Ondanks dat het de eerste letter van het LGBTQ+ acroniem is, zijn lesbische romances veel minder vertegenwoordigd in langspeelfilms dan hun mannelijke tegenhanger. Sterker nog, hoewel er boeiende films zijn gemaakt over lesbische relaties zoals onder meer La Vie d’Adèle, The Handmaiden, Portrait de la Jeune Fille en Feu, Deux, Carmen y Lola, Summerland, Fucking Åmål, The Favorite en Carol, kondigde de organisatie GLAAD (Gay & Lesbian Alliance Against Defamation) in haar rapport van 2022 aan dat van de 16 films met LGBTQ+ personages die in 2021 door grote studio’s werden uitgebracht, er slechts 4 (25%) prenten over lesbiennes waren, tegenover 11 (69%) met homoseksuele mannen. In deze context is de release van Blue Jean, waarin regisseur Georgia Oakley een verhaal brengt dat met grote gevoeligheid en hoge technische kwaliteit wordt verteld, heel relevant.
Blue Monday van New Order speelt op de radio en Say You van de elektroband Colourbox knalt uit de jukebox in de pubs. De Amerikaanse jazztrompettist Chet Baker overlijdt en de conservatieve Margaret Thatcher zwaait als Iron Lady de plak in de hoedanigheid als eerste vrouwelijke premier. Jawel, Engeland eind jaren 80. Sectie 28 wordt ingevoerd. Afgeschaft in 2003, was dit toen het amendement dat lokale overheden, vooral in openbare scholen, verbood om homoseksualiteit opzettelijk te bevorderen of materiaal te publiceren met de bedoeling homoseksualiteit aan te moedigen.
Een beslissing die inslaat als een bom en zeker bij lesbienne Jean, een gymlerares in een stadje in het noorden van Engeland. Ze wil geen risico’s nemen en houdt daarom heel bewust haar privé- en publieke leven strikt gescheiden. Overdag traint ze haar leerlingen in balsporten en assimileert ze onopvallend met haar collega’s. ’s Avonds keert ze huiswaarts bij haar vriendin Viv en amuseren ze zich met hun lesbische vrienden in de plaatselijke queer bar. Jean wil haar job niet verliezen, maar ook de liefdesrelatie met haar extraverte partner niet op de helling zetten.
Ze balanceert op een slappe koord en weet niet goed welke kant ze uit moet. Wanneer ze op een dag Lois, een nieuwe studente, in haar sportlessen krijgt en ze die ook nog ontmoet in haar favoriete kroeg, dreigt de zorgvuldig uitgekiende splitsing tussen haar twee werelden te vervagen.
Debuten zijn zelden perfect maar Blue Jean, de solide eerste film van de 34-jarige in Oxfordshire (UK) geboren scenariste/cineaste Georgia Oakley, doorstaat (bijna) feilloos elke kritische toets. Alles in dit integer drama draait rond de ‘ontwikkeling’ van het intrigerende hoofdpersonage Jean.
De film dompelt het publiek als het ware onder in de angst die Jean als homofiel zowel psychisch als in haar entourage (collega’s, familie, vrienden) voelt ten gevolge van de goedkeuring van het sterk fnuikende amendement Sectie 28. De spanning, nervositeit, onzekerheid en onrust die Jean innerlijk verkrampt, maar die ze naar buiten toe ogenschijnlijk rigoureus onder controle houdt, wordt voortreffelijk geaccentueerd door een voortdurend gebruik van indringende close-ups waaruit duidelijk blijkt dat Jean zich bangelijk van de wereld isoleert.
Ofschoon Oakley haar prioritair focust op het hoofdpersonage, schetst ze bovendien voortreffelijk het drama dat zich om Jean heen afspeelt. Via televisiejournaals en entourage-gesprekken word je als toeschouwer voortdurend geconfronteerd hoe anno eind de jaren 80 en onder het inhumaan Thatcher-bestuur, op homoseksueel geaarde personen wordt neergekeken en hoe belangrijk het is om kinderen tegen hun invloed te ‘beschermen’. Naarmate het plot vordert, verandert bijvoorbeeld de school van een veilige rustgevende plek met een open geest in een claustrofobische ruimte, waardoor je nog meer betrokken bent bij de oppressie en de janboel aan emoties in Jeans verontruste geest.
Met Blue Jean construeert Oakley een fascinerend karakterportret dat knap – alles is opgenomen in 16 mm wat het tijdsbeeld accentueert en de film daarenboven een mooie esthetiek geeft – het verleden oproept, maar bijzonder relevant blijft voor het heden. Een verhaal dat met veel empathie en nuance wordt verteld en ook de vinger aan de pols houdt. Je wordt tevens ook expliciet aangespoord om na te denken over hoe ver de rechten van de LGBTQ+ -gemeenschap ondertussen positief zijn geëvolueerd en hoe deze contemporaine gemeenschap essentieel respect verdient.
Aan de hand van een consistent script en een voortreffelijke mise en scène vermijdt Oakley vakkundig om in Blue Jean nog maar eens het zoveelste verhaal te borstelen over homoseksueel lijden, maar toont ze gegrond ook de vreugdevolle aspecten van het lesbische leven zoals zusterschap, seksualiteit, liefde en feesten. Ondanks de donkere periode die in de film wordt geschetst, straalt hij rechtmatig een flinke dosis optimisme uit. Woordspelend zou je Blue Jean een beetje kunnen vergelijken met de gelijknamige broek: origineel van vorm, sterk en tijdloos.
De snelgroeiende en opvallende 28-jarige Britse actrice Rosy McEwen (Vesper) heeft een intrigerende uitstraling en is gewoonweg briljant in de rol van de verontruste Jean. Voor haar fijngevoelige vertolking die de angsten, het plezier, het lijden en de bevrijding van de ervaring van uit de kast komen in een vijandige omgeving waar je alles kunt verliezen vanwege je seksuele geaardheid vlekkeloos overbrengt, is ze meer dan terecht bekroond met de British Independent Film Award voor Beste Actrice en sleepte de film er niet minder dan nog drie prijzen in de wacht. Op het filmfestival van Venetië ging dit eminent LGBTQ+-drama aan de haal met de Publieksprijs. Houdt zowel Rosy McEwen als Georgia Oakley scherp in het oog want deze twee straffe madammen zullen in de toekomst ongetwijfeld nog keet schoppen in het doorgaans gelaten filmwereldje.
GENRE: drama, LGBTQ+
JAAR: 2022
REGISSEUR: Georgia Oakley
CAST: Rosy McEwen, Kerrie Hayes, Lucy Halliday, Lydia Page
LAND: GROOT BRITTANNIË
