Rosenstrasse 

De in Duitsland geboren maar in Parijs verblijvende links gezinde actrice, scenariste en regisseuse Margarethe von Trotta is niet de eerste de beste. In de jaren ’70 en ’80 zorgde ze met rigoureuze politieke pamfletten zoals Die verlorene Ehre der Katharina Blum, Die bleiere Zeit en Rosa Luxemburg voor heel wat maatschappelijke controverse en werden haar eigengereide films meermaals bekroond met internationale prijzen. Met Rosenstrasse rondde deze feministe haar trilogie over het nazisme af. Ze focust zich op een minder bekende episode uit de bittere en historische tweede wereldoorlog, meer specifiek op een moedig vrouwenverzet in de Rosenstrasse in Berlijn anno eind februari, begin maart 1943.

Het verhaal vertelt de ontroerende belevenissen van drie vrouwen wiens leven is gelinkt aan deze unieke gebeurtenis. In het voorjaar van ’43 werd blijkbaar – von Trotta werkte maar liefst acht jaar aan deze prent en stond erop dat alles tot in de details historisch correct werd weergegeve n- een groot aantal joodse mannen die waren gehuwd met ‘arische’ vrouwen, opgesloten door de nazi’s in een gebouw gelegen aan de Rosenstrasse 2-4. Deze in de nationaal-socialistische opvatting mooie blonde en niet-joodse eega’s, pikten een dergelijk onverantwoorde huwelijksvredebreuk niet en verzamelden zich massaal en eensgezind tegenover de geïmproviseerde gevangenis waar hun onschuldige echtgenoten in het ongewisse bleven over hun wellicht terminaal fatum. Wat aanvankelijk een spontaan en emotioneel verzet was, groeide in enkele dagen uit tot een dappere en vooral krachtige demonstratie tegen het toentertijd almachtige Derde Bijk. De vastbesloten vrouwen riepen moord en brand en eisten de vrijlating van hun levenspartners. Een frenetieke eis die tot ieders verbazing uiteindelijk werd ingewilligd door de megalomane swastika’s. Dit wonderwaardig staaltje van Duits verzet wordt geëvoceerd aan de hand van de in New York wonende Hannah Weinstein, die na de dood van haar vader wordt geconfronteerd met irrationeel gedrag van haar gewoonlijk wereldlijke en liberale moeder. Om meer te weten te komen over haar familiale achtergrond, onderneemt Hannah een odyssee die haar bij de 90-jarige Berlijnse Lena Fischer brengt.

Rosenstrasse is zeker niet von Trotta’s sterkste film maar misschien wel haar meest interessante prent omdat ze tenslotte inzoomt op een uit de wereldgeschiedenis weggegomd maar heel fascinerend en feministisch hoofdstuk. Bovendien vertelt Rosenstrasse een gewichtig verhaal over belangrijke menselijke waarden als burgerlijke moed, solidariteit, oppressierevolte, liefde en verzoening en zetten de vrouwelijke protagonisten – Katja Bieman kreeg de Coppa Volpi voor beste actrice op het Filmfestival van Venetië – verdienstelijke prestaties neer. Toch mist dit 3 Reich Drama von Trotta’s gekende originaliteit en politieke gedrevenheid en is de oubollige stijl te melancholisch en zelfs slaapverwekkend. Less is more is wellicht een adagium dat von Trotta heeft geschrapt uit haar woordenboek want de prent is meer dan een half uur te lang en uiteindelijk geef je geen moer meer om de feminiene strijd. Gelukkig vertoeft ‘onze’ Jan Decleir ook in de Rosenstrasse en zoals steeds maakt zijn présence veel goed.

Genre: drama, oorlog
Jaar: 2003
Regisseur: Margarethe von Trotta
Cast: Katja Riemann, Maria Schrader, Svea Lohde
Land: Duitsland, Nederland
Speelduur: 136 minuten