geliefde zo verschrikkelijk dat ik spontaan niet zie hoe je dat in een komediescenario kunt verwerken. Maar je ziet, het kan perfect (lacht).
Hoe heb je je kunnen inleven in je rouwend personage, toch geen evidente opdracht?
François: De onverwachte komische kant van het verhaal, ging vrij vlot. Er was dagelijks een goede en sfeervolle samenwerking op de set zowel met de cast onderling en zeker met de regisseuse. Me inleven in het innige en trieste gevoel bij personage was heel moeilijk voor me. Ik zocht achter traumatische gebeurtenissen in mijn persoonlijk leven om mij op te baseren om het rouwproces van mijn personage zo overtuigend mogelijk te kunnen overbrengen bij het publiek. En daar kwam ik opnieuw bij mijn moeder terecht (pauzeert en staart even voor zich uit). Sorry, maar hoewel mijn moeder al meer dan veertig jaar geleden is overleden, ze was maar 56 jaar en ik 26, is dit nog altijd heel pijnlijk voor me. Ik heb haar dood duidelijk nog altijd niet echt kunnen plaatsen en draag dit verlies met me mee. Deze persoonlijke ervaring heb ik ‘gebruikt’ om dat aspect van mijn personage te vertolken.
Wat betekende je moeder eigenlijk voor je?
François: Ze was een liefhebbende moeder. Ze hield onvoorwaardelijk van mij en mijn broer. Ze was nooit overbezorgd, maar ik voelde me ongelofelijk geliefd. Bovendien was ze een heel mooie, vrolijke, dynamische vrouw en een rasechte ondernemer op diverse vlakken.
Je hebt zelf ook kinderen…
François: Ja, vier in totaal (lacht). Martin en Fanny die ondertussen al in de 40 zijn uit mijn eerste relatie, en Adèle en Lucie, een tweeling van bijna 15, met Alexia (de Franse actrice, scenarist en succesvolle romancier Alexia Stresi, nvdr).
Ik weet dat je kinderen hebt en proficiat trouwens, maar ik wou eigenlijk vragen hoe jij zou reageren als je eigen kinderen ook zo opdringerig zouden reageren ‘voor je eigen bestwil’ zoals ze doen naar Germain toe?
François: Sorry, dat ik je vraag niet liet afmaken (glimlacht). Daar heb ik nog nooit over nagedacht (fronst de wenkbrauwen). Ik denk dat ik ze zou vermoorden (schaterlacht). Nee, ik bedoel dat ik zo’n inmenging in mijn leven niet zou kunnen verdragen. Gelukkig reageren mijn twee volwassen nazaten niet zo.
In Last Dance vertolkt Dominique Reymond je echtgenote. Ik heb ergens gelezen dat je erop stond dat zij deze rol vertolkte. Waar of niet waar?
François: Waar (lacht). We hebben elkaar ontmoet in Parijs als jonge acteurs en hebben in het verleden heel veel samen gespeeld. Ik ben fan van haar en van haar werk. Ze is een heel verstandige dame met stijl en ze heeft een bijzondere uitstraling. Ze is trouwens een fantastische actrice en ondanks dat de rol van mijn vrouw in Last Dance maar heel klein is, wist ik dat we een actrice nodig hadden die dit personage met kracht en bravoure moest kunnen neerzetten. Voor mezelf was Dominique daarvoor de geknipte actrice. Na overleg met Delphine Lehericey hebben we haar gecontacteerd en ze was direct akkoord om de rol op zich te nemen.
Hoe verliepen de opnames?
François: Vreemd (glimlacht). We hebben de film in twee delen opgenomen. Het eerste concentreerde zich op de dansscènes in Genève en Fribourg. Daarna focusten we ons op het gedeelte dat inzoomt op de familie. Een speciale ervaring en een ongewone manier van aanpakken, maar doeltreffend.
Kende je de choreografe en kunstenares La Ribot?
François: Nee, ik had nog nooit van haar of van haar gezelschap gehoord. Toen Delphine Lehericey me enkele video’s toestuurde over haar werk en ik op YouTube voorstellingen van haar bekeek, had ik dezelfde licht teleurgestelde uitdrukking van verbazing net zoals het personage dat ik in de film vertolk. Ik begreep er eigenlijk niks van. Ik vroeg me af waar dat ‘ding’ eigenlijk over ging (lacht). Toch deed het me denken aan mijn begintijd in het theater in de jaren ’70. Ik dweepte in die tijd nogal met Living Theatre. Iedere beweging had toen tot doel dat zowel de toeschouwer als de acteur, realiteit en fictie door elkaar haalden. In die periode rende ik meermaals schreeuwend naakt over het podium (lacht uitbundig). Pas op, ik was toen maar 30 jaar, heel wat leniger en zeker veel slanker dan nu (lacht). Ik dacht dat ik met La Ribot voor een onmogelijke opdracht stond. Mijn toneelervaring heeft me hierbij echter enorm geholpen en uiteindelijk ben ik gezwicht voor de charme, de gedrevenheid, de inzet en het doorzettingsvermogen van La Ribot: ze heeft echt een ongelooflijk talent om te relativeren. Ze weet het unieke in mensen te vangen.
Fysiek was deze rol toch wel een heuse uitdaging voor je, niet?
François: Absoluut. In heb bijzonder hard gewerkt aan mijn lichaamstaal en heb afgezien, geloof me. Ik had op dat moment nog veel last en pijn aan mijn schouder ten gevolge van een ernstig skiongeluk (wrijft aan zijn schouder). In tal van dansscènes moest ik zoeken naar houdingen die niet te veel pijn veroorzaakten. Ik deelde dit mede aan La Ribot en ze reageerde hierop onvoorstelbaar positief en incorporeerde daarenboven mijn blessure in specifieke dansbewegingen waardoor ik minder pijn had en het zelfs een meerwaarde opleverde voor de dansproductie. Ze is niet voor niks een topchoreografe die enkele jaren geleden voor haar ganse carrière de Lion d’or heeft ontvangen op de Biennale Danza van Venetië.
Last Dance won de Publieksprijs op het Filmfestival van Locarno, een welgekomen beloning?
François: Zeker. Een prijs krijgen voor je werk, zeker een publieksprijs, doet altijd deugd. Ik was aanwezig op het Filmfestival in Locarno en het publiek reageerde tijdens de vertoningen van de film enorm enthousiast. Het applaudisseerde na iedere voorstelling minutenlang en we kregen zelfs staande ovaties. En in Last Dance vond ik mezelf voor de eerste keer in mijn carrière, er nog niet zo slecht uitzien op een groot scherm.
Wat bedoel je eigenlijk want je hebt al meer dan 200 vertolkingen op je actief en pas nu vind je jezelf er niet slecht uitzien? Dat vraagt toch om meer uitleg?
François: Als ik mijn films bekijk, ben ik altijd teleurgesteld over mijn acteerprestatie. Meestal door de manier hoe ik eruitzie (lacht). Ik vind het daarenboven steeds moeilijker om mezelf te herkennen in de oude man die ik ben geworden. Ik ben ook nooit echt tevreden over mijn acteerprestatie. Sorry, maar ik ben nu eenmaal zo en ik vrees dat dit ik op mijn gevorderde leeftijd niet meer zal veranderen (lacht). Daarom ben ik wel erg blij dat mocht participeren aan Last Dance. Het is een mooie, ontroerende, integere en bij momenten grappige film. Oproep tot het grote publiek: ga de film zien en rep jullie als de bliksem naar de bios (uitbundige lach).
Je begrijpt dat je antwoord de vraag oproept: aan welke films je toch fijne herinneringen hebt overgehouden of je een beetje tevreden bent over je prestatie?
François: Aan mijn ontmoeting met Pierre Jolivet, de regisseur die me een belangrijke rol gaf in Ma Petite Entreprise die me in 2002 een César voor beste bijrol opleverde, houd ik een heel warm gevoel over. Hij hielp me los te laten. Later heb ik het geluk gehad om door de briljante Claude Chabrol uitgekozen te worden om te acteren in zijn films L’ivresse du pouvoir, La Fille Coupée en Deux en zijn televisieprent Le Petit Fût, wat een bewerking is van Guy de Maupassant. Het was een groot plezier om met hem te mogen werken. Een groot man en intelligent filmmaker. Als ik hem vroeg: “Wat wil je dat ik nu doe? Antwoordde hij: “Ik heb je geselecteerd uit 10.000 acteurs, dus je hoeft mij niet te vragen wat je moet doen. Doe het gewoon, jij bent de professional” (smakelijke lach).
Toekomstprojecten?
François: Ik blijf zo lang als mijn geheugen het toelaat om teksten te memoriseren, aan de slag als theateracteur. Ik ben weinig thuis en ben wel zinnens om in de toekomst iets meer tijd vrij te maken om van mijn gezin en kinderen te genieten in huiselijke kring. Verder heb ik enkele aanbiedingen om in nieuwe series te spelen en onlangs nog in Magnificat, een nieuwe langspeelfilm van Virginie Sauveur.
Welke rol vertolk je in Magnificat en wat is het verhaal?
François: Ik trek de kazuifel aan van een bisschop die na de dood van een oude priester, die blijkbaar incognito een vrouw was, een onderzoek beveelt hoe het komt dat hij of zij jarenlang haar of zijn roeping heeft uitgeoefend zonder dat iemand op de hoogte was van de ware sekse van de betreffende priester.
Tot slot: in 2021 was je président d’honneur van het Festival International du Film de Comédie van Luik. Vorig jaar was je aanwezig op het Filmfestival van Namen en trok je het kleurrijke kostuum aan van de heraut tijdens de Brusselse Ommegang. Nu kom je op het Filmfestival Oostende de film Last Dance voorstellen, een Belgische coproductie met Zwitserland, in een regie van een half Belgische cineaste die wel in België woont. Ik heb sterk de indruk dat je wel een nauwe band hebt met ons land, niet?
François: Dat mag je wel zeggen (lacht). Er zijn zelfs nog meer connecties met België. Als ik nog jong en onbekend was, stond ik vaak op de bühne als beginnend toneelacteur in Brusselse theaters. En wist je dat mijn grootvader een Belg was. Hij was afkomstig uit Stembert, Verviers. Ik ging elk jaar tijdens de vakantie naar Luik om mijn neven en nichten te zien om samen stroopwafels te schransen (lacht). Zodra ik een project in België aangeboden krijg, hap ik toe, parce que j’aime la Belgique (lacht).
