De rules of engagement zijn een hoop elementaire regels voor militairen die bepalen onder welke omstandigheden en voorwaarden ze naar de wapens mogen grijpen, maar in de filmwereld is het tevens een titel van een controversieel gerechtsdrama van wijlen William Friedkin.
De film uit 2000 lag bij menig critici onder zwaar vuur. Zoals zo vaak schuwde Friedkin wederom de verheerlijking van het geweld niet en op de koop toe werd hem islamofobie verweten. Naast het te aanwezige patriottisme, wordt de Amerikaan in dit verhaal als een bijna übermensch afgeschilderd waardoor menig wenkbrauwen de hoogte ingingen. Het was dan ook een verhaal van Jim Webb dat aan de basis lag van de film, een oud-militair die later onder Ronald Reagan senator zou worden.
Niets van deze elementen pleit in het voordeel van zou je denken. Hoe nationalistisch en hoe rechts de film ook is, is Rules Of Engagement net zoals het gelijkaardige American Sniper van Clint Eastwood helemaal niet slecht. Weliswaar geen titel die tot het beste van Friedkin’s oeuvre behoort, maar zeker één die de moeite waard is, ook al blijft het moeilijk om zonder het kotszakje in het hoofd van luitenant Terry Childers af te dalen.
Childers wordt vertolkt door Samuel L. Jackson, precies zoals je van hem verwacht. Een militair die buiten de kazerne niets van het leven afweet en zweert bij militaire disciplines en diens bijna meelijwekkende respect voor de Amerikaanse vlag. De film begint met een flashback naar Vietnam waar de officier op dubieuze wijze een deel van zijn peloton weet te redden. Ook luitenant Hayes Hodges heeft zijn leven aan hem te danken, vertolkt door Tommy Lee Jones die als snauwende Amerikaan eveneens in zijn typische doen is.
Na het (vrij korte) Vietnam-gedeelte waarbij Friedkin de gevechtsscènes van gedateerde en afgrijselijke slow motion-effecten voorziet, belanden we een paar decennia later op een receptie waar Hodges gepromoveerd wordt tot pennenlikker, terwijl Childers nog altijd de spring-in-het-veld is. Bij de nieuwste missie in Yemen loopt het echter grondig fout.
Childers krijgt de opdracht om aldaar de Amerikaanse ambassadeur – Ben Kingsley op zijn best – en diens familie te bevrijden van een protesterende menigte die het gebouw wil binnendringen. Tijdens de missie worden de mariniers belaagd door sluipschutters, maar ook door de zogezegde “vreedzame” betogers. Nadat de derde marinier dodelijk getroffen raakt door een kogel geeft Childers het bevel om het vuur te openen op de mensenmassa met 83 burgerdoden als gevolg. De Amerikaanse overheid zit verveeld met de zaak. Om een verder conflict te vermijden wordt de volledige schuld in Childers schoenen geschoven die de doodstraf riskeert. Hodges, die een opleiding als advocaat genoot, wordt gevraagd om Childers voor de krijgsraad te verdedigen.
Het derde deel – en zeg maar meer dan de helft van de film – zorgt ervoor dat Rules Of Engagement van actiefilm naar een gerechtsdrama transformeert dat gezien de setting vaak doet denken aan A Few Good Men. Door de soms net iets voor te de hand liggende bewijzen glijdt de film soms gevaarlijk af naar een matig televisiefilmniveau, maar dankzij de stereotiepe, maar best wel prima vertolkingen –– blijft de film gelukkig grotendeels overeind.
Friedkin die in de clinch lag met de originele scenarioschrijver – het schrijfsel werd aangepast door Stephen Gaghan – gaat soms net iets te ver in zijn patriottisme waardoor de film bij momenten voor niet-Amerikanen moeilijk verteerbaar wordt, toch blijft het een te herontdekken titel.
GENRE: gerechtsdrama
JAAR: 2000
REGISSEUR: William Friedkin
CAST: Tommy Lee Jones, Samuel L. Jackson, Guy Pearce, Bruce Greenwood, Blair Underwood, Philip Baker Hall, Anne Archer, Ben Kingsley
LAND: USA
