Het duurde tot 1990 vooraleer de Apartheid in Zuid-Afrika werd afgeschaft, een woord dat zeer letterlijk moest genomen worden. Zwarten en blanken waren verplicht om apart te leven, vaak met lijfstraffen (en erger) tot gevolg voor wie het in zijn hoofd haalde ook maar wat te morren tegen dit mensonterend systeem. Een onderwerp dat meermaals terug te vinden is in de filmwereld met als bekendste voorbeelden Mandela: Long Walk to Freedom, Invictus en vooral Cry Freedom van Richard Attenborough dat het verhaal vertelt van Steve Biko, de Zuid-Afrikaanse leider van de Zwarte bewustzijnsbeweging. Compleet vergeten, en zelfs in zo goed als geen enkel lijstje van Apartheid-films terug te vinden is A Dry White Season uit 1989.
Hoewel de film een Criterion-release heeft, is het toch een zo goed als onbekende titel die wel de geschiedenisboeken haalt omdat het de eerste grote Hollywood-film is die geregisseerd werd door een zwarte vrouw, Euzhan Palcy, ook al deed ze nadien niks meer noemenswaardig.
Dit drama had niet alleen een grote sterrencast met als grote uitsmijter Marlon Brando die er een Academy Award-nominatie voor Beste Mannelijke Bijrol voor kreeg maar verloor van Denzel Washington voor Glory, maar er speelden ook heel wat zwarte Zuid-Afrikaanse acteurs en actrices mee. Dat was niet zonder gevaar, want de meeste onder hen waren bang voor represailles van de Zuid-Afrikaanse regering toen ze naar huis terugkeerden.
De overheid was er niet te beroerd voor om hun bevolking te martelen met stokslagen of brutale folterspelletjes zoals “het vliegtuig”, wat één van de favoriete marteltechnieken is van
Captain Stolz (Jurgen “tandpastaglimlach” Prochnow). Stanley (Zakes Mokae) is één van de vele slachtoffers die wil weten waar zijn zoon begraven ligt nadat die meedogenloos werd neergeschoten door de oproerpolitie tijdens een betoging. De familie krijgt het bericht dat de man zich heeft opgehangen –wat uiteraard een leugen is- en zoekt steun bij onderwijzer Ben du Toit (Donald Sutherland) bij wie Stanley werkte als tuinier. De handreiking wordt de leraar niet in dank afgenomen, zeker niet als hij ook nog eens de hulp inroept van de gerenommeerde advocaat McKenzie (Marlon Brando) en de pers (via Susan Sarandon verpersoonlijkt door één vrouw).
A Dry White Season is wel degelijk, maar oh zo klassiek waarbij je duidelijk ziet dat de maakster alle te volgen puntjes netjes heeft aangevinkt met als gevolg dat -op die ene onverwachte twist na- de film een zeer voorspelbaar verloop heeft. De karakters worden veel te weinig uitgediept, en soms lijkt het alsof alle acteurs de opdracht hebben gekregen om op automatische piloot te spelen met voorop een weinig overtuigende Donald Sutherland, Susan Sarandon waar niets mee gedaan wordt en een moddervette Marlon Brando die negen jaar na The Formula opnieuw in een film te zien was, maar nog steeds weigerde om een script uit het hoofd te leren en zijn dialogen liet inspreken via een oordopje. Wel moet erbij gezegd worden dat Marlon Brando geen geld vroeg voor de rol, en hij alleen maar verplicht was om het minimale bedrag van 4000 dollar te aanvaarden, wat verplichte regel was van de Screen Actors Guild.
Het is een verhaal dat dient te verteld worden, maar het is duidelijk dat Euzhan Palcy daar niet de nodige kunde voor heeft en alles verpakt heeft in een net iets te oubollige film, zeker door de flashbacks die alsmaar herhaald worden en waardoor het aanvoelt alsof de kijker naar een verplicht geschiedenislesje moet kijken, ook al werd gelukkig de bladzijde ervan een jaar later omgedraaid.
Fast Forward zag deze film in de Brusselse Cinematek waar je in hartje Brussel voor een habbekrats dagelijks allerlei klassiekers kan bekijken.
GENRE: drama, politiek
JAAR: 1989
REGISSEUR: Euzhan Palcy
CAST: Donald Sutherland, Janet Suzman, Zakes Mokae, Jürgen Prochnow, Susan Sarandon, Marlon Brando, Winston Ntshona
LAND : USA
