Naast een verzameling van allerlei camera’s en uitvindingen, die mee de filmgeschiedenishielpen bepaalden, of de ontelbare pelliculerollen is de CINEMATEK in Brussel ook uitgerust met twee bioscoopzalen waarin je iedere dag massa’s klassiekers kan zien. Een van de gewezen drijvende krachten hierachter is Johan Vreys, hier zijn de vijf tips die hij heeft bedacht.
Johan: “Als filmfan en de voorbije jaren medewerker bij CINEMATEK, het Koninklijk Belgisch Filmarchief, draag ik graag 5 filmtips bij tot deze nieuwe website rond cinema. Ik hoop dat de website net als CINEMATEK een plek wordt om films te ontdekken net buiten je eigen comfortzone en inzichten op te doen die een actieve manier om naar films te kijken verrijken.”
BE KIND REWIND
De CINEMATEK- conservator Tomas Leyers opende een recente programmapublicatie met een belangrijke oproep om naar films (terug) te kijken met empathie, een pleidooi dat ik ook in deze filmtitel terugvindt. Deze komische, feelgood film is vooral bekend om korte, verrassende bordkartonnen remakes van blockbusters, zoals onder meer Ghostbusters, Robocop, Rush Hour, The Lion King en Driving Miss Daisy, met die typische kinderlijke, doe-het-zelf creativiteit van een unieke filmmaker. Inhoudelijk boort de film ook diepere lagen aan: een empatische en kritische blik op Hollywood -cinema en vragen omtrent de toekomst van cinema. De videotheekeigenaar in Be Kind Rewind vreest bijvoorbeeld dat op termijn nog maar twee categorieën films zullen bestaan: actie/avontuur en komedie. Ik heb een voorliefde voor films die genres vermengen. We hadden bovendien de eer om in december 2019 Michel Gondry in CINEMATEK te ontvangen, het interview in het Frans dat we toen organiseerden, vind je op ons Youtube-kanaal onder #meetthefilmmaker.
JEANNE DIELMAN, 23 QUAI DU COMMERCE, 1080 BRUXELLES
Op 2 december publiceerde het tijdschrift Sight & Sound hun lijst van de 100 beste films uit de filmgeschiedenis. Meer dan 1.600 critici en filmkenners noemden Chantal Akermans Jeanne Dielman, 23 quai du Commerce, 1080 Bruxelles, de beste film aller tijden. Bioscopen over de hele wereld vragen om de gerestaureerde versie van de film te kunnen vertonen. Een fantastisch moment voor de Chantal Akerman Foundation en CINEMATEK.
Chantal Akerman vertelde over de casting van Delphine Seyrig, die ze al in gedachten had toen ze de film schreef: “Voor deze rol hadden we iemand nodig die je gewoonlijk niet de afwas ziet doen. Delphine was perfect, ze maakte de alledaagse gebaren zichtbaar.”
Jan Decorte, die de zoon Sylvain speelt in de film, ontboezemde in 2020 dat hij bij het herbekijken van de film sterk geconfronteerd werd door het gekuntselde gehalte van de relatie van hoofdrolspeelster Delphine Seyrig, “een totale miscasting” volgens hem, met hem als 15-jarige zoon. Hij was toen overigens 25. De atypische cast draagt voor mij sterk bij tot de veelzijdigheid en onvatbaarheid van de film.
TAMPOPO
Deze “ramen western” werd in 1985 in Japan uitgebracht en verbeeldt een heel actuele en zinnelijke kijk op voedsel. De combinatie van komedie, drama en zen-filosofie prikkelt het smaakpallet, maar de films onderscheidt zich echt in een reeks vignetten verspreid over de film; een opgewonden jong koppeltje gebruikt voedsel als voorspel; een zakelijke bijeenkomst neemt een komische wending in een Frans restaurant; een stofzuiger wordt gebruikt als alternatief op de Heimlich-methode om een verstikkend slachtoffer te redden. Via al deze allegorieën herkent Tampopo onze moderne obsessie met eten als een veelzijdige ervaring. We eten niet alleen om te eten, maar ook om een caleidoscoop van sensaties te verwerken – opwinding, vreugde, tevredenheid, lachen en zelfs verdriet.
ATLANTIQUE
Met Atlantique wist Mati Diop in 2019 als eerste vrouw van Afrikaanse afkomst geselecteerd te worden voor de officiële competitie op het filmfestival van Cannes én ze won de Grand Prix. Atlantique start als een sociaal-realistische film over verloren liefdes, over kloven tussen arm en rijk en de pijnlijke gevolgen van economische migratie, waarin plots zombies en geesten hun intrede doen. In dit spel met verschillende genres, sociale kroniek, urban exploring, politiefilm en spookverhaal, raakte de macabere desoriëntatie me bijzonder. Een spel met genres dat me ook in de Braziliaanse film Medusa van Anita Rocha da Silveira sterk aanspreekt.
DOP Claire Mathon – die ook Portrait De La Jeune Fille En Feu in beeld bracht – weet een broeiende koortsigheid op te roepen met de golvende zee, het hypnotiserende duister en de brandende zon, natuurelementen die we vaak koesteren, maar ons ook doen huiveren. Het spel met licht en duister is ook bijzonder effectief in de nachtclubscènes met laserlichtjes en spiegels.
SATURDAY NIGHT FEVER
40 jaar later wordt de film die John Travolta lanceerde vooral herinnerd als een leuke, kitscherige curiositeit uit de jaren 70, maar de pikzwarte onderstroom van de film gecombineerd met een unieke vitaliteit,vormen de reden dat de film voor mij misschien wel de beste film aller tijden is. Dit is geen feel-good discofilm, eerder een schrijnend eerlijke verkenning van wat het betekent om jong, geil, blut en vol intense gevoelens te zijn die je niet kunt uitdrukken en niet begrijpt. Vergelijkbaar met hoe de donkere ode aan het leven in de favella van Cidade De Deus. Zes dagen per week werkt Tony in een verfwinkel, maar op zaterdagavond dirkt hij zich op om samen met zijn vrienden- ‘zichzelf te zijn’. Dat betekent dat hij de dancings in zijn woonbuurt bezoekt en daar alle aandacht naar zich trekt. Want dansen, dat kan Tony.
Je kent misschien alleen de soundtrack van The Bee Gees die wereldwijd 15 miljoen exemplaren verkocht. De film en zijn soundtrack brachten disco bij een groter publiek dan ooit tevoren – maar op dat moment had de scène al een duidelijke wending genomen naar het louche en trieste. De losbandigheid was leeg, en de aasgieren (zoals de walgelijke eigenaar van de dansstudio die tegen Tony opschept dat hij 65 procent van de vrouwen die zijn dansstudio binnenkomen heeft gescoord) hadden zich gevestigd. Haal de weelderige, verleidelijke muziek, het dansen en Travolta’s charisma weg en plotseling wordt Saturday Night Fever bijna een bijgewerkte, Amerikaanse versie van het grimmige Italiaanse neorealisme.
