Midian, de plaats waar je verlost ben van pijn,waar al je zondes worden vergeven en waar de monsters leven. Aaron Boone droomt nu al weken van deze plek, maar ook van gruwelijke dingen. Plots wordt hij beschuldigd van een reeks vreselijke moorden waar hij geen herinneringen van heeft, maar die hij wel al als dromen zou hebben opgebiecht aan zijn therapeut, Dr. Philip Decker. Als hij echt zulke monsterlijke dingen heeft gedaan, hoort hij dan niet thuis bij de monsters van Midian? Maar is hij wel zo zeker wie de echte monsters zijn?
Niet elke film wordt meteen naar waarde geschat wanneer ze verschijnen en moeten jaren wachten voor ze hun publiek vinden. Dat is ook het jammerlijke lot van 1990’s Nightbreed. Clive Barkers adaptatie van zijn eigen novelle, Cabal uit 1988, wist bij de release publiek noch critici voor zich te winnen, enkel om uit te groeien tot een geapprecieerde culthorror, in zowel horrorhuiskamers als met screenings op genrefestivals.
Nightbreed is dan ook een onconventioneel horrorverhaal, wat hem net wel bijzonder maakt. Zowel in zijn narratief als in het visuele spektakel heeft het die klassieke Barker-charme waar zijn fans van houden. Beginnend als een monsterfilm, maakt de prent snel de switch naar een meer slasherfeel, om uiteindelijk te settelen op een Dark Fantasy-zoektocht naar zowel waarheid als een thuis, zonder ooit de monster- en slasherelementen te verzaken.
Het is een complexe evenwichtsoefening waar de regisseur zich aan waagde, maar nergens voel je zijn balans wankelen. Integendeel. In de handen van deze meesterverteller zijn slechts enkele ingrediënten in een wonderlijke cocktail genoeg die ons naar nieuwe, duistere wereld brengt waarbij één wens overheerst. De wens om ‘jouw soort volk’ te vinden, waarbij je in vrede anders kan zijn en gerust gelaten wordt door zelfverklaarde normale mensen, die je net om deze reden naar het leven staan.
Het zijn allemaal belangrijke thema’s doorheen het werk. Dit zorgt er voor dat de film een zekere resonantie vond bij leden van de queergemeenschap, des te meer omdat invloeden uit deze gemeenschap de magnifieke creature designs van het Nachtvolk dan weer mee heeft bepaald. Het is duidelijk dat de regisseur werd bijgestaan door een getalenteerd team van make-upartiesten, want hun werk is waarlijk Oscar-waardig.
En het zijn er veel. Naast de benoemde hoofdgroep die we regelmatig kruisen doorheen de film, krijgen we ook regelmatig snelle montages langs kamers en kerkers waar we glimpen opvangen van wat er nog allemaal onder Midian schuilt gaat. Maar ook met zijn cast heeft hij het wel getroffen. Niet alleen kon hij op oude vrienden en medewerkers als Doug Bradley en Nicolas Vance rekenen, maar ook niemand minder dan David Cronenberg toont als Dr. Decker dat hij ook voor de camera een nachtmerriemachine is.
Tussen de monsters hebben we natuurlijk ook Craig Sheffer en Anne Bobby die een droomkoppel spelen, die een beetje romantiek in het geheel injecteren, met hun onvervalste bereidheid om er te zijn voor elkaar en met Bobby’s Lori’s onafwendbare gedrevenheid om Sheffer’s Aaron Boones wereld te begrijpen.
Maar hoe groter en kleurrijker je cast, hoe groter het risico wordt dat niet elk figuur ten volle kan worden benut en waardoor je het risico loopt dat enkele van je personages onderontwikkeld aanvoelen en dat is ook de achilleshiel van Nightbreed. We hebben niet veel achtergrond voor de personages. In vergelijking met heel wat andere van zijn slechteriken voelen de antagonisten hier eerder eendimensionaal aan, eentonig.
Met motieven die voornamelijk geworteld lijken te zijn in een geloof in de vermeende eigen normaliteit en misschien een iets dieperliggend verdringing van de eigen aard worden ze heel gemakkelijk overschaduwd door de monsters. De analogie naar verdoken homoseksuele homofoben ligt voor de hand, maar blijft in deze versie van de prent wel net iets te speculatief om in rekening te brengen.
En ook bij ons droomkoppel of de Nightbreed weten eigenlijk niet veel meer dan hetgeen dat in het hier en nu plaatsgrijpt. Maar deze kleine tekortkomingen ten spijt, verdiende deze film zeker beter en is het zeker terecht dat de film nu een zekere cult-following mag genieten, met hernieuwde appreciatie in horrorhuiskamer en met screenings op genrefilmsfestivals.
Genre: dark fantasy, horror
Jaar: 1990
Regisseur: Clive Barker
Cast: Craig Sheffer, Anne Bobby, David Cronenberg, Catherine Chevalier
Land: UK, Canada, USA
Speelduur: 102 minuten
