Ofschoon Marion Hänsel (haar ware naam is Marion Ackermann) in Marseille werd geboren (16 mei 1949) en in New York en Parijs filmstages volgde, was deze eigengereide actrice, producente en regisseuse in hart en nieren Belgisch. Ze overleed in Sint-Pieters-Woluwe op 8 juni 2020.
Hänsel groeide op in Antwerpen en begon haar carrière als regisseur in de jaren 70 en verwierf al snel erkenning met haar films die vaak gekenmerkt werden door hun diepgaande verkenning van menselijke emoties en relaties. Haar werk omvatte diverse genres, waaronder drama, documentaire, romantiek en avontuur, en ze werd geprezen om haar vermogen om complexe personages tot leven te brengen en universele thema’s aan te snijden. Ze was jarenlang een van de weinige vrouwelijke regisseurs van ons land, op internationaal topniveau. Daartoe stichtte ze al in 1977 haar eigen productiehuis, getiteld Man Films omdat er alleen vrouwen werkten.
Een van haar bekendste films is ongetwijfeld Dust met Jane Birkin in de hoofdrol uit 1985, gebaseerd op een roman van J.M. Coetzee. Dit intens drama won verschillende prijzen, waaronder de Gouden Luipaard op het Filmfestival van Locarno. Andere opmerkelijke films van Hänsel zijn onder meer Le Lit, Between the Devil and the Deep Blue Sea, Les Noces Barbares, The Quarry en Si le Vent Soulève les Sables.
Naast haar veelvuldig bekroonde werk als regisseur was Hänsel ook actief als scenarioschrijver en producente. Ze heeft een indrukwekkende erfenis nagelaten in de Belgische en internationale filmwereld en wordt herinnerd als een visionair filmmaker die de menselijke ervaring op indringende wijze wist vast te leggen.
Omdat Marion Hänsel dit jaar precies 75 jaar geleden werd geboren en ze één van de grande dames is uit de Belgische filmgeschiedenis, grijpen we even terug naar ons interview dat we met haar hadden naar aanleiding van de sterke film Si le Vent Soulève les Sables uit 2006 waarin de woestijn het land opvreet en het water op is. De familie in Djibouti moet weg want het leven wordt door deze toestanden ondraaglijk en bovendien dreigt er oorlog. Rahne trekt met zijn kinderen, vrouw en zijn vee naar het oosten waar om elke hoek, gevaren dreigen. Een interview van Fast Forward-redacteur Marc Bussens, uitgediept uit zijn rijk archief.
Waarom lopen de items: literatuur, natuur, ouder-kindrelatie en de psychologische zoektocht naar identiteit als een rode draad doorheen je oeuvre?
Marion: Ik lees heel veel, maar na iedere film begin ik opnieuw aan een intensieve leeszoektocht tot ik een intimistisch verhaal vind dat me persoonlijk aanspreekt, ontroert of dat ik zelf had kunnen schrijven. Omdat ik ook producer ben, elimineer ik sowieso financieel onverfilmbare verhalen (lacht). Daarenboven groeit mijn nood aan geruststellende en tegelijkertijd angstgevende natuurelementen parallel met mijn ouderdom. Mijn interesse in internationale bloedlinken en de psychologische zoektocht zijn voor mij evidenties omdat het de essentie is van ieder levend individu. Deze zaken geven een positieve kleur aan je leven. Kortom, het zijn existentiële en dus heel herkenbare items in mijn bestaan.
Waarom is er vaak veel tijd tussen iedere nieuwe film van je en hebben we na Nuages: Lettres à mon Fils zes jaar moeten wachten op Si le Vent Soulève les Sables?
Marion: Omdat ik intussen bijzonder actief ben geweest als producente voor onder meer de films No Man’s Land, Science Fiction, 25 Degrés en Hiver en L’enfer. Ik heb dat heel graag gedaan. Vooral de samenwerking met Stéphane Vuillet was super maar alleen al het budget rond krijgen van 25°en Hiver heeft me twee jaar gekost. Si le Vent Soulève les Sables is mijn duurste film ooit en heeft qua financiering ongelooflijk veel tijd en energie opgeslorpt.
De film is volledig opgenomen in Djibouti, een land in de Hoorn van Afrika. Dat vraagt toch om exclusieve voorbereiding?
Marion: De woestijnen van Marokko en Mauritanië vond ik te ‘aangenaam’. Ik wou het verhaal situeren in een extreem landschap en enkel Djibouti beantwoordde aan de vooropgestelde criteria. Een moeilijke keuze. Bijna niemand heeft daar ooit een film opgenomen. Een filmploeg is daar een echt curiosum en dat zorgde in de eerste plaats voor heel veel wantrouwen. De administratieve mallemolen om alle toelatingen te verkrijgen draaide ik op volle toeren (zucht). De uitgaven waren fenomenaal omdat in Djibouti alles duur is en moet worden ingevoerd. Bovendien moest ik conflicten vermijden tussen de Afars en de Somalis, de voortdurend onderling kiftende etnische groepen. Om van de onderhandelingen met diverse stamhoofden maar te zwijgen. Geen sinecure, geloof me.
Waar en hoe heb je voor zo’n complex project de ‘geschikte’ acteurs gevonden?
Marion: In Djibouti zijn er geen professionele acteurs. Er werden castings georganiseerd in Brussel en Parijs. Voor de rol van de vader was ik op zoek naar iemand met een krachtige fysieke uitstraling. Uiteindelijk kwam ik heel toevallig in contact met Issaka Sawadogo. Hij is afkomstig uit Burkina Faso en als professionele toneel- en filmacteur verbonden aan het Nationaal Theater van Noorwegen. Ik heb hem gevonden omdat hij een rolletje vertolkte in Exoticore, een Belgische kortfilm van Nicolas Provost. De rol van de moeder was onmiddellijk in orde. Ze was de eerste op de auditielijst. Ze is een Rwandese Tutsivrouw die een fysieke Djibouti-uitstraling heeft. Het casten van het meisje – honderden kinderen heb ik geïnterviewd – en Chamelle, de kameel, hebben me water en bloed gekost (lacht).
Is het je bedoeling om de westerse wereld met deze geladen film mét een boodschap, een socio-politieke kaakslag toe te dienen?
Marion: Si le Vent Soulève les Sables is inderdaad en beslist mijn meest geëngageerde film. Ik heb altijd al ingezoomd op maatschappelijke problemen, maar nu wou ik bewust de grens verleggen.
Chamelle staat symbool voor alle vluchtelingen, mensen die verplicht worden tot een exodus om te overleven. Een universeel gegeven. Meer dan twee miljard mensen op aarde hebben nu al een tekort aan water. Dit probleem moet dringend rationeel en constructief worden aangepakt.
Weet je dat ze momenteel golfclubs aan het aanleggen zijn in woestijnen zodat Westerlingen rustig balletjes kunnen slaan en dat ze skipistes met artificiële sneeuwkanonnen bewerken voor wat winterpret. Het water dat er verspild wordt voor pure luxe, grenst aan het absurde (geënerveerde hoofknikjes). Daarenboven lijdt de bevolking van landen met een ernstige waterproblematiek doorgaans onder een dictatuur. Het leven wordt hen onmogelijk gemaakt door het systeem en gewelddadige soldaten die moorden en verkrachten voor hun plezier. Daarom heb ik voor dit geëngageerd project afgezien van een documentaire en gekozen voor een pure fictiefilm. Op die manier bereik ik een ander en grote publiek in de hoop dat ik hen het besef kan bijbrengen wat er momenteel met de planeet gebeurt. Europa en Amerika zijn onvoldoende op de hoogte van deze zorgwekkende situatie. Ik voelde dat ik hiertegen dringend iets moest ondernemen en voilà (lacht).
