Halberstadt, zomer 1990. De Muur is gevallen, maar Duitsland is nog niet herenigd. De DDR bestaat nog op papier, maar iedereen wil West-Duitse marken. In dat niemandsland speelt Two to One (originele titel: Zwei zu eins), een feelgoodfilm gebaseerd op een waargebeurd verhaal: 400 ton waardeloos geworden DDR-bankbiljetten liggen stof te vergaren in een oude mijnschacht. Tot drie Oost-Duitsers er lucht van krijgen en een slim doch gewaagd plan smeden.
Scenariste en regisseuse Natja Brunckhorst (Christine F. – Wir Kinder vom Bahnhof 200), zelf geboren in West-Berlijn, kiest niet voor grimmig realisme of zware historische reflectie, maar voor een lichtvoetige, soms ronduit baldadige toon. Haar komedie laveert niet altijd even equilibrerend tussen heistfilm, satire en tragikomisch drama. Een gedurfde mix, maar die niet altijd even scherp uit de hoek komt.
De grootste troef van Two to One is zonder twijfel rasactrice Sandra Hüller (Toni Erdmann, Anatomie d’une Chute, The Zone of Interest), die als Maren een genuanceerd portret neerzet van een vrouw die probeert haar familie en buurt overeind te houden in een tijd zonder regels. Ze is geen heldin, maar evenmin een opportunist. Hüller speelt haar als een vrouw die twijfelt, rekent, beslist en in stilte het morele geweten van de film vormt. De producenten plaatsen haar dan ook prominent op de filmposter om via haar reputatie en uitstraling het grote publiek aan te trekken. Uit financieel oogpunt te begrijpen, doch haar pr-gewijs uitspelen in het nadeel van de interessante Ostalgie-problematiek, is op zijn zachtst uitgedrukt behoorlijk bedenkelijk, maar soit.
De plot is een zwierige mix van Oost-Duitse naïviteit en snelle kapitalistische dromen en dat heeft wel iets onweerstaanbaar onderhoudends. Er zit tempo in de scènes, de personages zijn van vlees en bloed en de jaren 90-look is tot in de details verzorgd. Maar gaandeweg wankelt de prent ferm onder zijn eigen ambities. De combinatie van romantisch zijspoor, klunzige actie en socio-historische ondertoon, maakt dat het nergens echt aanslaat. De satire blijft braaf, de spanningsboog flauw.
Wat wel oké is in Two to One, is het tonen van de grijze zone tussen hoop en desillusie die de ‘Wendezeit’ kenmerkte. In een land waar de ene munt net afgeschaft is en de andere nog niet volledig ingevoerd, ontstaat een niemandsland van waarden en valuta. De DDR-gezagsdragers zijn uitgeblust, de West-Duitse ambtenaren arrogant en intussen proberen gewone burgers er het beste van te maken en op een bepaald moment zelfs snel rijk te worden.
Toch blijft het geheel steken in triviale anekdotiek. Waar gelijkaardige films als Good Bye Lenin!, Mit der Faust in die Welt, Sonnenallee, Stasikomödie en zelfs de documentaire Schleimkeim – Otze und die DDR von unten, over de GDR punk, het leven en de dood van de DDR-punkband Schleimkeim en hun frontman Dieter ‘Otze’ Ehrlichen, meer durfden te raken aan de pijn van het verlies en de vreugde van de vrijheid, houdt Brunckhorst haar personages liever op afstand. Ze lacht met het systeem, maar nooit echt met de mensen. Dat maakt Two to One luchtig, maar ook bijzonder vluchtig.
Bovendien is het verhaal traag en mist het tempo en timing waardoor de humor niet voldoende tot zijn recht komt. De potentiële en voor de hand liggende kansen om de historische context scherper te belichten, laat de filmmaker onbegrijpelijk links liggen. Deze crimeprent mist eveneens politieke scherpte en afdoende uitdieping van de DDR- en naschokthematiek. Actiescènes, zoals de diefstal uit de schacht, missen spanning en voelen amateuristisch aan. Ook de thrilleropbouw wordt niet waargemaakt waardoor er te weinig échte suspense is.
Al bij al is Two To One een goed bedoelde, doch niet evenwichtige prent en een wat vrijblijvende terugblik op een unieke periode in de Duitse geschiedenis. Dankzij Sandra Hüller die wordt ingezet als moreel kompas tussen nostalgie en geldzucht en een smakelijke premisse – de chaos van de Duitse eenmaking – blijft deze komedie nog min of meer overeind, al is het even zoeken naar waar hij nu echt over wil gaan: hebzucht, hoop of heimwee.
Genre: komedie, misdaad, romantiek
Jaar: 2024
Regisseur: Natja Brunckhorst
Cast: Sandra Hüller, Max Riemelt, Ronald Zehrfeld, Peter Kurth, Anselm Haderer
Land: Duitsland
Speelduur: 116 minuten
THE LONG WALK
Les Tourmentés
Caravaggio
Connemara
