Het heel recent overlijden in Parijs van de slechts 43-jarige Belgische actrice Émilie Dequenne (Rosetta, Close) aan een zeldzame vorm van kanker, sloeg – toch voor velen – in als een bom. De op 29 augustus 1981 in Beloeil geboren protagoniste bouwde in haar veel te korte bestaan toch een indrukwekkende filmcarrière uit. Ze debuteerde in 1999 op 18-jarige leeftijd in het sociaal drama Rosetta van de gebroeders Dardenne en won voor deze rol gerenommeerde hoofdprijzen. Ze kon nadien ook enkele Césars en Magrittes, een Joseph Plateau Award en nog een roedel aan andere belangrijke onderscheidingen toevoegen aan haar rijkelijk gevarieerde CV.
Haar laatste rol vertolkte ze vorig jaar nog in TKT, een dramedy van de aan het RITCS afgestudeerde en in Brussel geboren scenariste, actrice en cineaste Solange Cicurel. Deze lichte, maar sympathieke en maatschappelijk nuttige prent, kreeg om onbegrijpelijke reden veel te weinig aandacht. Naast vertoningen op sommige filmfestivals, was de mogelijkheid om TKT te zien, miniem en in de Belgische bioscopen bleef zelfs een goed gepromote release uit. Door het droevige heengaan van Émilie – zij heeft een belangrijke rol in de film – en het feit dat TKT nu toch te zien is via VOD, brengen we deze komedie speciaal onder de aandacht.
TKT schetst op een heel vlotte manier het straffe verhaal van Emma, 16 jaar, mooi, intelligent, zelfverzekerd. Ze heeft liefdevolle ouders en vriendinnen, althans, dat lijkt zo. Op een dag, na een misverstand, een ruzie, wordt er een video gedeeld naar de slimme telefoons van alle leerlingen in de klas, wat leidt tot algemene afkeer. Emma valt in een diep dal. Tegenover haar bezorgde ouders zegt ze “t’inquiète” (maak je geen zorgen in het Nederlands) oftewel ‘TKT’, in sms-krabbeltaal.
Het eerste shot plaatst de kijker direct in de situatie: Emma wordt in een ambulance weggevoerd, omringd door haar bezorgde ouders. Al snel verschijnt een dubbelganger van Emma, een soort geest die zich afvraagt waarom haar reële ik in coma ligt in het hospitaal en die Emma volgt, verschillende scènes uit haar leven herbeleeft en probeert te begrijpen waarom het blijkbaar zo is misgelopen.
Solange Cicurel die eerder al tekende voor de romcom Faut pas lui Dire (2016) en de komedie Adorable (2020), raakte sterk geïnteresseerd in het onderwerp van leerlingmobbing, nadat haar 15-jarige dochter haar op moedige wijze over pesten op school had verteld en ze steeds meer verhalen hoorde van 13- of 14-jarigen die hun leven abrupt beëindigden. Ze wou daarom in haar derde langspeelfilm iets zinvol brengen over school- en cyberpesten, maar wist niet goed hoe ze dit heikel doch bijzonder actueel thema, op een toegankelijke wijze kon overbrengen naar het grote publiek.
Toen ze het boek Tout ira Bien van Elena Tenace in handen kreeg, was ze prompt gefascineerd door de manier waarop de schrijfster een dubbelganger van het getroffen hoofdpersonage introduceerde, een geest die uiteindelijk een echt personage wordt en die het zwaarwichtige verhaal op een luchtige manier uit de doeken doet en voilà, TKT kreeg definitief vorm.
Wat in TKT onmiddellijk opvalt en meteen ook heel toegankelijk maakt, is de knipogende originaliteit en de creatieve niet-lineaire vertelstructuur. De keuze om Emma’s herinneringen en gedachten in fragmenten te tonen, creëert een gevoel van verwarring en desoriëntatie, wat goed aansluit bij de psychologische toestand van het meisje. De kijker wordt meegezogen in haar gedachten, waardoor we de tragische gebeurtenissen uit haar leven steeds meer begrijpen. Sicurel speelt vakkundig met het idee van tijd en herinnering waardoor het verhaal zowel spannend als emotioneel geladen blijft. Duidelijk een bewuste keuze om de diepte van het onderwerp pesten niet alleen te visualiseren, maar ook te laten voelen.
Soms komt de doordachte manier van Cicurel om het bullying en de onderliggende mechanismen op een vernieuwende manier aan te pakken, te geforceerd over. Het is een thema dat in de afgelopen jaren al veelvuldig is behandeld geweest en hoewel de filmmaker haar best doet om het onderwerp te benaderen vanuit een psychologisch perspectief, komt het soms wel wat déjà-vu over. Het gebruik van een comateuze toestand als narratief middel is niet per se authentiek en lijkt af en toe als een truc om dieper in de psyche van het slachtoffer te duiken, waardoor de werkelijke impact van het onderwerp minder ruimte laat voor empathie.
Maar TKT heeft ook wel een pak sterke punten. De jonge Lanna de Palmaert die debuteert als Emma is uitstekend. Haar vertolking van een meisje dat zich gevangen voelt in een wereld die haar niet begrijpt, is overtuigend en ontroerend. De manier waarop zij Emma’s pijn, verwarring en wanhoop weet over te brengen, is het hart van de film en maakt het onderwerp persoonlijker en intenser.
Ook Émilie Dequenne in de rol van de diep gekwetste en overbezorgde moeder van Emma, zet een knappe prestatie neer. Als je haar aan het werk ziet, doet niks – alhoewel ze op dat moment toch al heel ziek was – vermoeden dat zij amper een jaar later het tijdelijke zal moeten omruilen voor het eeuwige. Wat een verlies! En de regie van Sicurel ondersteunt het acteerwerk van beide actrices goed, met een subtiele en doeltreffende aanpak die de emoties van de personages niet overstemt.
De film slaagt erin om een eerlijk en rauw portret van schoolpesten te schetsen, met een nadruk op de sociale dynamiek die het mogelijk maakt en het effect dat het heeft op een individu. De pijnlijke momenten van isolatie, de onmacht van de ouders en het ontbreken van echte vriendschappen worden treffend in beeld gebracht. Toch mist TKT soms de diepere lagen die nodig zijn om zo’n verhaal te laten resoneren. De focus ligt op de (uiteraard) negatieve aspecten van het pesten, maar meer ruimte voor reflectie of het aanreiken van mogelijke alternatieve oplossingen voor dergelijke situaties, had de prent beslist een meerwaarde gegeven.
TKT zal voor veel kijkers zeker van waarde zijn – en tot op zekere hoogte (spijtig genoeg) herkenbaar overkomen – vooral vanwege de speelse vertelstructuur, maar zeker door de krachtige acteerprestaties van zowel de schattige nieuwkomer Lanna de Palmaert en van Émilie Dequenne in haar allerlaatste rol, een ‘inquiète’ fait accompli!
Genre: drama, komedie
Jaar: 2024
Regisseur Solange Cicurel
Cast: Lanna de Palmaert, Émilie Dequenne, Stéphane De Groodt, Sonia Becam
Land: Luxemburg, België
Speelduur: 83 minuten
