Saboteur is niet meteen de film die bij je opkomt als men je vraagt om een paar werken van Alfred Hitchcock op te noemen. Dat was ook niet het geval in de jaren 40. Hoewel de film nu als een rasechte klassieker wordt beschouwd, al was het maar voor de iconische finale op het Vrijheidsbeeld in New York, toch was deze spionagethriller destijds geen hit aan de kassa. Dat was ook niet het geval voor Shadow of a Doubt die een jaar later volgde. Dit waren de enige twee films die Alfred Hitchcock in de jaren 40 voor Universal Pictures maakte.
Vreemd als je weet dat de komst van de Brit in Hollywood met toeters en bellen werd aangekondigd en er niet op een dollar meer of minder gekeken werd. Zo waren er voor Saboteur meer dan 4.500 cameraopstellingen, 49 sets en ongeveer 1.200 figuranten nodig. Wie weet had het publiek gewoon geen zin in dat soort film. Toen de film uitkwam, zat Amerika al diep in de oorlogsellende. Daar gaat de film trouwens over en ook al werd het oorspronkelijke script geschreven met Duitsers in gedachten, besloot Alfred Hitchcock om ze niet te gaan noemen.
Een van de beroemdste beelden uit Saboteur is overigens een gekapseisd oorlogsschip. Het lijkt op een fenomenale setopname maar het waren echte beelden van de reusachtige S.S. Normandie die in brand was gevlogen en was omgeslagen bij de pier in New York. De brand die het schip naar de bodem deed zinken was evenwel per ongeluk, ook al waren er destijds geruchten over sabotage.
De kern van het verhaal is eigenlijk vergelijkbaar met dat van The 39 Steps die Hitchcock in 1935 draaide, en een bewerking was van de gelijknamige roman van John Buchan. Een onschuldige man die door allerlei omstandigheden aangeduid wordt als een misdadiger, door iedereen wordt nagejaagd en door de publieke opinie wordt gezien als de publieke vijand nummer één.
Het overkomt arbeider Barry Kane (Robert Cummings) die in een fabriek van vliegtuigen werkt en er een uitslaande brand probeert te blussen, maar beschuldigd wordt van sabotage omdat de brandblusser benzine zou bevatten. De arbeider, en de kijker, weet vrij snel dat het brein achter deze sabotage bij de alom gerespecteerde Charles Tobin (Otto Kruger) ligt, maar daar gelooft de politie geen snars van. Het enige wat Barry kan doen is zelf zijn onschuld bewijzen en op deze gevaarlijke tocht neemt hij de blondine Pat Martin (Priscilla Lane) mee. Eerst tegen haar wil in, maar na een kwartiertje vallen de twee in elkaars armen waardoor Barry een trouwe bondgenoot heeft.
Door bepaalde beperkingen lijkt deze film wel wat verouderd – sommige dingen gebeuren gewoon veel te gemakkelijk – maar Hitchcock die dit afgedankt script van producer David O. Selznick (ze werkten al eerder samen voor Rebecca) kreeg, maakt er een heuse roadmovie van. We belanden bij een goedgelovige blinde, we ontmoeten een rondreizend circus vol freaks, er is de adembenemende scène op het Vrijheidsbeeld (ook al was het op scène en werden de fakkel en de richel eronder op schaal nagemaakt) en zelfs in een cinemazaal waar op dat moment een misdaaddrama draait.
De leading lady Priscilla Lane doet niks verkeerd, maar het is allemaal wat oppervlakkig. Alfred Hitchcock wilde dan ook oorspronkelijk Margaret Sullavan of Barbara Stanwyck voor de vrouwelijke hoofdrol, maar die waren te duur. Net als Gary Cooper voor de rol van Barry Kane, maar ook hier was het budget veel te krap voor.
GENRE: spionage
JAAR: 1942
REGISSEUR: Alfred Hitchcock
CAST: Robert Cummings, Priscilla Lane, Otto Kruger, Norman Lloyd
LAND: USA
