Marcello Mastroianni en Catherine Deneuve, twee mega-iconen uit de filmgeschiedenis, keken elkaar voor het eerst in de ogen in Londen tijdens een diner georganiseerd door Roman Polanski in 1970. Een jaar later stonden ze samen op de set voor de opnames van Liza (ook wel bekend onder de titel La Cagna) van Marco Ferreri, waar ze een verliefd koppel vertolkten. Naast de set werden ze echt verliefd op elkaar en begonnen ze een relatie die resulteerde in de geboorte van hun dochter, Chiara Mastroianni.
Het moet voor Chiara zeker niet makkelijk zijn geweest om een carrière in de filmindustrie op te bouwen met twee van de beste acteurs ooit als ouders. Het label ‘de dochter van’ heeft de actrice door de jaren heen lang achtervolgd. Ondanks dat ze heeft gewerkt met tal van gerenommeerde cineasten als Arnaud Desplechin, Claire Denis, Lisandro Alonso, Benoit Jacquot, Mike Figgis en Christophe Honoré, en al een aanzienlijk aantal prijzen en nominaties (Beste Actrice in Un Certain Regard-sectie van Cannes, César), heeft binnengerijfd, is ze er toch niet echt in geslaagd om dit juk van zich af te schudden. Chiara’s enorme fysieke gelijkenis met haar vader heeft natuurlijk de stigmatisering ook wel (ongewild) in de hand gewerkt.
Maar laat dit nu net het intelligente vertrekpunt zijn van Christophe Honoré’s nieuwste prent met – binnen de hiervoor omschreven context – als ironische titel Marcello Mio, wat zoveel betekent als ‘Ik, Marcello’. Het verhaal draait om Chiara Mastroianni, dochter dus van Marcello Mastroianni en Catherine Deneuve. Tijdens een turbulente zomer besluit Chiara het leven van haar overleden vader te herbeleven. Ze kleedt, spreekt, ademt, beweegt en gesticuleert als haar beroemde voorganger en zelfs met zo’n overtuiging dat de mensen om haar heen beginnen te geloven dat ze werkelijk Marcello is of toch perfect en empathisch het ‘spel’ meespelen. Dit uitgangspunt biedt een rijke basis voor een verhaal dat zich afspeelt tussen realiteit en fictie, met een sterke nadruk op de emotionele en psychologische impact van Chiara’s transformatie.
Marcello Mio is in eerste instantie een geslaagde liefdevolle en artistieke hommage aan de legendarische acteur Marcello Mastroianni – hij is dit jaar precies honderd jaar geleden geboren – maar verkent anderzijds ook interessante thema’s als identiteit, herinnering en de invloed van cinema op het persoonlijke leven.
Het is een bijzondere snuggere zet van Honoré om te kiezen voor een self-fiction-aanpak. De film is een loepzuivere autofictie waarin alle acteurs zichzelf spelen en proberen een enigszins sensationele nieuwsgierigheid op te wekken over welke intimiteiten tussen de diverse personages echt zijn gebeurd en welke niet, want om deze farce te kunnen blijven volgen als kijker heb je wel heel veel background-informatie nodig over de diverse karakters die de revue passeren want het zijn allemaal mensen die in het echte leven van Chiara ook een belangrijke rol hebben gespeeld (en sommigen nog spelen).
Naast deze vereiste is het tevens heel handig om de filmcarrière van Marcello in je achterhoofd te hebben want Honoré verwijst of speelt beroemde filmscènes na, last flarden dialogen en of gebruikt citaten en songs uit meesterwerken als 8 ½ (de aandoenlijke slotconfrontatie op het strand), La Dolce Vita (het beroemde Trevifontein-moment), Le Notti Bianche en Ginger & Fred (de ongeregelde show in het zwaluwkostuum). Dit levert fantastische aha-erlebnis-momenten op – voor cinefielen wel te verstaan – want voor het grote publiek is het een bijna onmogelijke opgave om alle ludieke knipogen, dubbele bodems, subtiele verwijzingen en waar of niet waar-spielereien te vatten.
Chiara Mastroianni levert een opmerkelijke prestatie door Marcello te belichamen zonder in een karikatuur van haar antecedent te vervallen. Ze slaagt er perfect in om de essentie van legende Mastroianni over te brengen met veelzijdige nuance en fijnzinnige diepgang waardoor haar personage zowel geloofwaardig als ontroerend is. Ze bewijst hier ontegensprekelijk dat ze niet langer meer in de schaduw van haar vader acteert – ironisch genoeg net daar haar vader perfect te incarneren – en ze autonoom nog een heel rijke acteurcarrière in het verschiet heeft.
Catherine Deneuve, als Chiara’s moeder, biedt een even indrukwekkende vertolking al is haar bewegingsmobiliteit niet meer wat het was, maar de dynamiek die ze tussen moeder en dochter weet te creëren, is één van de hoogtepunten van de film. Fabrice Luchini voegt een komische noot toe als een vriend die zich aanbiedt als vertrouweling van de ‘nieuwe’ Marcello, terwijl Benjamin Biolay en Mélvil Poupaud (ex-liefdes van Chiara in haar echte leven) en Nicole Garcia als de eigenzinnige cineaste, sterk zijn in hun ondersteunende rollen. Welke beroemde acteurs van weleer precies welke cameo voor zijn of haar rekening neemt, is een uitdaging voor de aandachtige kijker.
Christophe Honoré’s regie is vakkundig, sensitief en je voelt zijn warme liefde en respect voor de familie Mastroianni aan gedurende de hele speelduur van dit eerbetoon. Hij balanceert eveneens uitstekend tussen de surrealistische elementen van het verhaal met oprechte emoties, waardoor de film een unieke sfeer krijgt. De cinematografie is knap die zowel de nostalgie van de oude Italiaanse cinema als de moderne realiteit van Chiara’s wereld weet te vangen. Honoré’s waardering voor de cinema van Fellini is duidelijk met tal van visuele en thematische verwijzingen die Marcello Mio een extra laagje betekenis geven. Honoré speelt handig met het idee van meta-cinema, waarbij hij de lijnen tussen acteur en personage, realiteit en fictie, voortdurend doet vervagen.
Marcello Mio is een gevoelige, grappige en vooral intelligente autofictie en eervolle hommage die zowel ontroerend als onderhoudend is en de kijker uitnodigt om na te denken over de aard van identiteit en herinnering. Hoewel dit drama niet zonder gebreken is – sommige scènes zijn te traag, te narratief en soms wat fragmentarisch, de speelduur is iets te lang en er wordt te veel voorkennis gevraagd van de toeschouwer – is het wel een rijke, gelaagde, originele, pientere en bevredigende kijkervaring zeker voor de échte filmkenners en de fans van Mastroianni mogen deze respectvolle melancholische ode aan hét Italiaanse genie, zeker niet missen.
Genre: drama, komedie
Jaar: 2024
Regisseur: Christophe Honoré
Cast: Chiara Mastroianni, Catherine Deneuve, Fabrice Luchini, Benjamin Biolay, Mélvil Poupaud, Nicole Garcia
Land: Frankrijk, Italië
Speelduur: 120 minuten
