Zelf heeft ze het jammer genoeg niet meer kunnen meemaken, maar het respect voor de Belgische Chantal Akerman is enorm. Onlangs werd bekendgemaakt dat de op 5 oktober 2015 in Parijs overleden filmmaakster een straat in het Brusselse naar zich vernoemd krijgt, maar de grote – en lekkerste kers op de taart – was de onverwachte triomf die Jeanne Dielman, 23, quai du Commerce, 1080 Bruxelles te beurt viel. Dit bijna filmische stilleven werd wereldwijd door critici en filmmakers via de tienjaarlijkse poll van Sight & Sound bekroond tot de beste film aller tijden. Een titel die bij sommige kwaad bloed zette, terwijl anderen vonden dat het hoog tijd werd dat Chantal Akerman haar stukje roem – ook al was het post mortem – mocht opeisen.
De in 1975 verschenen Jeanne Dielman, 23, quai du commerce, 1080 Bruxelles kon wel rekenen op de aanhang van de erudiete cinefiel, maar was niet te vergelijken met de bijval van nu. Wel kreeg de regisseuse plots meer middelen om haar volgende film, Les Rendez-vous d’Anna (1978), te maken. Chantal Akerman bleef trouw aan haar realistische docustijl, maar ze kon wel via distributeur Gaumont rekenen op Jean-Pierre Cassel, Lea Massari en Aurore Clément. Drie namen die in het midden van de jaren 70 toch het één en ander betekenden in de Franse cinema.
Hoewel niet uitgesproken autobiografisch is Les rendez-vous d’Anna gebaseerd op Chantals persoonlijke leven. Anna, uitmuntend vertolkt door Aurore Clément, is een gevierde cineaste die Duitsland en Frankrijk doorreist om in de lokale bioscopen haar nieuwste film te promoten. De tien minuten waar ze in de schijnwerpers staat wordt geflankeerd door lange uren in lege hotelkamers en treinritten die eeuwig blijven duren. Een gevoel die ook de kijker krijgt. Chantal Akerman neemt tijd voor haar beelden zodat het oog van de toeschouwer alles tot in het kleinste detail absorbeert. Een techniek die bepaalde mensen de kast kan opjagen – want oh wat gaat dat traag! – maar visueel is ieder shot van de perfect afgelijnde cinematografie van Jean Penzer een pareltje.
Om de tijd te doden maakt Anna allerlei afspraakjes in de kille hotelkamers. Op zoek naar liefde, ook al weet ze dat ze die nooit zal vinden. De echte liefde – of ten minste zo lijkt het toch – ligt ergens in een telefoongesprekje in Italië, maar het is zoals de Duitse hotelier smalend aangeeft geen makkie om de Italianen aan de lijn te krijgen. Een leven vol twijfels net zoals de echte cineaste die niet voor niets voluit Chantal Anne Akerman heet en daardoor de illusie wekt dat het geen verzonnen verhaal is, ook al kostte het haar maanden om dit scenario van 90 pagina’s te bedenken.
Akerman tovert, net zoals Stanley Kubrick,de afstandelijke onpersoonlijke hotelkamers om tot ware filmmagie. Het zijn niet alleen de hotels die de twee uur durende film vullen, maar ook perrons en de interieurs van de treinen. En toch hoe saai dat op papier ook mag klinken, is Les Rendez-vous d’Anna, die onlangs door Cinematek op 4K werd gerestaureerd, meer dan zo maar wat plaatjes kijken, wel is het intrigerende cinema van een unieke stem in de filmwereld.
GENRE: drama
JAAR: 1978
REGISSEUR: Chantal Akerman
CAST: Aurore Clément, Helmut Griem, Magali Noël, Hanns Zischler, Lea Massari, Jean-Pierre Cassel
LAND: Frankrijk, België, Duitsland
