75. Berlinale – proloog 

Na het ietwat tumultueuze, licht geforceerde en te vroege afscheid van de cinefiel gedreven artistieke leider Carlos Chatrian en zijn geprezen programmadirecteur Mark Peranson, was het evident dat de Berlinale op zoek zou gaan naar een meer gematigd en minder avontuurlijk iemand. De Amerikaanse Tricia Tuttle, die voorheen o.a. het London LGBTIQ+ en het BFI London Film Festival leidde, is de deus ex machina waarvan verwacht wordt dat ze het A-festival terugbrengt naar een meer appetijtelijke Mr. Berlinale/Kosslick-achtige sfeer. Hiervoor kreeg ze zopas en tegen alle actuele Duitse cultuurbudgettendenzen in, een extra 1,9 miljoen euro van het cultuurministerie waardoor ze haar totaalbedrag op 12,8 miljoen mag afklokken. Hoewel, op het eerste gezicht is er echter weinig nieuws te bespeuren bij haar eerste editie.

Door te openen met Tom Tykwers Das Licht met de gevierde Duitse acteur Lars Eidinger (Leben, 2024) en de Wild (2016) en A E I O U-Das schnelle Alphabet der Liebe (2022)(-)regisseur en actrice Nicolette Krebitz, vult Tuttle de rode loper wel met een gevierd bont Duits filmgezelschap. „In zijn filmverhaal wordt ruzie gemaakt, geworsteld en gevochten, maar ook gelachen, gezonden en gedanst“, aldus Tykwer. Uitkijken of hij, zoals destijds met Lola Rent (1998), nieuw licht laat schijnen op de Duitse cinema en zijn eigen oeuvre. In ieder geval verheugt de nieuwe Berlinale-leidster zich op de openingsfilm die volgens haar „schoonheid en vreugde brengt in onze kwetsbare en uitdagende wereld. En, op magische wijze de essentie van ons hedendaags leven op het scherm vastlegt“. Welkom tot het licht disfunctionele huisgezin Engels die door toedoen van een geheimvolle Syrische immigrante en huishoudster terug een solide familie wordt.

Een nieuwe film van Ira Sachs wekt telkens nieuwsgierigheid op. Al meer dan 25 jaar realiseert hij uiterst intieme portretten die vaak over queer-issues gaan. Na Parijs en zijn ongeremde eerlijke reflectie op de romantische illusie in Passages (2023), keert Sachs met Peter Hujar’s Day terug naar het New York City van 1974. Peter Hujar, vertolkt door Ben Whishaw, maakte onderdeel uit van de groep kunstenaars, dichters en muzikanten die in de jaren 70 en 80 de New Yorkse underground kunstscene vormde. Zijn uitzonderlijke portretten van vaak extravagante types van de extreme uitgaanswerled in Manhattan alsook zijn foto’s van dieren en landschappen, kenmerken zich door een zorgvuldige benadering en sobere compositie. In de jaren 80, toen de aidsepidemie om zich heen greep in de gayscene van zijn stad New York, werd de dood een terugkerend thema in zijn oeuvre. Het HIV-virus wordt hem ook fataal. In tegenstelling tot de commerciële instincten van stijlgenoot Mapplethorpe weerde hij zelfpromotie waardoor zijn werk pas na zijn overlijden een verdiende waardering en erkenning kreeg. Sachs beperkt zijn tot een dag uit het leven van de kunstenaar. Peter Hujar’s Day speelt zich volledig af in een kamer waarin zijn vriendin Linda Rosenkranz (vertolkt door Rebecca Hall) Hujar vraagt om minitieus op te sommen hoe die specifieke dag gevuld was. Doorheen hun geanimeerd gesprek vol levendige verhalen over zijn interacties met literaire en culturele iconen als William Burroughs, Susan Sontag en Allen Ginsberg, weerspiegelen zich eveneens zijn persoonlijke spartelingen in de underground kunstscène en het ritme van het dagelijks leven in het New York van de jaren zeventig.

De avontuurlijke Encounter-sectie van vorige edities werd door de nieuwe artistieke leider vervangen door het competitieve Perspectives waarvoor 14 debuutfilms werden geselecteerd. Nieuwkomers kunnen steeds voor een aardige verrassing zorgen.

Aan het Berlinale Special Gala-programma werd in extremis nog James Mangold’s Dylan-biopic A Complete Unknown toegevoegd om dit festivalonderdeel wat meer gewicht te geven. Muziek zal onbetwist ook weerklinken in Köln 75 waarin John Magaro (Past Lives, September 5) in het concertjasje van Keith Jarret mag kruipen voor het legendarische Köln Concert. En of er klank zit in Bong Joon Ho’s nieuwe fantasie/science fiction comedy Mickey 17 staat in de sterren geschreven. Robert Pattinson is er in ieder geval reeds een van.

In het Panorama-onderdeel is het o.a. uitkijken naar Shatara Michelle Fords queer road-movie Dreams in Nightmares die door de US -pers reeds in de kijker werd gezet. De gevierde Britse videokunstenaar Isaac Julien, die onder meer met Looking for Langston en Young Soul Rebels de filmwereld wist te bekoren, keert met Once Again … (Statues Never Die) terug naar het speelfilmformaat. Esthetisch en inhoudelijk zal deze artistieke fictie zeker de moeite lonen en acute vragen doen oprijzen. Zeker aangeraden voor zij die Mati Diop’s Dahomey koesterden.

Het onafhankelijk gecureerde Forum levert steeds een uitdagend, radicaal, spannend, politiek en experimenteel programma op, waarin evenveel toppers als floppers zitten. Heilig voor sommigen, verfoeit door anderen.

Generation Kplus is een deel van het festival dat door het merendeel van professionelen over het hoofd wordt gezien omwille van het overaanbod in de andere delen van het festival. Het zette wel o.a. Bas Devos op de kaart met Violet (2014). En, zelfs de eigenzinnige Franse creatieveling Michel Gondry (,) verheugt zich om zijn animatiefilm Maya, donne moi un titre hierin in première te laten gaan.

Richard Linklater, Hong Sangsoo, Michel Franco, Radu Jude, Lucilie Hadzihalivic en het eclectisch (en nog te weinig bekend) Brussels filmduo Hélêne Cattet en Bruno Forzani moet met tal van minder gekende goden uit de filmwereld de competitie spannend maken. Todd Haynes zal als jury-voorzitter het kaf van het koren mogen scheiden, terwijl Tilda Swinton reeds zeker is van haar gouden erebeer. We zijn er klaar voor.