Wie het programmaoverzicht van de 52ste editie van het Film Fest Gent (8 tot en met 19 oktober 2025) onder de loep houdt, kan niet anders concluderen: het wordt ongetwijfeld een boeiende top-editie.
Één van de programmatorische blikvangers is beslist het classics-onderdeel: ‘Fractured Visions: retrospectieve Nicolas Roeg’. Deze ontegensprekelijk fascinerende hommage aan de tovenaar van de gefragmenteerde cinema of de ‘onverschrokken visionair’ zoals acteur Donald Sutherland hem ooit omschreef, is samengesteld door Patrick Duynslaegher, curator Classic Film Fest Gent.
Wie zich wil verdiepen in het oeuvre van de Britse filmregisseur Roeg (Londen, 15 augustus 1928 – 23 november 2018), krijgt tijdens de Gentse filmmarathon een fascinerend overzicht van deze imminente meester aangeboden (veertien langspeelfilms), maar kan ter voorbereiding ook al op 2 oktober terecht in het Krookcafé in Gent (19:30u) en op 6 oktober in de Brusselse Cinematek (19u) voor een FFG-Talkie: The Road to Roeg. Anke Brouwers (docent filmgeschiedenis aan het KASK), scenarist en cineast Bert Scholiers (F*** You Very, Very Much) en uiteraard Patrick Duynslaegher himself, gaan die avonden dieper in op het grensverleggende levenswerk van Roeg.
Maar voor het zover is, vonden wij bij Fast Forward dat we onze lezers die (misschien) nog niet helemaal bekend zijn met het werk van Nicolas Roeg, nu al mochten trakteren op een introductie van wie deze filmmaker is en wat zijn betekenis inhoudt, gesitueerd binnen de rijke filmgeschiedenis.
Ofschoon Roeg bijna zeven jaar geleden overleed, blijft hij tot op vandaag een van de meest intrigerende Britse filmmakers van de twintigste eeuw. Zijn naam roept misschien niet meteen dezelfde herkenning op als die van Stanley Kubrick of Martin Scorsese, maar onder cinefielen geldt hij als een pionier die de taal van de film radicaal veranderde. Roeg brak resoluut met lineaire vertellingen en creëerde een cinema waarin tijd versplintert, emoties door beelden worden gesuggereerd en de kijker steeds het gevoel krijgt op de rand van een droom of nachtmerrie te balanceren.
Voordat hij zelf regisseerde, werkte Roeg jarenlang als cameraman. Hij leverde beeldwerk voor klassiekers als The Caretaker (1963, Clive Donner), The Sinner (1964, Michael Winner) en Fahrenheit 451 (1966, François Truffaut). Die ervaring zie je terug in zijn eigen films want Roeg was een beeldmaker pur sang. Zijn regiedebuut, de intrigerende thriller Performance (1970), samen met Donald Cammell, zette meteen de toon. Met icoon Mick Jagger in de hoofdrol en een hallucinerende stijl werd het een cultfilm, al schokte de experimentele vorm destijds zowel critici als publiek.
Daarna volgden een reeks films die Roegs reputatie als visionair vestigden. Walkabout (1971) is een visueel gedicht over twee kinderen die verdwalen in de Australische wildernis waar de botsing tussen westerse beschaving en inheemse cultuur op een poëtische manier voelbaar wordt. Don’t Look Now (1973), zijn beroemdste film, is een sinistere vertelling over verlies en rouw in Venetië. De montage – waarin heden, verleden en toekomst door elkaar vloeien –, de iconische liefdesscène tussen Donald Sutherland en Julie Christie en de zoektocht naar het ‘vermiste’ meisje Christine (Sharon Williams) in het rode jasje, maakten van deze prent een klassieker.
Roeg durfde thema’s aan die zelden in de mainstreamcinema aan bod kwamen. In The Man Who Fell to Earth (1976) gaf hij David Bowie de rol van een buitenaards wezen in deze melancholische allegorie over vervreemding en menselijke corruptie. Bad Timing: A Sensual Obsession (1980), met Art Garfunkel (de helft van het befaamde zangduo Simon & Garfunkel en professor in wetenschap en wiskunde) aan de zijde van Theresa Russell, werd door de distributeur zelfs omschreven als “een zieke film” vanwege het rauwe psychoseksuele geweld, een label dat Roeg niet verhinderde zijn eigen koers te blijven varen.
Zijn stijl is herkenbaar: fragmentarische montage, visuele symboliek en een spel met tijd en geheugen. Roeg liet zien dat cinema meer is dan verhalen vertellen: het is een ervaring die zich in beelden en associaties nestelt. Voor sommigen maakte net dat zijn films ontoegankelijk, maar juist daarin ligt hun kracht. Zijn invloed op latere generaties is enorm. Danny Boyle, Christopher Nolan en Steven Soderbergh noemen hem een inspiratiebron, vooral om de manier waarop hij de tijd in film uit elkaar trok en opnieuw opbouwde.
Een bijzonder aspect van Roegs carrière was zijn samenwerking met actrice Theresa Russell met wie hij ook getrouwd was. Ze ontmoetten elkaar eind jaren zeventig en werkten samen aan zes films, waaronder Bad Timing: A Sensual Obsession, Eureka en Insignificance. Russell werd zijn muze: in zijn films kreeg ze rollen die complex, uitdagend en grensverleggend waren, ver verwijderd van de stereotiepe vrouwenrollen die Hollywood destijds vaak bood. Hun samenwerking gaf zijn films een extra intensiteit en leverde Russell enkele van haar meest memorabele rollen op. Hun huwelijk hield stand tot 1999, maar hun gezamenlijk oeuvre blijft een van de meest intrigerende creatieve partnerschappen uit de Britse cinema.
Roeg bleef tot in de jaren negentig actief met onder meer The Witches (1990), zijn verrassende bewerking van het kinderboek van Roald Dahl met onder meer diva Anjelica Huston. Zelfs in een flick voor kinderen bleef zijn duistere, sinistere verbeelding herkenbaar. Hij overleed in 2018, maar zijn films leven voort als monumenten van een cinema die durfde te experimenteren.
Nicholas Roeg liet een oeuvre na dat misschien nooit volledig door het grote publiek werd omarmd, maar dat de filmtaal blijvend heeft veranderd. Zijn films herinneren ons eraan dat cinema niet alleen gaat over het volgen van een plot, maar vooral over kijken, voelen en ervaren. Roeg was, en blijft een tovenaar van de gefragmenteerde cinema. Redenen genoeg dus om ‘The Roeg Trip Pass’ voor slechts 85 euro aan te kopen waarmee je de 14 films die de retrospectieve tijdens het Film Fest Gent programmeert, kunt bekijken.
De 14 Nicolas Roegs Film Fest Gent-hommage-films:
- The Masque of the Red Death (1964, Roger Corman – DOP Roeg) – Bovennatuurlijke horror.
- Fahrenheit 451 (1966, François Truffaut – DOP Roeg) – Dystopische Sci-Fi.
- Petulia (1968, Richard Lester – DOP Roeg en onder de voornaam Nicholas) – Donker psychoromance.
- Performance (1970, Nicolas Roeg samen met Donald Cammell) – Cultklassieker met Mick Jagger in de kleren van Turner, een excentrieke, teruggetrokken, mysterieuze, androgyne rockster slash crimineel die zich in een psychedelisch huis in Londen heeft teruggetrokken. Een psychologisch drama over identiteit en hallucinatie.
- Walkabout (1971, Nicolas Roeg) – Poëtisch drama over twee kinderen in de Australische wildernis en Luc Roeg (Nicolas zoon) in een van de hoofdrollen.
- Don’t Look Now (1973, Nicolas Roeg) – Meesterwerk over rouw en het bovennatuurlijke in Venetië.
- The Man Who Fell to Earth (1976, Nicolas Roeg) – David Bowie als buitenaards wezen T.J. Newton, een melancholisch genderdysforisch sciencefiction-epos.
- Bad Timing: A Sensual Obsession (1980, Nicolas Roeg) – Psychoseksueel drama, controversieel en grensverleggend met zanger Art Garfunkel als een in Wenen werkende Amerikaanse psychiater en Theresa Russell in de huid van Milena Flaherty.
- Eureka (1983, Nicolas Roeg) – Over de destructieve macht van fortuin en hebzucht met een schitterende Gene Hackman in de hoofdrol en Nederlander Rutger Hauer.
- Insignificance (1985, Nicolas Roeg) – Een denkbeeldige ontmoeting tussen Marilyn Monroe, Einstein en Joe DiMaggio.
- Track 29 (1988, Nicolas Roeg) – Een duister psychologisch drama met Theresa Russell en Gary Oldman.
- Aria – Un Ballo in Maschera (1987, Nicolas Roeg) – Muzikaal compilatieopera.
- The Witches (1990, Nicolas Roeg) –Roald Dahl-verfilming, sinister en speels tegelijk.
- Cold Heaven (1991, Nicolas Roeg) – Bovennatuurlijk liefdesdrama, opnieuw met Theresa Russell.
TROLL 2
Relay
Follemente
Shelby Oaks
