Velen zien Spoorloos nog steeds als de beste Nederlandse film ooit. Grote woorden waaraan wij ons niet willen wagen, maar dat deze thriller van George Sluizer er één is om de duimen en vingers bij af te likken staat buiten kijf. Zelfs 35 jaar na datum. Het bewijs daarvan kun je nu in de bioscoop zien, want de film kreeg een 4K-restauratie, meteen een goede reden om de film opnieuw in roulatie te brengen en te (her)ontdekken.
Naar verluidt was Stanley Kubrick zwaar onder de indruk en beschouwde hem als de engste film die hij ooit zag. Hoewel lichtjes overdreven, kruipt Spoorloos spijkerhard onder de huid en dat hadden ze eveneens in Amerika zeer goed begrepen. Vijf jaar later mocht Sluizer een Hollywood-versie maken van zijn eigen film. Dat werd The Vanishing met Kiefer Sutherland en Sandra Bullock en hoewel nooit zo sterk als het origineel, ten onrechte verguisd.
Sluizer baseerde zich op Het Gouden Ei van Tim Krabbé, de broer van Jeroen. Wat voor Rex Hofman (Gene Bervoets) en Saskia Wagter (Johanna ter Steege) een plezierreisje in Frankrijk moet worden, ontaardt in een nachtmerrie. De film begint wat sullig met een ruzie over autopech in een tunnel. Bijna theatraal, zeker als blijkt dat het om een auto gaat zonder knipperlichten. Gelukkig, hoewel jammer voor Saskia, krijgt de thriller vlug een grimmige, bijna onhoudbare toon wanneer de jonge vrouw in een wegrestaurant ontvoerd wordt door Raymond Lemorne (Bernard-Pierre Donnadieu).
We verklappen met dit laatste geen enkele spoiler, want vanaf de eerste seconde toont Sluizer wie de dader is. Een geweldige zet, want de Nederlandse cineast benadrukt hiermee dat niemand dat te vertrouwen is. Zeker niet Raymond Lemorne die door iedereen aanzien wordt als de ideale brave huisvader die tot ieders voorbeeld dient, maar heimelijk kickt op verregaande psychopathische spelletjes.
Een rol die statisch, maar perfect vertolkt wordt door Bernard-Pierre Donnadieu, waarmee getoond wordt dat het monster in ieder van ons kan zitten. Soms wat over the top, maar voor de rest in één van de beste rollen van zijn leven, probeert Gene Bervoets als de ontredderde Rex zijn geliefde terug te vinden en betaalt daar een zeer hoge prijs voor.
Sluizer, die eigenlijk nadien op het vergeten La Balsa De Piedra na, niks meer maakte van aanzien, legt niet alleen de nadruk op het thrillergegeven, maar bekritiseert ook de nonchalance van de politiediensten. Het hele land staat in rep en roer omdat Fignon de gele trui van Hinault heeft afgesnoept, maar om de ontrustende verdwijning van een vrouw kraait geen haan. Het plot neemt de wending van een vigilante-verhaal aan, maar wel op een bijzondere manier.
Spoorloos is zeker geen perfecte film, maar wel een Nederlands-Franse kopstoot die dankzij Bervoets nog een Vlaams tintje krijgt. Misschien hebben we nadien in de jaren 90 dit soort thrillers net iets te veel gezien om nog origineel te lijken, toch is dit het soort film dat de hedendaagse cinema best wel goed kan gebruiken. Het woord klassieker is dan helemaal niet misplaatst als je het over Spoorloos hebt…
Genre: thriller
Jaar: 1988
Regisseur: George Sluizer
Cast: Bernard-Pierre Donnadieu, Gene Bervoets, Johanna ter Steege
Land: Nederland, Frankrijk
Speelduur: 107 minuten
