Langzaam maar zeker is de Russische film aan een enigmatische opruk bezig. In amper een jaar tijd werden we reeds getrakteerd op kwalitatieve topfilms zoals: de emotionele en dialoogloze The Kite, het zwart-wit oorlogsepos The Last Train, de romantische roadmovie Roads to Koktebel en vooral de beklijvende The Return (Gouden Leeuw in Venetië) en Sokourovs pareltje Père et Fils (Fipresci-prijs te Cannes).
Scenarist en regisseur Lidia Bobrova confronteert ons met het navrante lot van ouderlingen in een maatschappij waar produceren en consumeren – welkom in de Westerse wegwerpcultuur – de vitale deviezen zijn waarrond het stresserende leven draait. Baboussia is een 80 jarige Russische pop die gans haar leven heeft opgeofferd voor haar kinderen en kleinkinderen. Maar ook in Rusland veranderen de tijden.
Haar nazaten zijn nu volwassen en het moderne Rusland waar de happy few baden in overdreven luxe, stevent af op een spiritueel bankroet. Voor een minderbedeelde zoals Baboussia is er helemaal geen toekomst meer weggelegd. Wanneer haar dochter bij wie ze inwoont overlijdt en haar schoonzoon haar forceert om de woning te schenken aan de kleinkinderen, is ze reddeloos.
Hoewel Baboussia familiaal grote verdiensten heeft, ze in een ver verleden loopgrachten heeft gegraven in Stalingrad en talrijke naverwanten heeft verloren op de slagvelden van Afghanistan en Tsjetsjenië, komen sociale voorzieningen voor bejaarden helemaal niet voor in Poetins politieke agenda. Hopeloos zoekt de bejaarde bes onderdak bij haar naaste doch nihilistische familie waar iedereen snel een dubieus en egoïstisch excuus ophoest om haar niet in huis te moeten nemen. Baboussia heeft de boodschap begrepen en voor haar hoeft het allemaal niet meer. Ze besluit in alle stilte om haar eigen weg te gaan.
Baboussia is een ontroerend en interessant familieportret dat zich als een dromerige parabel aanschurkt tegen een onrustbarend – maar in vele aspecten toch conform aan België – contemporain Rusland. Hoewel voorspelbaar, traag van opbouw, niet altijd even geloofwaardig en karikaturale nevenpersonages, is de rake ironie, de gevatte sociale maatschappelijke analyse en vooral de vertolking van de non-professionele Nina Choubina als de stoïcijnse ouderlinge – met haar familiaal hechte banden en rurale volkse tradities staat zij symbool voor een verloren generatie en is ze een metafoor voor (groot)’moeder Rusland’ en vormt ze de tegenpool van de hedendaagse materialistische yuppies – zo vertederend sterk dat het de mankementjes van deze manipulatieve, maar humane melodramatische fabel moeiteloos compenseert.
Genre: drama
Jaar: 2003
Regisseur: Lidiya Bobrova
Cast: Nina Shubina, Olga Onishchenko, Anna Ovsyannikova
Land: Rusland
Speelduur: 97 minuten
