Ruwe kustlandschappen en een woeste zee… The Outrun trekt je met betoverende beelden van natuurgeweld een onderwerp in dat allesbehalve betoverend, maar beslist even krachtig is: alcoholverslaving. Hoofdpersonage Rona (Saoirse Ronan) is eraan ten prooi gevallen en probeert na een afkickproces moeizaam haar leven weer op te bouwen. Hiervoor keert ze na jaren terug naar haar geboortegrond, de Orkney-eilanden in het uiterste noorden van Schotland, waar ze bij haar moeder woont en haar vader helpt op zijn schapenboerderij.
Net als in Systemsprenger (System Crasher), de mokerslag uit 2019 over de 9-jarige Benni die in jeugdinstellingen verblijft waar ze haar woede-uitbarstingen helemaal niet aankunnen, toont de Duitse scenariste en cineaste Nora Fingscheidt in The Outrun, haar nieuwste film haar gevoel voor de slopende ups en downs van een mens in crisis.
The Outrun is gebaseerd op de gelijknamige auto-fictionele roman (Nachtlichter in het Nederlands) van de Schotse journaliste en auteur Amy Liptrot die meewerkte aan het scenario. Het verhaal wordt in verschillende tijdsperioden verteld. Naast de hoofdverhaallijn op de Orkney-eilanden laten flashbacks de periode vóór Rona haar afkickproces zien. Ze studeerde biologie in Londen en werkte aan een onderzoeksinstituut.
Maar haar alcoholverslaving vernietigde haar leven. Zelfs haar grote liefde Daynin (Paapa Essiedu) laat haar uiteindelijk in de steek. Pas wanneer ze na een avond stappen dronken wordt mishandeld, besluit Rona hulp te zoeken. De flashbacks voelen als fragmentarische herinneringen zonder duidelijke chronologie. Haar wisselende en opvallende haarkleuren geven gelukkig enige tijdsoriëntatie. De felle lichten van de nachtclubs en de onscherpe beelden die Rona’s benevelde toestand weerspiegelen, vormen een scherp contrast met de beelden van het Schotse landschap. Een diepe buiging voor de cinematografie van Yunus Roy Imer die deze tweedeling meesterlijk benadrukt: de felgekleurde, desoriënterende clubscènes versus de kille, grijze kusten van Schotland.
Een extra verhaallaag wordt gevormd door voice-overs waarin Rona, ondersteund door archiefbeelden en animaties, vertelt over wetenschappelijke kennis en mythische legendes. Op speelse wijze geven deze fragmenten inzicht in Rona’s innerlijke wereld, die zowel door rationaliteit als spiritualiteit wordt beïnvloed. Dit alles wordt verbonden door een krachtige soundtrack van het duo John Gürtler en Jan Miserre, die zich afwisselend mengt met de geluiden van de natuur en de elektronische wave eigen aan het turbulente nachtleven.
De montage hanteert een droomachtige, bijna associatieve stijl, die effectief is in het overbrengen van Rona’s mentale en emotionele staat, maar soms ten koste gaat van de emotionele diepgang van de personages om haar heen. Vooral de relatie met Daynin, haar partner, voelt wat onderontwikkeld aan, wat wel jammer is gezien de impact die hij op haar leven heeft gehad.
The Outrun is op veel manieren een bijzondere, rauwe en authentieke prent met een onconventionele narratieve structuur over alcoholisme en verslaving: visueel aantrekkelijk, invoelbaar en volledig zonder oordeel en gemoraliseer. Alcoholverslaving is slechts één aspect van dit diepgaand en indringend persoonlijk portret. Ook de verwerking van Rona’s familiegeschiedenis speelt een grote rol: haar vader lijdt aan een bipolaire stoornis, haar moeder heeft zich volledig op religie gestort en zich van het gezin afgekeerd. Een beslissende stap in Rona’s herstel is haar verblijf op het kleine eiland Papa Westray – The Outrun is trouwens de eerste film ooit die op deze locatie is opgenomen – waar ze de winter doorbrengt in een piepklein huisje, aansluiting vindt bij de eilandgemeenschap en een nieuwe band met de natuur opbouwt.
Fingscheidt weet emoties raak te vatten zonder al te veel stroperige sentimentaliteit, maar de prent zou meer baat hebben gehad bij een iets strakkere regie en beter uitgewerkte nevenpersonages. Desondanks blijft dit drama zeker in je geest spoken als een intense, visueel betoverende meditatie over verlies, gewenning, addictie, zelfcontrole, wilskracht, verslaving en convalescentie.
De reeds meermaals voor belangrijke onderscheidingen genomineerde native New Yorkse, maar in Ierland opgegroeide Saoirse Ronan (Little Women, Lady Bird, Brooklyn, Ammonite, On Chesil Beach, Blitz) draagt de ganse film op haar frêle schouders. Naar gewoonte is haar vertolking ook deze keer briljant want ze slaagt er wonderwel in om Rona’s emotionele toestand in een constante golfbeweging van woede, schaamte, verdriet en melancholie bijzonder overtuigend weer te geven. Ook de uiting van haar alcoholroes is bijzonder authentiek: van uitzinnige euforie en uitbundige vrolijkheid tot agressie en een totaal controleverlies. Ze bewijst hier nog maar eens waarom ze tot de meest getalenteerde actrices van haar generatie behoort.
Genre: drama
Jaar: 2024
Regisseur: Nora Fingscheidt
Cast: Saoirse Ronan, Paapa Essiedu, Seamus Dellane, Saskia Reeves
Land: UK, Duitsland
Speelduur:119 minuten
