Walter Ertvelt (Sleidinge,1950) maakte sinds 1970 een opvallende, eclectische (non-)carrière als journalist, (liedjes-)tekstschrijver, muziekproducer, scenarist, radio-columnist en galeriehouder en curator van diverse tentoonstellingen van de befaamde en rebelse Gentse kunstschilder Dees De Bruyne. Hij was ook jaren actief in de acquisitie van filmrechten en was gedurende meer dan 10 jaar adviseur bij de programmatie van het Filmfestival van Vlaanderen – Gent, nu FFG.
Als regisseur-producent maakte hij de documentaire Jacques Brel aux Marquises: Que la Vie soit Douce. Als tekstschrijver, producer en muziekuitgever heeft hij meer dan 130 nummers, zoals de zomerhit Vreemde Vogels van de zangeres Claire uit 1973, op zijn conto. Verder werkte Walter ook met artiesten als Miek & Roel, Roland Van Campenhout, Walter De Buck, Rob De Nijs of de Skyblasters. In 1980 realiseerde hij samen met Han Peekel en Johan Anthierens het televisieprogramma De regenwegen van Brel voor de BRT en KRO.
Tot in 2001 maakte Walter Ertvelt een column voor Het Einde van de Wereld op Radio 1 waar hij ook bij betrokken was als producer. In het jaar dat hij 70 werd maakte hij een lp met spoken-word-teksten en slam poetry op muziek van Yves Meersschaert: Roaring 2020/L’Origine du Monde. En er liggen nog enkele nooit gerealiseerde scenario’s in een van zijn (geheime) lades, maar: “When the going gets tough, the tough get going!”
Hier zijn de vijf filmkeuzes van Walter:
THE BIBLE: IN THE BEGINNING (John Huston, 1966)
Wellicht een matinee/zondagnamiddag in Cinema Ritz in Ertvelde. Bij de Jan-de-Pool (Owczarczak?) en zijn vrouw Clara, was deze iconische cinema van het Meetjesland voor mij als 16-jarige een ‘vrijplaats’ en een ‘vluchtheuvel’. De indrukwekkende spektakelfilm die bijna 3 uur duurde (een absolute uitzondering in die tijd want een ‘normale’ film duurde toen immers zo’n 90 minuten) heeft een blijvende indruk op mij gemaakt. En de special effects waren wonderlijk: de wijkende golven toen Moses zich een weg baande door de Rode Zee naar ‘Het Beloofde Land’ na een 40-jarige (?) zwerftocht met het Joodse volk door de woestijn, al roept dit vandaag opnieuw vreemde connotaties en bedenkingen op.
Na de film ging ik met een paar vrienden in het geheim een ‘verboden’ pils van Brouwerij Van Steenberge drinken. Cinema Ritz en annex café bevonden zich tegenover de bekende Brouwerij Van Steenberge, eigendom van de notabele familie. De Ritz had niet zo’n goeie reputatie want films als Roger Vadims Et Dieu… Créa la Femme met een baanbrekende aanpak van seksualiteit met de iconische Franse actrice Brigitte Bardot in de pikante hoofdrol, prijkte er toen uitdagend op de affiche. Maar als enigszins rebelse tiener, toekomstig existentialist en atheïst, was ook de muziek op de jukebox onweerstaanbaar: Van Jimi Hendrix (Purple Haze/The Wind Cries Mary) tot Pretty Woman van Roy Orbison en Aline van Christophe. Zo zien we maar weer tot waar The Bible: in the Beginning, leiden kan!
CHINATOWN (Roman Polanski, 1974)
Chinatown is voor altijd mijn ultieme (neo-)film noir. Zonder een grote bewonderaar te zijn van het ‘bedenkelijke’ filmgenie Polanski, geniet ik op een lichtjes wansmakelijke manier van de plot, een ranzig mengsel van moord, ecologische misdaad (watervergiftiging/diefstal), incest, leugen en verraad.
Jack Nicholson als vuige detective Jake J. Gittes, de cynisch, gekwetste Evelyn Mulwray verpersoonlijkt alles wat onbewust in vrouwen intrigeert (en de erotische uitstraling van Faye Dunaway heeft niet alleen met haar hoge jukbeenderen te maken). ‘Godfather’ Noah Cross wordt door John Huston neergezet met de allures van alle grote Amerikaanse corrupte en perverse smeerlappen/politici, ook hedendaagse (Trump?!). En dan die heerlijke scène met het knipmes in de neus. En over het geheel hangt een emotionele treurnis. Als hoopvolle pessimist durf ik beweren dat met Chinatown bewezen wordt dat inderdaad de meeste mensen deugen. Toch?!
ROMY SCHNEIDER (1938-1982)
Sinds ik in 1969 La Piscine zag ben ik gebiologeerd door de figuur/actrice Romy Schneider. Ik denk dat ik alle films waarin ze ooit verscheen, heb gezien. De belangrijkste naast La Piscine zijn wat mij betreft, Les Choses de la Vie, Le Train, Le Vieux Fusil, L’Important c’est d’Aimer en La Passante du Sans-Souci. De laatste omdat het de prent is die dateert uit het jaar van haar overlijden. Voor deze actrice gelden voor mij de kleurrijke woorden: gracieus en glorieus. Ik blijf voor altijd verliefd op de pure schoonheid, de voelbare kwetsbaarheid en de erotische charismatische uitstraling van elk filmpersonage dat ze heeft vertolkt.
Ze heeft alles wat een groot acteur/actrice moet hebben: ‘Faire semblant de faire semblant’. Maar ondanks dit talent voel je in alles de onontkoombare tragiek van de gekwelde ziel, de kwetsbaarheid van de vrouw-actrice. Zij heeft een bestaan geleefd als een Grieks drama, de realiteit van een Shakespeareaanse nachtmerrie (zelfmoord van een zoon, een gruwelijk verongelukte zoon). Zonder de mythe te willen versterken, is het misschien geen toeval dat je haar als een Maria Magdalena kan zien, als je weet dat haar civiele naam Rosemarie Magdalena Albach was.
DIE WANNSEE KONFERENZ (Matti Geschonneck, 2022)
Omwille van diverse (en voor mezelf niet altijd duidelijke) redenen ben ik zeer sterk geïnteresseerd in de geschiedenis van de Holocaust. Vooral de moraliteit van elk individu die bij de organisatie en uitvoering van deze op industriële schaal georganiseerde en onbegrijpelijke/onnoembare misdaden tegen de menselijkheid betrokken was, kan ik niet vatten.
Méér dan een decennium geleden zag ik de film Shoah van Claude Lanzmann. Een unicum in de filmgeschiedenis – geen fictie en geen documentaire – waarin hij onverbiddelijk gedurende meer dan 9 uur lang de massamoord op de joden door de nazi’s toont. Later las ik ook zijn evenzeer indrukwekkende memoires (De Patagonische Haas). Ook mijn bezoek aan de Kazerne Dossin in Mechelen heeft grote invloed op mij gehad.
Maar de indrukken van mijn reis vorig jaar in juni naar de Poolse uitroeiingskampen Auschwitz en Birkenau blijven diep in mijn gemoed en gedachten geprent. En dan enkele weken geleden Jonathan Glazers The Zone of Interest: de film die “een monsterlijke familie-idylle aan de rand van de dodenfabriek toont”, las ik in een Duitse filmrecensie. Toen dacht ik terug aan Die Wannsee Konferenz die ik zo’n goed jaar geleden in Studio Skoop in Gent zag op een namiddag. Ik was alleen in de zaal. De film is gebaseerd op een theaterstuk dat gebaseerd is op de nota’s van de secretaresse (de enige vrouw in het gezelschap) van de Wannseeconferentie in Berlijn in de ochtend van 20 januari 1942.
Daar werd door vooraanstaande leden van het naziregime onder de leiding van Reinhard Heydrich, besproken hoe de endlösung efficiënt kon worden georganiseerd. Deze afstandelijke film maakte een verpletterende indruk op mij. Je kan het niet begrijpen hoe een compleet amoreel, krankzinnig ‘businessplan’ emotieloos wordt uitgewerkt en daarna uitgevoerd door mensen. De gruwelijkheden tegen de menselijkheid was het resultaat van de laagste morele uitwerpselen van de menselijke soort.
JACKIE BROWN (Quentin Tarantino, 1997)
Ik ben geen grote fan van de films van Tarantino en zijn over-the-top-characters en geweldscènes. Maar deze crimethriller van scenarist Elmore Leonard kan mij wel verleiden. Wellicht ook door het feit dat ik stiekem een geile sympathie voel voor Pam Grier als Jackie Brown. Stewardess Jackie Brown wordt aangehouden wanneer ze geld smokkelt voor wapenhandelaar Ordell Robbie in opdracht van de FBI die Robbie achter de tralies wil. Maar wanneer Jackie een dubbelspel blijkt te spelen en zelf met het geld aan de haal wil gaan, zit ik te glimlachen in het donker. En ik wil dat ze wint!
