Toen Jeffrey Katzenberg nog hoofd was van Walt Disney Studios, speelde hij met het idee om een animatie-adaptatie van het klassieke epos The Ten Commandments te maken. Dit idee werd bij Disney verworpen omdat het op religieus vlak niet neutraal genoeg was en op die manier een te groot risico vormde. Disney zou later op dit argument terugkomen door The Hunchback of The Notre Dame te produceren, maar ondertussen was het kwaad geschied. Katzenberg richtte in 1994 samen met Steven Spielberg en David Geffen Dreamworks op en zijn idee werd uiteindelijk de basis voor The Prince of Egypt. De invloed van Disney is goed zichtbaar. De film volgt dezelfde blauwdruk van een kassiek geanimeerde musical. Toch zijn er ook verschillen.
Eerst en vooral vertelt The Prince of Egypt een matuurder verhaal. Trouw aan het bronmateriaal schrikt de film niet af om ook de duistere thema’s in Exodus te behandelen. De film kreeg, toen ze uitkwam, vaak de kritiek dat er weinig humor in zat. Critici hebben een punt als ze beweren dat de aanwezige humor niet altijd landt, maar aan de andere kant is de humor doelbewust afgezwakt om het centrale, innerlijke conflict tussen Moses (Val Kilmer) en Ramses (Ralph Fiennes) in de verf te zetten. En in dat conflict toont de film één van zijn sterkste kanten. In plaats van de focus te leggen op het goddelijke, vertelt de film het verhaal van twee broers die door omstandigheden verzeild zijn geraakt in een slopend conflict. De twee hoofdpersonages zijn verre van de verwachte cartoonpersonages. Ze zijn menselijk en genuanceerd. Wanneer hun conflict escaleert kan je bijna niet anders dan empathie voelen. Dit thema van innerlijk conflict zet zich ook verder in de afbeelding van God. Zo vormde Val Kilmer’s stem de basis van de stem van God. Op die manier is God niet alleen een fysieke vertoning, maar ook een innerlijke kracht in Mozes.
Ten tweede is het gebruik van de muziek anders dan in de meeste Disneyfilms uit die tijd. De oscarwinnende muziek wordt heel actief gebruikt als een krachtig narratief instrument om belangrijke punten van het plot met vaart te laten lopen en te versterken, zonder dat de film focus verliest. Het hoogtepunt hiervan is The Plagues: een duet die de broers lijnrecht tegenover elkaar zet terwijl de zeven plagen van Egypte het land verwoesten. Niet alleen de muziek is in de scene is meesterlijk, maar de animatie slaagt er in om de ernst van de situatie te schetsen, niet alleen voor het land, maar ook voor de familiale band van de broers. Dit allemaal met oog voor alle onderliggende emoties en innerlijk strubbelingen.
De animatie in de film is consistent sterk maar ze heeft wel een uitgesproken stijl. Vijfentwintig jaar geleden was het revolutionair, maar ook nu heeft het de tand des tijds doorstaan. De combinatie van handgetekende animatie en computereffecten slaagt er vanaf de eerste scène in om de schaal van het Egyptische rijk te schetsen. Ook de splitsing van de Rode Zee is tot op heden nog steeds imposant. Waar niet iedereen van zal houden is de tekenstijl, specifiek van mensen en dieren. Ze slaagt er in om emoties goed te tonen, maar gezichten zijn vaak heel scherp en lichamen zijn soms uit proportie. Of het je stoort zal afhangen van jouw smaak.
Als je het ons vraagt, is The Prince of Egypt de beste animatiefilm die Disney nooit heeft gemaakt. Hoewel recensies nooit echt slecht zijn geweest heeft de film de laatste jaren een terechte opwaardering gekregen bij critici. Sommigen beweren dat het misschien wel één van de beste animatiefilms is die ooit is gemaakt. Zo’n grote woorden durven we niet vlug in de mond te nemen. Wat we wel durven stellen is dat The Prince of Egypt in een speeltijd van ongeveer 90 minuten er in slaagt om een animatie-epos neer te zetten die zowel door kinderen als volwassenen gesmaakt kan worden. De film bewijst nogmaals dat animatiefilms ook goede mediavormen zijn om een matuur en genuanceerd verhaal te brengen.
Dit is opzich al een reden om de film te herontdekken en te behandelen met diep respect.
Genre: animatie, avontuur, drama
Jaar: 1998
Regisseur: Brenda Chapman, Steve Hickner, Simon Wells
Cast: Val Kilmer, Ralph Fiennes, Michelle Pfeiffer
Land: USA
