Het verhaal achter de apen 

Met Planet of the Apes uit 1968 had men wel één van de meest succesvolste franchises op zak, toch duurde het een hele poos vooraleer Hollywood groen licht gaf om de film te maken. Het oorspronkelijke idee om het boek van Pierre Boulle uit 1963 te verfilmen kwam van producer Arthur P. Jacobs. De man begon zijn carrière als loopjongen bij MGM die een paar jaar later opklom als agent van Gregory Peck, James Stewart, Judy Garland en Marilyn Monroe. Door het succes dat Monroe toen had kon hij zijn eigen productiemaatschappij, APJAC Productions op poten zetten waarmee hij via 20th Century-Fox What A Way To Go! kon maken.

Helaas stak de dood van Monroe in 1962 daar een stokje voor, maar na de nodige wisselingen werd uiteindelijk Shirley MacLaine gevonden waardoor de film (ook al was dat dankzij namen als Gene Kelly, Dean Martin en Paul Newman) toch nog een bescheiden hitje werd waardoor Arthur P. Jacobs van de studio een nieuwe film mocht gaan draaien. Jacobs stelde Planet of the Apes voor, maar de studio wilde absoluut Doctor Dolittle wat men achteraf bekeken (net als met de Robert Downey Jr.-remake) maar beter niet had gedaan want de film werd op alle fronten een miskleun en het mag een wonder heten dat Jacobs achteraf van Fox nog de toestemming kreeg om Planet of the Apes te verfilmen.

Het oorspronkelijke verhaal dat uit het boek dat Pierre Boulle kwam vond men maar niks, en de studio gaf opdracht om het verhaal volledig te herschrijven wat gebeurde door Rod Serling die ook The Twilight Zone had bedacht en waarmee dus een ideale keuze was gevonden. Jacobs ging met zijn script bij de studio’s rond, maar hij kreeg keer op keer te horen dat het idee van Serling veel te duur was en dat eerst een superster moest gevonden worden had die achter het project stond. Jacobs kwam zo bij Charlton Heston terecht die hem meteen Franklin J. Schaffner als regisseur aanraadde omdat hij met zijn vorige film The Land Lord zeer goede herinneringen aan hem had overgehouden. Schaffner vond het script van Serling maar zo zo, en gaf de raad om het opnieuw te laten herschrijven door Michael Wilson, ook al werd de historische twist op het einde van Serling behouden dat helaas op alle covers van de dvd’s te zien was en waarmee één van de grootste spoilers uit de filmgeschiedenis werd verklapt.

De grote ommekeer kwam toen Richard Zanuck bij de Fox-studio het roer van zijn vader Daryll overnam die wel iets in het project zag en 5000 dollar vrijmaakte voor een testopname met Charlton Heston en Edward G. Robinson, en ook met Linda Harrison die destijds het liefje van Richard Zanuck was en ook in de uiteindelijke film als Nova te zien zou zijn. Hoewel ze het zelf niet al te graag toegeeft was ze helemaal niet de eerste keuze, maar ging de voorkeur eerder uit naar Ursula Andress en Raquel Welch, maar beide vrouwen vonden het allemaal maar niks en lieten de kelk aan zich voorbijgaan. Edward G. Robinson haakte ook af omdat hij zichzelf te oud vond om uren in de make-upstoel door te brengen. Je kon het de man maar moeilijk kwalijk nemen want sommige maskers vroegen om meer dan 5 uur make-upwerk en eens ze aangebracht waren was het voor de acteurs en actrices een hele sinecure om daarna iets te eten of te drinken zonder dat de maskers daarbij beschadigd raakten.

Het was vooral de make-up die de studio zorgen baarde, en wel omdat men dacht het het publiek zou gaan lachen met de maskers. Men deed beroep op John Chambers, de eerste make-up artiest die een ster op de Hollywood Walk Of Fame kreeg en tevens de man was die de legendarische oren van Dr. Spock had ontworpen. Chambers die zijn carrière begon met het ontwerpen van protheses voor de gewonde soldaten tijdens de Tweede Wereldoorlog slaagde erin om de mensapen geloofwaardig te doen uitzien. Dat deed hij door de apenbevolking in drie groepen te verdelen. De chimpansees waren de meest vriendelijke, de oerang-oetans kregen de rollen van de geleerden terwijl de gorilla’s de militaire functies opeisten.

Voor de decors zorgde moeder natuur. Dat was eerder per toeval toen art director William Creber door een boek zat te bladeren en op een foto van een groepering rotsen in Turkije botste. De opnames zelf werden deels opgenomen in de Fox Ranch (wat een braakliggend grond dat eigendom van Fox was) en woestijngronden die in de buurt van de Grand Canyon liggen. Het waren uitputtende omstandigheden waarbij geregeld acteurs of crewleden van de hitte flauw vielen. Ook de muziek was een huzarenstukje. Componist Jerry Goldsmith gebruikte allerlei vreemde percussie-instrumenten om zo het onrustige gevoel op de apenplaneet weer te geven wat en soundtrack oplevert die anno 2022 nog steeds als een huis staat en terecht bekroond werd met een Oscar.

Fox bleek uiteindelijk goed gegokt te hebben want Planet of the Apes werd een ongelooflijk succes die tot op vandaag nog geen tikkeltje gedateerd lijkt wat op zich best wel merkwaardig is voor een film die perfect pastte in zijn tijdsgeest. Niet alleen had Amerika een populaire president verloren, of kwamen de body bags met gesneuvelde Vietnam-soldaten massaal het land binnen maar ook de landing op de maan deed de mensen volop fantaseren naar een eventueel leven buiten onze planeet.