De inmiddels 71-jarige Haïtiaanse filmmaker Raoul Peck kreeg ruimere bekendheid door de Oscargenomineerde documentaire I Am Not Your Negro (2016), met de Amerikaanse schrijver James Baldwin als onderwerp. Peck was eerder minister van cultuur van zijn land van 1996 tot 1997. Zijn documentaires en zelfs zijn fictiefilms hangt hij vaak op aan één bestaand persoon, via wie Peck, historische en sociale topics reveleert aan een groot publiek en zo expliciet en impliciet maatschappijkritiek ermee in lepelt. Dat doet hij eens te meer met zijn nieuwste documentaire, Ernest Cole, Lost and Found.
We horen via een voice-over (ingesproken door Lakeith Stanfield) de Zuid-Afrikaanse fotograaf Ernest Cole zijn leven vertellen met woorden die hij zelf schreef of uitsprak en toevoegingen door Peck, die ook instond voor het scenario en de productie. Raoul Peck: “Geen sprake van dat ik ’talking heads’ zou gebruiken, dan zou mijn film als het ware een biografie worden en ik doe niet aan biografieën, ik vertel verhalen.” Dit verhaal is Peck hoegenaamd niet vreemd. Ofschoon Peck een pak jonger is dan Cole, noemt hij zich toch van dezelfde generatie. Hij was ooit verbouwereerd toen hij een foto zag van een oudere vrouw die op een bank zat met daarop het bord ‘White Only’. Peck besefte niet dat de fotograaf Ernest Cole was, vermits in de jaren 1970 er amper bekende zwarte fotografen waren, wat Cole’s foto’s extra uniek maakte.
Ernest Cole gaf met het boek House of Bondage in 1967 (op zijn 27ste) apartheid een waar gelaat. De foto’s laten de kijker voelen wat een gruwel de apartheid werkelijk betekende voor zwarte Zuid-Afrikanen. Na eerder gelauwerd te zijn om zijn freelancewerk, schoot Cole’s ster toen de hemel in. Keerzijde: de rest van zijn leven zou hij in ballingschap doorbrengen in New York en in Europa, waar hij nooit zou aarden. In de documentaire zien we zijn kwellingen, frustratie en woede omwille van het onrecht dat hij blijvend aanklaagt, zoals het oogluikend toestaan of de doofpotoperaties van de westerse regeringen ten opzicht van het apartheidsregime. Schrijnend hoe Cole ontdekt dat er geen vrijheid of gelijkheid te vinden is in de Veringde Staten. We horen hem in de documentaire verklaren hoe hij in Zuid-Afrika bevreesd was om gearresteerd te worden, maar in de VS angst had om vermoord te worden.
Ernest Cole werd depressief, geraakte verslaafd en snel in de vergetelheid. Hij verbleef vaak in opvangcentra waar hij zijn archief aan negatieven steeds opborg. Die vergat hij tijdig op te halen en ze leken voor eeuwig verloren. Op het einde van de documentaire zien we hoe er in Zweden -Cole had een kind bij een Zweedse vrouw- toch nog 60.000 negatieven opduiken in een bank. Over andere negatieven wordt een juridische strijd gevoerd met de firma Hasselblad. In afwachting dat ze aan de rechtmatige eigenaars terug bezorgd worden, is een film als Ernest Cole: Lost and Found van onschatbare waarde.
Raoul Peck won voor Ernest Cole: Lost and Found een Oeil d’or voor beste documentaire op het Filmfestival van Cannes in 2024. Ondanks de zware thematiek weet hij de toeschouwer mee te slepen, te verrijken en bij de keel te grijpen.
Genre: biopic
Jaar: 2024
Regisseur: Raoul Peck
Cast: Ernest Cole, Lakeith Stanfield (voice-over)
Land: Frankrijk, VS
Duur: 105 minuten
