LOVEABLE (SZERETHETŐ) 

In haar debuutfilm Loveable (originele titel: Szerethető) richt de Noorse scenariste/regisseuse Lilja Ingolfsdottir haar blik op de stille aardverschuivingen binnen een relatie en dan vooral op wat die blootleggen in onszelf. Het resultaat is een oprechte, fijngevoelige karakterstudie van een vrouw die na een relatiebreuk niet alleen haar huwelijk, maar vooral zichzelf onder de loep moet nemen.

Maria, moeder van vier en een grillige kunstenares, is in de veertig wanneer haar man Sigmund op een dag zegt: “Je moet er rekening mee houden dat ik uit deze relatie stap.” De scheiding komt niet out of the blue, maar zo voelt het wel voor Maria. Ze heeft het al niet makkelijk want ze kampt met woedebeheersingsproblemen en energie-dippen, maar nu is ze wel helemaal het noorden kwijt. Wat volgt is geen klassiek scheidingsdrama vol verwijten, maar een gelaagde en intieme verkenning van de angsten, patronen en onverwerkte trauma’s die haar relatie ondermijnden.

Lilja Ingolfsdottir kiest resoluut voor het perspectief van de protagoniste. Dankzij slimme structuurkeuzes waaronder terugkerende ruziescènes die telkens nieuwe inzichten brengen, groeit bij de kijker net als bij Maria, het besef dat schuld en oorzaak zelden eenduidig zijn. De emotionele beleving primeert: flashbacks vloeien associatief samen met het heden en herinneringen worden vervormd door innerlijke onrust.

De eerlijkheid en puurheid uit het scenario – de filmmaker toont zich trouwens een meester in micro-vertelling – worden naadloos doorgetrokken naar de cinematografie en het acteerwerk. Actrice Helga Guren, zonder enige make-up of opsmuk, schittert in de huid van Maria omdat ze de introspectie en de worstelingen van het hoofdpersonage zonder franjes aan de kijker meeslepend weet te presenteren. Als in een masterclass exhibeert Guren vakkundig elke fase van Maria’s innerlijke reis: van wanhopig smeken tot stille zelfkennis.

De ‘bezielde’ camera van Øystein Mamen (by the way de echtgenoot van de regisseur) volgt Maria vanop de rug alsof ze letterlijk door de gangen van haar eigen psyche dwaalt. Bovendien fungeert Oslo’s koude, anonieme architectuur als visuele metafoor voor Maria’s vervreemding en zorgen de trefzekere montage – die Ingolfsdottir ook zelf voor haar rekening neemt – en de dramaturgie voor enkele rake aha-momenten en relationeel diepere inzichten.

Loveable is duidelijk niet zomaar een scheidingsverhaal, maar tevens een subtiel relationeel drama over intergenerationele overdracht van gedrag en trauma: Maria’s relatie met haar dochter en moeder vormt een echo van onverwerkte pijn die van vrouw op vrouw is doorgegeven. Dat maakt de film universeler dan zijn plot op het eerste gezicht doet vermoeden. Het centrale conflict in het verhaal is trouwens minutieus opgebouwd rond herkenbare situaties en dynamieken uit vrijwel elke relatie.

Toch wringt er iets. Maria’s psychologisch ontwaken verloopt opvallend voorspoedig, bijna als een therapiehandleiding keurig verpakt in scènes. Elke stap op haar pad – van traumabewustzijn tot zelfacceptatie – wordt netjes en zonder misstap doorlopen. Daardoor lijkt Loveable op sommige momenten een te gestileerd succesverhaal in plaats van een rauwe reflectie van de chaotische werkelijkheid. Echte zelfkennis komt zelden zonder terugval of lelijke zijsprongen.

Maar misschien is dat net de kracht van deze cinematografische reflectie. Loveable biedt troost, herkenning en een hart onder de riem voor wie door relatiebreuk, rouw of zelftwijfel navigeert. Loveable is beslist wel een vlijmscherp en genuanceerd portret dat genadeloos snijdt en schuurt, maar tegelijk ook troost en zachtjes als boodschap meegeeft: ‘Je bent niet alleen. Je bent misschien gebroken, maar nog steeds beminnenswaardig’, zou Dirk De Wachter concluderen.

Genre: drama, romantiek
Jaar: 2024
Regisseur: Lilja Ingolfsdottir
Cast: Helga Guren, Oddgeir Thune, Elisabeth Sand, Heidi Giermundsen, Esrom Kidane
Land: Noorwegen
Speelduur: 101 minuten